Edukacja

Mózg i jego tajemnice, czyli jak neuronauka wspiera nasz rozwój

1 363

W gospodarce opartej na wiedzy ważna stała się teoria zarządzania kompetencjami, pozwalająca optymalnie gospodarować kapitałem ludzkim w organizacji. Jej skuteczne wykorzystanie uwarunkowane jest rzetelnym pomiarem kompetencji pożądanych u pracowników oraz określeniem ich naturalnych talentów.

Kompetencje pracowników stały się współcześnie kluczowym kapitałem przedsiębiorstw i czynnikiem ich sukcesów. Pozwalają adaptować się do zindywidualizowanych wymagań rynku, klientów oraz uzyskiwać przewagę konkurencyjną, która przekłada się na dobre wyniki finansowe. Wiele badań potwierdza istnienie dodatniej korelacji pomiędzy pracownikami i ich kompetencjami a wynikami przedsiębiorstw.

Rodzimy się z około 200 bilionami neuronów, ale to od procesów uczenia się, naszych doświadczeń oraz bodźców z zewnątrz zależy jakość połączeń pomiędzy nimi. W wyniku procesu naszego rozwoju neurony, które nie utworzyły trwałych połączeń z innymi, zanikają, zaś te, które są aktywowane we wczesnych fazach życia – wzmacniają się i pozostają aktywne. W pełni ukształtowany mózg człowieka posiada zatem liczbę około 100 bilionów neuronów. Najczęściej selekcja neuronów ma charakter genetyczny, natomiast to od bodźców z zewnątrz zależy jakiego rodzaju połączenia wytworzą one między sobą. Mózg człowieka potrafi więc plastycznie dostosowywać się do zastanych sytuacji i przeżywanych doświadczeń. Dzięki współczesnym odkryciom neuronaukowców możemy to badać i obserwować.

Neuronauka to nauka na miarę XXI wieku, dzięki niej odkrywamy coraz więcej o tym, jak funkcjonuje ludzki mózg, wykorzystując do tego nowe, dostępne obecnie technologie. Wyniki badań dostarczyły nam wiedzy o tym, jak radzić sobie z takimi chorobami, jak Parkinson czy demencja. Dzięki neuronauce jesteśmy w stanie określić, jak ludzki mózg podejmuje decyzje, jak wpływają na niego stresory oraz bodźce zewnętrzne. Odkrycia badaczy możemy wykorzystać, chcąc zwiększyć naszą przewagę biznesową.

W pracy chcemy być przede wszystkim skuteczni i osiągać założone cele, jednak bardzo istotna dla satysfakcji z pracy jest także atmosfera i pozytywne relacje ze współpracownikami. Wzorce działania oraz style komunikacji w różnych kontekstach i sytuacjach będą odmienne. Warto pamiętać o tym, że ludzie często „przełączają się” pomiędzy swoimi naturalnymi preferencjami zachowań korzystając z tych, które przyniosą im największą wartość dodaną w danej sytuacji. Jeżeli więc w pracy mają za zadanie przeprowadzić warsztaty albo wystąpić przed grupą kolegów prezentując nowy pomysł, zapewne „skorzystają” z preferencji do zachowań inicjujących. Natomiast w przypadku, gdy otrzymają zadanie z krótkim terminem wykonania, wymagające wniesienia wkładu również przez inne osoby, mogą skorzystać z preferencji do zachowań wykonawczych, wiążących się z „dowożeniem” rezultatów. W obu tych przypadkach będą inaczej się komunikować i będą też inaczej postrzegani przez współpracowników.

Ponieważ, jak dowiodła neuronauka, mózg jest plastyczny, ludzie w toku codziennej pracy adaptują swoje naturalne preferencje w odpowiedzi na wymogi sytuacji. Jednak w sytuacjach silnego stresu często powracają nieświadomie do preferencji naturalnych, których ujawnienie nie zawsze niesie z sobą pozytywny efekt. Na przykład, bardzo silna naturalna preferencja do zachowań oceniających, która w typowym dniu pracy jest stonowana, w momentach stresu może być bardziej nasilona, i tym samym – odbierana przez współpracowników jako nadmierne krytykowanie.

Do weryfikacji i poprawy tych aspektów możemy wykorzystać PRISM Brain Mapping. PRISM Brain Mapping to unikalny sposób identyfikowania preferencji ludzi na podstawie aktywności mózgu. To ekscytujące narzędzie on-line wykorzystuje niektóre z najnowszych odkryć neuronauki, aby zapewnić użytkownikom serię „map”, które są reprezentacjami tego, jak ich mózg woli pracować.

Jeżeli planujemy awans, chcemy awansować liderów, menedżerów na wyższe stanowiska, możemy przekonać się, jakie są ich naturalne predyspozycje. Raporty PRISM pokazują nie tylko naturalne lub instynktowne preferencje ludzi, lecz także zakres i sposób, w jaki modyfikują oni lub dostosowują swoje preferencje czasami, aby odpowiedzieć na to, co widzą jako wymagania określonych sytuacji, np. miejsca pracy. Raporty wskazują również, które kompetencje generują zachowania niepożądane lub jakie nie w pełni wykorzystujemy w swoich zachowaniach. Ten wgląd pomaga lepiej zrozumieć ich prawdziwy potencjał, a także to, co może utrudniać im osiągnięcie jeszcze wyższej wydajności.

PRISM Brain Mapping może również odwzorować mocne strony całego zespołu, ale to nie wszystko – może pomóc liderom w zdiagnozowaniu wydajności zespołu i zidentyfikowaniu obszarów wymagających poprawy. W miarę dojrzewania zespołu PRISM Brain Mapping umożliwi każdej osobie rozwijanie nowych mocnych stron i strategii kompensacyjnych w celu zwiększenia wydajności.

W przypadku zespołów wielokulturowych za pomocą PRISM możemy zmapować kulturę organizacyjną. Znaczący wzrost wydajności biznesowej można osiągnąć, jeśli istnieje pozytywna i dopasowana kultura. Niszczący wpływ rekrutacji kogoś, kto nie podziela tego samego zestawu wartości, celów i zaangażowania organizacji, osłabi silny łańcuch powiązań i więzi. Właściwe dostosowanie kulturowe jest niezbędne, ponieważ wielu pracowników opuszcza swoje firmy w wyniku konfliktów osobowości lub z powodu problemów z nawiązaniem kontaktów z kolegami.

Dzięki PRISM rekrutacja nie musi być tak arbitralna – może być naukowa. PRISM identyfikuje preferencje behawioralne, które w innym przypadku mogłyby zostać przeoczone podczas standardowego wywiadu i dlatego zwraca uwagę na różnice między tym, co dana osoba robi naturalnie a tym, czego faktycznie wymaga praca, aby osiągnąć doskonałe wyniki. Obecnie rynek pracy staje się coraz bardziej złożony, dlatego też trafna identyfikacja kandydatów, posiadających potencjał do osiągania wysokiego poziomu wyników, także stała się trudniejsza. Kluczowym wyzwaniem dla rekruterów staje się odróżnianie tych kandydatów, którzy poradzą sobie dobrze na rozmowie kwalifikacyjnej, od tych, którzy poradzą sobie dobrze na danym stanowisku.

Jak przebiega proces? W pierwszej kolejności podczas warsztatu Benchmarkowego, analizując cele strategiczne, sytuację biznesową firmy czy wymogi wobec stanowiska, tworzymy benchmark kompetencji pracowniczych do procesu rekrutacyjnego lub też rozwojowego, a następnie dzięki PRISM otrzymujemy całą gamę kluczowych danych, które pomogą zarówno w rozwoju przyszłej kariery zawodowej, jak i poprawie jakości relacji z innymi pracownikami. Dzięki informacjom zawartym w przejrzystym raporcie, jesteśmy bardziej świadomi posiadanych realnych kompetencji pracownika i obszarów, które będą wymagać rozwoju.

The Business Times, 4 Marca 2014: Wyniki badań wskazują na to, że jeżeli benchmarki są przeprowadzane prawidłowo, wydajność w firmie zwiększa się o 30%, a retencja pracowników o 50%. Wydajność wzrasta, ponieważ preferowane zachowania wybranej osoby oraz jej kompetencje są dopasowane do wymagań stanowiska.

Neuronaukowcy, tak jak wcześniej wspominałyśmy, udowodnili, że mózg jest neuroplastyczny, czyli zmienia się. Do niedawna uważano, że mózg po osiągnięciu formy dorosłej pozostaje praktycznie taki sam, czyli że ludzie się właściwie nie zmieniają. Okazuje się, że jest to błędny pogląd, a nasz mózg dzisiaj jest już pod względem fizycznym inny, niż był wczoraj.

Oczywiście nasze naturalne preferencje nie zmieniają się drastycznie, aczkolwiek przy traumach, urazach, wydarzeniach szokujących czy gwałtownych zmianach życiowych może się zdarzyć, że mózg zmieni swoje preferencje naturalne. Pracownik, który na rynku pracy jest już wiele lat, wszelkie swoje decyzje opiera na swoim doświadczeniu. Wspomniane wyniki badań dowodzą, że mamy duży wpływ na zmianę naszych zachowań, możemy je modelować, kreować. Jeżeli będziemy odpowiednio pracować nad zachowaniami to możemy wiele zyskać, np. lepszych liderów, menedżerów.

PRISM jest jedyną metodologią opartą stricte na badaniach neuronaukowców, a nie, jak to do tej pory, opartych o koncepcję Carla Gustava Junga. W odróżnieniu od innych narzędzi mierzy aż 26 różnych cech i wymiarów. PRISM mierzy nasze preferencje na skali ciągłej: to znaczy nie klasyfikuje ludzi jako „introwertyków” lub „ekstrawertyków”. Tak naprawdę żadna psychicznie zdrowa osoba nie może być w pełni introwertywna ani ekstrawertywna. Czy ktoś z Państwa zna osoby w pełni introwertywne, spędzające 100% swojego czasu w odosobnieniu? Czy ktoś z czytelników miał też okazję poznać osoby w pełni ekstrawertywne, które potrzebują towarzystwa innych osób non stop? PRISM nie dzieli osób na konkretne typy, ale odwrotnie – wychwytuje subtelne różnice we wzorcach zachowań.

Mapy PRISM pokazują, z których preferencji behawioralnych dana osoba skorzysta podczas typowego dnia pracy w swoim zespole, a z których w sytuacji silnego stresu. Te preferencje mogą znacznie się między sobą różnić, a nawet mogą być przeciwstawne, przez co pojawiają się sytuacje, które powodują zaskoczenie współpracowników, bo osoba, która na co dzień odbierana jest jako ,,miś pluszowy” przeobraża się w ,,misia polarnego”.

Zrozumienie neuronauki przywództwa daje nam silne narzędzie, dzięki któremu możemy w pełni pracować nad rozwojem na każdym szczeblu kariery. W naszej opinii, jako osób wspierających rozwój organizacji od prawie 20 lat, PRISM jest najlepszym narzędziem, jakie mieliśmy okazję używać w obszarze rozwoju ludzi; jego elastyczność i dokładność pozwala określić potrzeby na wysokim poziomie. Pozwala on zaprojektować działania rozwojowe będące odpowiedzią na wcześniej zdiagnozowane potrzeby oraz mierzą ich efektywność na przestrzeni całego projektu poprzez ponowienie badania w odstępie czasu.

Autorzy:

Mirella Piwiszkis, Dyrektor Generalna Inspire, Trener, Coach

dr Marta Czerwiec, Trener Inspire, ekspert PRISM Brain Mapping