Nowe przepisy celne od 1 maja 2016 – Czy jesteś gotowy na nadchodzące zmiany?

Od 22 lat wymiana handlowa między Unią Europejską, a państwami trzecimi, jak również wewnątrz samej Unii Europejskiej, odbywała się w oparciu o te same, wspólne dla wszystkich państw członkowskich, zasady. Przedsiębiorcy w całej Europie zdążyli się przyzwyczaić do obowiązujących przepisów, jednak już 1 maja 2016 r. będą musieli stanąć przed nową próbą. To wtedy wchodzi w życie Unijny Kodeks Celny (UKC) – nowa podstawa prawna wewnętrznej i zewnętrznej wymiany towarowej obowiązującej wszystkich przedsiębiorców w Unii Europejskiej. Na co powinni przygotować się właściciele firm sprzedających swoje towary za granicę? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w niniejszym opracowaniu.

Założeniem Unijnego Kodeksu Celnego oraz powiązanych z nim: aktu delegowanego i implementującego było usprawnienie oraz uproszczenie obowiązującego prawa celnego, jak również dostosowanie aktualnych operacji celnych do potrzeb nowoczesnego biznesu. Pakiet zmian wynikających z UKC ustanawia podstawy prawne do wprowadzenia elektronicznego środowiska celnego oraz ma za zadanie przyspieszenie prowadzenia procedur celnych dla Autoryzowanych Operatorów Ekonomicznych (AEO). Pełna automatyzacja systemów i procesów pozwoli ograniczyć bariery administracyjne przez redukcję wielokrotnego przekazywania danych, jak również spowoduje
usprawnienie transakcji celnych. Odpowiednie regulacje prawne określają rozwiązania przejściowe między obecną sytuacją, a pełną implementacją rozwiązań informatycznych UKC w możliwie najsprawniejszy sposób, próbując ograniczyć codzienne interakcje między biznesem a organami celnymi.

Bardzo ważną rolę w obrocie międzynarodowym z krajami Unii Europejskiej na gruncie Unijnego Kodeksu Celnego będzie odgrywać posiadanie przez podmiot statusu Autoryzowanego Operatora Ekonomicznego. Od 1 maja 2016 r. wiarygodność podmiotu i zgodność jego działania z prawem będzie niezwykle istotna, ponieważ jedynie podmioty posiadające status AEO będą mogły uzyskać uproszczenia w procedurach celnych. Tylko takie podmioty będą mogły skorzystać z odprawy scentralizowanej w ramach Unii Europejskiej, a więc będą mogły składać zgłoszenie w innym urzędzie, niż miejsce dostarczenia towaru. Stosowanie procedury uproszczonej poprzez wpis do rejestru również będzie zarezerwowane jedynie dla podmiotów o statusie AEO. Dodatkowo, wspomniani operatorzy będą mogli dokonywać tzw. samoobsługi celnej, czyli samokontroli zgodności z obowiązującymi zakazami i ograniczeniami celnymi. Wówczas, będą oni zwolnieni z obowiązku przedstawienia towaru w urzędzie celnym. Ostatnim udogodnieniem, które zostanie omówione w niniejszym opracowaniu, jest możliwość przemieszczenia towarów pomiędzy magazynami czasowego składowania zlokalizowanymi w różnych krajach Unii Europejskiej. Tak jak w powyższych operacjach, przemieszczanie towarów, będzie dostępne jedynie dla Autoryzowanych Operatorów.

Zmianie uległy również wymogi przyznawania statusu AEO. Do tej pory wnioskodawcy musieli spełnić szczególne wymagania w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, wiarygodności finansowej, zgodności z obowiązującymi przepisami celnymi oraz odpowiedzialności prawnej, co było skrupulatnie sprawdzane przez organy celne. Obecne wymagania dla AEO zostały utrzymane w UKC, natomiast zostały dodane również nowe wymogi. Wiążą się one z możliwością stosowania zabezpieczenia generalnego w obniżonej wysokości do 50% lub 30% lub nawet zwolnieniem z zabezpieczenia.

Kryteria przyznawania statusu AEO pod rządami nowego UKC będą obejmować:

a) brak poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń przepisów prawa celnego i przepisów podatkowych, w tym brak skazania za poważne przestępstwo karne związane z działalnością gospodarczą wnioskodawcy;

b) wykazanie przez wnioskodawcę, iż posiada on wysoki poziom kontroli swoich operacji i przepływu towarów – będzie on zapewniony poprzez system zarządzania ewidencją handlową, a w stosownych przypadkach również poprzez ewidencję transportową, co umożliwi przeprowadzanie właściwych kontroli celnych;

c) wypłacalność – uznaje się ją za udowodnioną, gdy wnioskodawca ma korzystną sytuację finansową, pozwalającą mu na wypełnianie zobowiązań, stosownie do rodzaju prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Pozwolenie na stosowanie zabezpieczenia generalnego w wysokości obniżonej do 50% lub 30% kwoty referencyjnej będzie mogło zostać udzielone jedynie wówczas, gdy wnioskodawca dowiedzie, iż spełnia warunki prawnej zgodności, wypłacalności finansowej i odpowiedzialności biznesowej. Musi on również zapewnić, iż odpowiedni pracownicy zostali poinstruowani o obowiązku powiadamiania organów celnych w każdym przypadku wykrycia trudności związanych z przestrzeganiem przepisów. Wiąże się z tym również ustanowienie procedur powiadamiania organów celnych o wystąpieniu takich trudności, co stanowi wymóg po stronie pracodawcy.

Jeżeli chodzi o całkowite zwolnienie z obowiązku złożenia zabezpieczenia, wnioskodawca będzie musiał dowieść, iż spełnia wszystkie warunki określone dla obniżenia zabezpieczenia do wysokości 50% i 30%. Dodatkowo, będzie musiał umożliwić organowi celnemu uzyskanie fizycznego dostępu do swoich systemów rachunkowych i handlowych. Ponadto, będzie on zobowiązany do zastosowania odpowiednich środków bezpieczeństwa zmierzających do zapewnienia ochrony swojego systemu komputerowego przed nieupoważnionym dostępem.

Kolejną kwestią wartą poruszenia są zmiany w zakresie dostępnych procedur celnych. Mając na uwadze cel wprowadzenia nowego UKC, jakim jest wzrost efektywności transakcji celnych oraz ich uproszczenie, 12 obecnie istniejących procesów zostało scalonych do 8, a te zostały ujęte w 6 procedurach celnych. Są to:

a) dopuszczenie do obrotu,

b) procedury specjalne, w ramach których jest:

• tranzyt, w tym zewnętrzny i wewnętrzny,
• składowanie, w tym w składach celnych i wolnych obszarach celnych,
• szczególne przeznaczenie, obejmujące odprawę czasową i końcowe przeznaczenie,
• przetwarzanie, obejmujące uszlachetnianie czynne i bierne,

c) wywóz.

Uproszczenie procedur celnych ma znaczenie dla liczby czynności administracyjnych oraz przejrzystości prawa i ułatwienia jego stosowania. Z tego względu przewidziano możliwość uzyskania jednego pozwolenia na stosowanie kilku procedur specjalnych dla różnych operacji gospodarczych.

Wejście w życie nowego kodeksu celnego niesie za sobą wiele zmian nie tylko w zakresie procedur celnych oraz zmian dla podmiotów posiadających status AEO. Wśród zmian o dużym znaczeniu dla przedsiębiorców, można również wymienić te w zakresie czasowego składania towarów. Od 1 maja br. towary będą mogły być składowane przez okres do 90 dni, przy czym do tej pory był to okres 20-dniowy. Ponadto, UKC wprowadza skrócenie ważności Wiążącej Informacji Taryfowej. Od tej pory, decyzja ta będzie ważna zamiast 6 lat – 3 lata. Kolejna zmiana, którą warto omówić, jest zmiana w zakresie składania deklaracji celnej. Będzie można ją złożyć na 30 dni przed przybyciem towaru i przedstawieniem organom celnym.

Jak zostało to przedstawione powyżej, wejście w życie Unijnego Kodeksu Celnego oraz aktów mu towarzyszących, w znaczny sposób zmieni kształt istniejącej wymiany towarowej z udziałem krajów UE. Jedynie podmioty, które przeprowadzają operacje celne w zgodzie z obowiązującymi przepisami, będą uprawnione do skorzystania z wielu udogodnień wynikających z UKC. Z tego powodu, przedsiębiorstwa powinny rozważyć pozyskanie certyfikatu Autoryzowanego Operatora Ekonomicznego. W razie jakichkolwiek wątpliwości związanych z wejściem w życie nowych przepisów, zapraszamy do kontaktu ze STTAS Europe na adres: sttas-eu@sttas.com.

Jacek Kapica - Operations Director, STTAS Europe