Po co cudzoziemcom PESEL?
Wokół numeru PESEL dla obcokrajowców pojawiło się wiele nieprawdziwych informacji, włącznie z tym, że jest to równoznaczne z przyznaniem polskiego obywatelstwa. PESEL to jedenastocyfrowy symbol numeryczny, który pozwala na identyfikację osoby, która go posiada. Cudzoziemiec, podobnie jak obywatel RP jest uprawniony do jego posiadania. Ale po co tak naprawdę cudzoziemcy potrzebują numeru PESEL i jak go zdobyć wyjaśniamy w dzisiejszym artykule.
PESEL, a rozliczenie podatkowe
Obecnie większość Polaków oraz cudzoziemców, których krajem rezydencji podatkowej jest Polska, stoi przed obowiązkiem złożenia deklaracji podatkowych za rok 2023. Celem usprawnienia procesu od 15 lutego na stronie https://www.podatki.gov.pl/ zostały udostępnione deklaracje e-PIT dla osób, które muszą rozliczyć w tym roku podatek dochodowy. Możliwość skorzystania z tej formy rozliczenia mają także cudzoziemcy, którzy posiadają identyfikator podatkowy. Obecnie jedynym prawidłowym identyfikatorem podatkowym, dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej jest numer PESEL (podstawa prawna: art. 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników).
Pracodawcy, którym cudzoziemcy zatrudnieni w oparciu o umowy o pracę lub umowy zlecenia nie przedłożyli swoich numerów PESEL borykali się z problemem prawidłowej wysyłki PIT-11 do urzędów skarbowych. Termin złożenia takich deklaracji przez firmy upłynął 31 stycznia i w niektórych przypadkach, takich numerów nie udało się pozyskać. Oznaczało to ponowną próbę wysyłki deklaracji PIT z numerem”99999999999” w pozycji numeru PESEL.
Takie działanie jest nieprawidłowe. Urzędy wskazują w pismach wysyłanych do płatników, że deklaracje PIT-11 zostały oznaczone, jako błędne i wzywają do wyjaśnienia. Co w takiej sytuacji może zrobić pracodawca? Jak ma sobie radzić, kiedy pracownik już wyjechał?
Pracodawca ma tutaj ograniczone kompetencje. Nie można uzależniać zatrudnienia cudzoziemca od tego, czy posiada on numer PESEL. Takie postępowanie mogłoby być przejawem dyskryminacji. Może natomiast, jako płatnik, informować pracowników o obowiązku przedłożenia numeru PESEL w miejscu zatrudnienia. Upoważnienie do takiego działania nabywa na mocy art. 11 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników). Dodatkowo może też wskazywać swoim pracownikom i zleceniobiorcom, w jaki sposób mogą taki numer PESEL nabyć.
Jak nabyć numer PESEL?
Istnieją dwie możliwości. Po pierwsze numer ten może zostać nadany z urzędu, kiedy dokonujemy meldunku na pobyt powyżej 30 dni. Po drugie, w sytuacji kiedy cudzoziemiec nie ma możliwości meldunku, może złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL w urzędzie gminy i dołączyć do niego dokument potwierdzający tożsamość. W tym drugim przypadku niezbędne jest złożenie wniosku osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika. Wniosek o nadanie numeru PESEL jest nieodpłatny, ale w treści należy podać podstawę prawną. Od 01 czerwca 2021 roku polski ustawodawca pozwolił, aby jako podstawę prawną podawano konieczność rozliczenia podatkowego.
Zatem pozyskanie numeru PESEL nie jest zabiegiem skomplikowanym, ale wymaga zaangażowania cudzoziemców. Podobnie, jak po stronie pracodawcy-płatnika warto uświadamiać swoich pracowników o korzyściach płynących z pozyskania takiego numeru.
Jakie są korzyści z posiadania numeru PESEL?
Wśród korzyści wynikających z posiadania numeru PESEL możemy wymienić te, które dotyczą bezpośrednio cudzoziemca, w tym:
– możliwość korzystania z usługi e-PIT a wraz z tym z ulg, odliczeń i zwrotów nadpłaty podatku
– dostęp do świadczeń socjalnych
– możliwość zawarcia części umów
Co równie ważne, nadanie numeru PESEL nie jest równoznaczne z nadaniem polskiego obywatelstwa, a to oznacza, że nie nadaje uprawnień przysługujących wyłącznie obywatelom RP, takich jak np. bierne i czynne prawo wyborcze.
Oprócz zalet po stronie pracowników są też plusy dla pracodawców, a w tym przede wszystkim możliwość prawidłowego złożenia deklaracji PIT-11 za pracowników lub zleceniobiorców rezydentów Polski.
Podsumowując, numer PESEL jest niezbędny do prawidłowego złożenia deklaracji podatkowej. Ponadto, przedsiębiorcom nie nadano żadnych narzędzi umożliwiających pozyskanie numeru PESEL dla pracowników (a nawet nie umożliwiono im możliwości weryfikacji na etapie zatrudnienia czy cudzoziemiec posiada taki identyfikator). Uważamy więc, że systemy elektroniczne powinny umożliwiać wysyłanie formularzy podatkowych nawet wtedy, gdy cudzoziemiec nie dostarczył płatnikowi numeru PESEL, tak aby przedsiębiorcy nie ponosili odpowiedzialności za niewysłanie deklaracji podatkowej z tego powodu.
Dołącz do naszego stowarzyszenia i wspólnie budujmy lepszą przyszłość dla pracowników-obcokrajowców!
