Zewnętrzne i wewnętrzne przejawy różnorodności kulturowej. Kultura jak wielki lodowiec.
Różnorodność kulturową można obrazowo przedstawić jako górę lodową, która ukazuje jedynie czubek całej masy zjawisk. Podobnie jak lodowiec, kultura ma dwie części: jedną, która jest wyraźnie widoczna oraz drugą, ukrytą pod wodą. To co jest widoczne na pierwszy rzut oka to jedynie wierzchołek, podczas gdy znaczna część kultury pozostaje schowana i dla oczu niedostępna.
Zewnętrzne przejawy kultury
Widocznym elementem różnorodności kulturowej są te elementy, które są łatwo dostrzegalne i charakterystyczne dla danego społeczeństwa, a więc to co prezentujemy światu i stanowi naszą wizytówkę. Jest to zaledwie ułamek tego co się składa na kulturę. Do zewnętrznych przejawów możemy zaliczyć sposób ubierania się, preferencje kulinarne, muzykę, literaturę, architekturę, sztukę, rytuały. Takie elementy są jak flagi identyfikujące dany kraj czy społeczność.
Wewnętrzne przejawy kultury
Część podwodna omawianej góry lodowej stanowi podstawę całego lodowca. To wszystko, co w kulturze ukryte, głęboko skrywane. Wartości, które przekazuje rodzina, normy społeczne, które kształtują nasze zachowanie, czy też wspólny język, który łączy ludzi, stanowią to, co naprawdę definiuje kulturę danego społeczeństwa. Do wewnętrznych przejawów kultury zaliczamy także etykę, prawo, duchowość, przekonania czy poczucie wspólnoty.
Wszystko to stanowi fundament na którym opiera się cała reszta. To z tych „ukrytych”, nabytych w procesie socjalizacji wartości kulturowych będzie wynikał, np. sposób traktowania osób starszych czy dzieci w danej kulturze, sposób odnoszenia się do nowości, respektowania prawa, pojmowania kategorii czasu czy przywództwa.
Wzajemne oddziaływanie
Warto zauważyć, że zewnętrzne i wewnętrzne aspekty kultury nie są od siebie całkowicie niezależne. Wręcz przeciwnie, oddziałują ze sobą tworząc harmonię społeczną.
Podobnie jak góra lodowa nie może istnieć bez solidnej podstawy, kultura nie byłaby kompletna bez silnych wewnętrznych fundamentów. Wzajemne oddziaływanie tych dwóch sfer sprawia, że kultura staje się złożoną, wielowymiarową tkanką, która ewoluuje i przystosowuje się do zmieniającego się świata.
W obliczu tej metaforycznej góry lodowej, zadaniem społeczeństwa staje się eksploracja i zrozumienie zarówno widocznego wierzchołka, jak i ukrytej siły, która nim napędza. To właśnie w połączeniu tych dwóch elementów tkwi bogactwo naszej kultury, skrywane głęboko pomiędzy ścianami lodowej masy. Zewnętrzne przejawy, takie jak sztuka czy architektura, mogą być manifestacją głęboko zakorzenionych wewnętrznych wartości i przekonań. Nierzadko także sposób spożywania posiłków jest ściśle związany z kulturą danego kraju i stanowi swoisty rytuał poprzedzony modlitwą tworząc jednocześnie pretekst do spędzenia czasu z rodziną.
W pracy naturalnym jest, że musimy się komunikować, a to przyjmuje formę werbalną i niewerbalną i na sposób w jaki wyrażamy swoje myśli i uczucia ma wpływ kultura w jakiej zostaliśmy wychowani. Członkowie Stowarzyszenia sygnalizują, że sposoby komunikacji i różnorodność kulturowa to istotny element współpracy, na który należy zwrócić uwagę. Potrzeba dużo pracy, żeby z różnorodności kulturowej czerpać korzyści i umieć je przekuć w biznesowy sukces.
Istotnym jest, żeby już na początku współpracy przekazać pracownikom zasady panujące nie tylko konkretnie w naszej firmie, ale także w Polsce, w budynku, w którym mieści się biuro, a nawet w pociągu, którym codziennie pracownik będzie dojeżdżał do pracy. Początkowy szok kulturowy łatwo przełamać jeśli obie strony będą świadome różnic kulturowych wynikających z pochodzenia.
Kilka kluczowych kwestii, na które warto zwrócić uwagę:
- Przestrzeń osobista– przestrzeń, które daje poczucie komfortu będzie różna dla obywateli różnych krajów. Dotyczy to także dotyku, gestów poklepywania po plecach czy chociażby uścisku ręki. Może to być przydatne przy rozmowach rekrutacyjnych, czy potem przy poznawaniu współpracowników.
- Postrzeganie czasu– w jednych krajach zmiany i spóźnienia nie są mile widziane, w innych spóźnienia są zupełnie normalne.
- Role społeczne– w różnych kulturach kobietom i mężczyznom przypisywane są inne role i zadania, a oczekiwania różnią się w sytuacjach życia rodzinnego, pracy zawodowej czy wyglądu. To co jest przyjęte i społecznie akceptowalne w jednym kraju może budzić zdziwienie w innym.
- Higiena i środowisko– w wielu krajach ludzie szanują otaczające ich środowisko i żyją w zgodzie z naturą, nie ingerują w otoczenie. Do tego segregują śmieci i dbają o porządek. Są również kraje, w których ludzie zmieniają przyrodę według własnych potrzeb, dla własnej wygody.
- Ubiór- w każdym kraju istnieją inne wyobrażenia na temat tego jak należy się ubierać, a co jest totalnie nieakceptowalne. Warto zapoznać się z dress codem swojego nowego miejsca pracy.
- Jedzenie– ludzie różnią się nie tylko tym co jedzą, ale także jak jedzą, gdzie i o jakiej porze dnia.
Szacunek i akceptacja dla różnorodności kulturowej są kluczowe dla budowania harmonijnych społeczeństw, gdzie ludzie różnych pochodzeń mogą wspólnie tworzyć zrównoważoną i wspierającą się wspólnotę. W żadnym wypadku nie chodzi o to, aby akceptować spóźnienia czy inne nieoczekiwane przez nas sytuacje i argumentować je inną kulturą. Trzeba jednak wykształcić w sobie dodatkowy zmysł – wyczulenie na fakt, że druga osoba wychowała się w innym środowisku, ma inne nawyki i może nie rozumieć naszych intencji czy oczekiwań. Podobnie my sami możemy błędnie odczytywać zachowanie tej osoby. Potrzebna jest więc po prostu pewna wyrozumiałość i gotowość wyjaśnienia osobom z innych kręgów kulturowych jakie są zasady współpracy.
Dołącz do naszego stowarzyszenia i wspólnie budujmy lepszą przyszłość dla pracowników-obcokrajowców!
