Utrata statusu UKR przez obywatela Ukrainy- konsekwencje dla cudzoziemca i pracodawcy
Zgodnie z doniesieniami prasowymi w Polsce aktualnie przebywa szacunkowo między 3,5 a 4 milionami imigrantów, z czego od 60 do 75% stanowią obywatele Ukrainy. Ostatnie lata, szczególnie ze względu na wojnę w Ukrainie, zaowocowały istotnym wzrostem liczby cudzoziemców w Polsce. Na mocy danych Straży Granicznej od 24 lutego 2022 roku, tj. od początku agresji Rosji, granicę polsko-ukraińską przekroczyło ponad 17,76 miliona uchodźców z Ukrainy. Według zaś informacji rządowych, prawie 1 milion obywateli Ukrainy, głównie kobiety i dzieci, korzysta obecnie z ochrony czasowej w Polsce, znanej jako status UKR.
Czym jest status UKR?
Status UKR, będący formą czasowej ochrony, został uregulowany w ustawie z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Jest to szczególny status prawny, który umożliwia osobom z Ukrainy tymczasowe przebywanie na terytorium Polski. Przyznanie tego statusu zapewnia ochronę i wsparcie przez określony czas. Wspomniana ustawa określa warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby obywatel Ukrainy mógł otrzymać status UKR, a także zawiera katalog przypadków, w których ta tymczasowa ochrona może zostać cofnięta.
Czy wykaz przesłanek, które prowadzą do utraty statusu UKR, jest zamknięty?
Na pierwszy rzut oka mogłoby się tak wydawać, lecz praktyka wskazuje na istnienie okoliczności pozbawiających obywatela Ukrainy ochrony w Polsce, które nie są bezpośrednio uwzględnione w wymienionym katalogu.
Powyższa sytuacja ma miejsce, gdy Obywatel Ukrainy wyjeżdża poza terytorium Polski na okres nieprzekraczający 30 dni, zaś podczas powrotnego przekraczania granicy nie informują funkcjonariusza Straży Granicznej dokonującego odprawy paszportowej, o zamiarze wjazdu w związku z korzystaniem w Polsce z uprawnień ochrony czasowej oraz nie okazują elektronicznego dokumentu diia.pl. W takiej sytuacji wjazd do Polski nie jest kwalifikowany jako przekroczenie granicy w celu ochrony czasowej i nie przerywa 30 dniowego okresu przebywania poza granicami Polski, co powoduje, że wskutek upływu tego okresu w rejestrze SG zostaje odnotowana data utraty legalności pobytu w Polsce.
Utrata statusu UKR – jakie są konsekwencje?
Utrata statusu UKR rodzi poważne konsekwencje na płaszczyźnie uprawnień socjalnych cudzoziemca w Polsce. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, obywatele Ukrainy masowo skarżą się na wstrzymanie wypłat świadczeń wychowawczych z powodu utraty statusu „UKR” mimo, że nie opuszczali Polski na okres powyżej 30 dni. Z innej zaś strony, utrata statusu UKR ma bezpośredni wpływ na zagadnienie podstawy legalnego pobytu takiego cudzoziemca w Polsce, co z kolei dotyczy pracodawców zatrudniających obcokrajowca, którzy ponoszą obowiązek ustalenia i odpowiedniego udokumentowania legalności pobytu i zatrudnienia obywatela Ukrainy.
Podsumowując, obywatele Ukrainy, nawet w przypadku krótkotrwałego opuszczenia terytorium Polski na okres nieprzekraczający 30 dni, powinni szczególnie uważnie podejść do kwestii możliwości utraty statusu UKR. Jest to w ich własnym interesie, aby zapewnić, że nie zostaną pozbawieni tymczasowej ochrony w Polsce, co, jak wspomniano powyżej, może przynieść poważne konsekwencje. Z drugiej strony, pracodawcy zatrudniający cudzoziemców powinni prowadzić kampanię informacyjną dotyczącą obowiązków ciążących na obcokrajowcach oraz konsekwencji ich nieprzestrzegania, ponieważ utrata statusu UKR ma implikacje nie tylko dla cudzoziemca, ale i może rzutować na zagadnienie dotyczące legalności jego zatrudnienia w przyszłości.
Dołącz do naszego stowarzyszenia i wspólnie budujmy lepszą przyszłość dla pracowników-obcokrajowców!
