Rewolucja technologiczna w Uzbekistanie – magnes dla międzynarodowych inwestycji w sektorach IT i BPO

Sukces reform gospodarczych oraz dynamiczny postęp technologiczny plasują Uzbekistan jako lidera wśród państw Azji Środkowej. W ekskluzywnym wywiadzie z Ministrem Technologii Cyfrowych Uzbekistanu, Szerzodem Szermatowem, analizujemy czynniki napędzające rosnącą atrakcyjność Uzbekistanu w oczach inwestorów zagranicznych, ze szczególnym uwzględnieniem szybko rozwijających się sektorów IT i BPO.

Wiktor Doktór, Pro Progressio: Co powoduje, że Uzbekistan cieszy się rosnącym zainteresowaniem inwestorów zagranicznych? Które sektory przyciągają najwięcej inwestycji zagranicznych i które miasta oraz regiony cieszą się największą popularnością?

Szerzod Szermatow, Minister Cyfryzacji Republiki Uzbekistanu: Uzbekistan, kraj z największą liczbą ludności w Azji Środkowej, jest ulokowany na strategicznym skrzyżowaniu Europy i Azji. Od objęcia urzędu prezydenta przez Pana Szawkata Mirzijojewa w 2016 roku, nasz kraj rozpoczął szeroko zakrojone reformy gospodarcze, których celem jest wyeliminowanie biurokracji, przyciąganie inwestycji oraz wspieranie przedsiębiorczości.

Reformy obejmują usprawnienie procesu zakładania firmy, liberalizację rynku walutowego, obniżenie podatków oraz ogólną poprawę klimatu inwestycyjnego. Dodatkowo, rząd aktywnie inwestuje w modernizację krajowej infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem sektora technologii cyfrowych.

W ciągu zaledwie kilku lat od przyjęcia agendy digitalizacji, która obejmuje m.in. utworzenie „IT Park Uzbekistan”–specjalnej strefy ekonomicznej dedykowanej oferowaniu najlepszych warunków dla offshore outsourcingu, branża informatyczna Uzbekistanu zanotowała znaczący wzrost. Z misją budowania i utrzymywania zaufania oraz rozwijania lokalnej przewagi w globalnym outsourcingu, unikalna oferta „IT Park” pozwala przyciągać talenty, przy jednoczesnym zastosowaniu szerokiego wachlarza ulg i ułatwień związanych z prowadzeniem działalności. Ten skoordynowany wysiłek sprawił, że sektor IT Uzbekistanu stał się kluczowym motorem wzrostu gospodarczego. Strategia Digital Uzbekistan 2030 wyznacza ambitne cele całkowitej transformacji cyfrowej. Wiodącym założeniem jest zwiększenie wolumenu eksportu usług IT do 5 miliardów dolarów rocznie.

W celu realizacji przyjętej strategii, Uzbekistan tworzy dogodne warunki mające przyciągać zagraniczne firmy, wdraża specjalistyczne programy wsparcia biznesu, a także oferuje szereg zachęt dla firm z branży IT. Taszkent, jako stolica i największe miasto, w naturalny sposób przyciąga większość inwestycji; jednak niedawne wysiłki koncentrowały się przede wszystkim na rozwoju regionalnym.

Warto w tym miejscu zauważyć, że inicjatywy, takie jak program Zero Risk realizowany przez „IT Park”, zachęcają zagranicznych inwestorów do lokowania się w różnych regionach Uzbekistanu. Ponadto „IT Park” posiada swoje oddziały w każdym regionie, co pozwala aktywnie rozwijać infrastrukturę IT oraz ekosystem przedsiębiorczości na terenie całego kraju.

Czy może Pan omówić kilka konkretnych czynników lub trendów sprawiających, że Uzbekistan jest atrakcyjną lokalizacją dla zagranicznych inwestorów z branż IT i BPO? W jaki sposób sektory te przyczynią się do wzrostu gospodarczego i rozwoju kraju?

Niemal 2/3 z 36-milionowej populacji Uzbekistanu to ludzie młodzi, poniżej 30. roku życia, którzy biegle władają językami obcymi – zarówno w mowie, jak i w piśmie. Ponad 5 milionów naszych rodaków biegle zna język angielski. Co więcej, średnie miesięczne wynagrodzenie specjalistów IT w Uzbekistanie zaczyna się od 500 dolarów. To powoduje, że nasz kraj jest szczególnie atrakcyjną lokalizacją dla międzynarodowych firm.

Firmy inwestujące w Uzbekistanie uzyskują dostęp do wykwalifikowanych specjalistów IT w atrakcyjnej cenie, dzięki czemu mogą znacznie zredukować koszty. W środowisku, w którym młodzież biegle posługuje się językami obcymi oraz posiada wysokie umiejętności techniczne, możliwości skutecznego rozwoju biznesu stają się doprawdy ogromne.

Ponadto, rząd zapewnia kompleksowe wsparcie firmom IT. W szczególności status rezydenta „IT Park” zapewnia szereg znacznych korzyści podatkowych – nierezydenci płacą CIT w wysokości pomiędzy 4% a 12%, natomiast rezydenci są z niego w całości zwolnieni. Podatek dochodowy dla nierezydentów wynosi 12%, w porównaniu do podatku w wysokości 7,5% dla rezydentów. Nierezydenci płacą podatek VAT od importowanych usług, podczas gdy rezydenci są zwolnieni również z tej daniny.

Tak atrakcyjne warunki powodują, że status rezydenta „IT Park Uzbekistan” uzyskało już ponad 1750 firm, w tym 453 posiadające kapitał zagraniczny. Lista ta obejmuje wiodące organizacje, jak na przykład East Games, iTransition, Epam Systems, Data Orchestra, AER-CA, Qulix, AMC Bridge i wiele innych.

Wymienione powyżej czynniki niewątpliwie przyczyniają się do wzrostu gospodarczego oraz rozwoju Uzbekistanu, stymulując tworzenie nowych miejsc pracy, zwiększając potencjał eksportowy kraju oraz sprzyjając innowacyjności i postępowi technologicznemu.

Budowa stabilnej infrastruktury IT jest kluczowa dla powodzenia inwestycji w sektorach IT oraz BPO. Jak ocenia Pan obecny stan infrastruktury technologicznej Uzbekistanu, a także jakie działania są podejmowane, aby podnieść jej jakość i, tym samym, sprostać wymaganiom zagranicznych inwestorów?

Kluczowymi czynnikami mającymi wpływ na rozwój branży IT oraz postęp transformacji cyfrowej jest nowoczesna infrastruktura IT oraz wysokiej jakości edukacja informatyczna, której celem jest przygotowanie wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy będą gotowi na wyzwania przyszłości.

Przepustowość stale rośnie i w marcu 2023 r. osiągnęła 3200 Gb/s, a zasięg Internetu w całym kraju wyniósł 99%. Uzbekistan może pochwalić się 25. pozycją na świecie (według danych Cable.co.uk za 2023 r.) pod względem przystępności cenowej usług internetowych, z 32 milionami użytkowników. Odzwierciedla to zdecydowane zaangażowanie kraju w realizację misji polegającej na dostarczeniu dostępnego i niedrogiego Internetu.

Dokładne zrozumienie przepisów prawa obowiązujących w państwie przyjmującym to warunek sine qua non dla inwestorów zagranicznych. Czy może Pan nieco przybliżyć środowisko regulacyjne w Uzbekistanie, z punktu widzenia inwestycji w sektorach IT i BPO? Czy w ostatnim czasie zaszły zmiany w przepisach bądź zostały wprowadzone zachęty inwestycyjne, o których zagraniczni inwestorzy po winni wiedzieć?

Rząd jest żywo zainteresowany rozwojem naszej branży, w związku z czym uchwalane są akty prawne, które usprawniają i ułatwiają działalność inwestycyjną w zakresie sektorów IT i BPO. Oto kilka przykładów:

• 30 czerwca 2017 r. z inicjatywy Pana Prezydenta Szawkata Mirzijojewa przyjęto Dekret nr 5099 „W sprawie działań mających na celu zdecydowaną poprawę warunków rozwoju sektora informatycznego w Republice Uzbekistanu”. Dekret ten stworzył korzystne warunki dla rozwoju branży IT, zapewniając dodatkowe korzyści i preferencyjne warunki dla programistów i nabywców produktów technologii informatycznych, promując eksport produktów ICT oraz stymulując rozwój inwestycji krajowych i przyciąganie inwestycji zagranicznych.
• 10 stycznia 2019 r. Rada Ministrów Republiki Uzbekistanu przyjęła Uchwałę nr 17 „W sprawie działań na rzecz utworzenia Parku Technologicznego w zakresie oprogramowania oraz technologii informatycznych”. Uchwała ta miała na celu stworzenie korzystnych warunków dla dalszego rozwoju sektora IT, wsparcie w promowaniu oprogramowania oraz produktów high-tech, a także doprowadziła do powstania „IT Park”.
• 15 lipca 2019 r. Rada Ministrów Republiki Uzbekistanu przyjęła Uchwałę nr 589 „W sprawie organizacji działalności Parku Technologicznego w zakresie oprogramowania i technologii informatycznych”, która określiła tryb organizacji działalności Parku Technologicznego.
• 1 lutego 2024 r. Prezydent Republiki Uzbekistanu wydał Dekret nr 25 „W sprawie utworzenia Międzynarodowego Centrum Technologii Cyfrowych”. Celem dekretu jest zwiększenie eksportu usług IT do 5 miliardów dolarów rocznie, utworzenie 100 tys. miejsc pracy oraz zapewnienie atrakcyjniejszych warunków dla zagranicznych firm-rezydentów „IT Park”. Dekret doprowadził do powołania Międzynarodowego Centrum Technologii Cyfrowych (Enterprise Uzbekistan) w ramach „IT Park”.

Wspomniane Centrum będzie specjalną strefą posiadającą atrakcyjne warunki do tworzenia technologii cyfrowych oraz outsourcingu produktów i usług. W jego strukturze znajduje się m.in. piaskownica regulacyjna (sandbox), a na okres eksperymentalny trwający 5 lat wprowadzone zostaną specjalne regulacje dotyczące obszarów, takich jak ochrona własności intelektualnej i danych osobowych, usługi administracyjne i bankowe, stosunki pracy, a także wsparcie w sprawach celno-podatkowych oraz rozwiązywanie sporów handlowych i cywilnych. Planowany początek działania centrum to 1 czerwca 2024 r.

Dostępność wykwalifikowanych pracowników to często aspekt o krytycznym znaczeniu dla firm z branży IT i BPO. Jakie inicjatywy lub programy są wdrażane w Uzbekistanie, aby rozwijać i wzmacniać pozycję lokalnych talentów w tych obszarach? Dodatkowo, w jaki sposób lokalni specjaliści są przygotowywani, aby w pełni wykorzystać swoją szansę w tych branżach – szczególnie w zakresie znajomości języków i wiedzy technicznej?

Ponad 10 tys. szkół w całym kraju jest wyposażonych w szybki Inter net. W ramach projektów, takich jak „English Speaking Nation” oraz „IT Nation”, Uzbekistan stworzył ekosystem edukacji cyfrowej, umożliwiający uczniom rozpoczęcie ich przygody z sektorem IT już w szkole. W kraju działa 65 uczelni wyższych oferujących kierunki związane z informatyką – w tym Tashkent University of Information Technologies (posiadający 6 oddziałów regionalnych), a także uniwersytety INHA, Amity i inne. Wymienione instytucje rokrocznie kształcą ponad 30 tys. wysoko wykwalifikowanych specjalistów w obszarach, jak sztuczna inteligencja, nauka o danych, bezpieczeństwo informacji, inżynieria i wiele, wiele innych.

Liczba prywatnych placówek oświatowych – rezydentów „IT Park” – korzystających z państwowych zachęt inwestycyjnych, wzrosła do 394. Oferują one ponad 400 kursów edukacyjnych w obszarze IT, w których uczestniczy ponad 30 tys. osób. We współpracy z firmą EPAM Systems powstał „IT Park University”, pierwsza uczelnia online kształcąca obecnie ok. 400 studentów.

Omówione kompleksowe możliwości edukacyjne gwarantują, że lokalne talenty otrzymują świetnej jakości kształcenie w zakresie języków obcych oraz wiedzy technicznej. To zaś wyposaża ich we właściwe narzędzia do skorzystania z szans oferowanych przez dynamicznie ewoluujące sektory IT i BPO.

Panie Ministrze, uprzejmie dziękuję za podzielenie się tak istotnymi spostrzeżeniami w kontekście rozwoju Uzbekistanu.

Tłumaczenie: Michał Kramar, MK Advisory.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #15 March-April (2/2024)