Okiem Eksperta - zadaniowy system czasu pracy

Ze względu na rodzaj czy też system organizacji czasu pracy nie zawsze można określić przedział czasu, w którym powinna zostać ona wykonana. Dlatego też ustawodawca przewidział możliwość ustalenia czasu pracy za pomocą wymiaru zadań do wykonania przez pracownika lub grupę pracowników.

W tej sytuacji rezygnuje się ze schematycznych norm czasu, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy oraz określenia precyzyjnego rozkładu czasu pracy. Odpowiedzą na tę potrzebę jest zadaniowy czas pracy. System zadaniowego czasu pracy stosowany jest jedynie w przypadku niektórych grup pracowników.

Wprowadzenie zadaniowego czasu pracy musi być uzasadnione rodzajem pracy, jej organizacją lub miejscem wykonywania pracy.

System ten nie może być stosowany, w przypadku kiedy pracodawca z góry narzuca pracownikowi godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy. Pracownik bowiem sam decyduje o czasie wykonywania pracy.

W sytuacji, gdy pracodawca zdecyduje się na wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy dla konkretnej grupy pracowników, powinien zapisać to wyraźnie w układzie zbiorowych czy też regulaminie pracy/obwieszczeniu.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż informacji dotyczącej zadaniowego czasu pracy nie zamieszcza się w umowie o pracę.

Jeśli w organizacji funkcjonuje regulamin pracy sporządza się do niego aneks, który zawiera grupę pracowników (zawody, stanowiska), których obejmuje zadaniowy system czasu pracy. Aneks wchodzi w życie w ciągu 2 tygodni od podania go w sposób przyjęty w firmie do wiadomości pracowników.

Pracownicy zatrudnieni w zadaniowym systemie czasu pracy rozliczani są z wykonywanych zdań, a nie z godzin pracy. W tym systemie miarą pracy są jej efekty, czyli wykonanie zadania. W związku z tym nie mamy tu do czynienia z łamaniem doby pracowniczej czy też zachowaniem odpoczynku od pracy.

Zadaniem pracodawcy jest z kolei prawidłowe wyznaczanie zadań do wykonania. Pracodawca powinien z góry ustalić pracownikowi zakres jego zadań, uzgadniając z nim czas potrzebny na ich wykonanie. Zakres zadań można ustalić np. w umowie o prace, regulaminie pracy, układzie zbiorowym pracy, lub też w odrębnym dokumencie.

Czasem pracy oraz czasem odpoczynku zarządza sam pracownik. Nie oznacza to jednak, że nie ma ograniczeń czasu pracy. Miernikiem mają tu być normy czasu pracy wynikające z podstawowego systemu czas.

Pracodawca ma obowiązek tak wyznaczać zadania, aby były możliwe do wykonania w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie w ciągu 40 godzin tygodniowo przez przeciętnie 5 dni w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym.

W zadaniowym systemie czasu pracy dopuszczalne jest, aby pracownik jednego dnia pracował dłużej niż 8 godzin, a innego odpowiednio krócej. W takiej sytuacji nie powstają godziny nadliczbowe. Nadgodziny powstaną z kolei, gdy pracodawca poleci pracownikowi dodatkowe zadania, których pracownik nie jest w stanie wykonać w ramach normy czasu pracy.

Zasadą jest, iż pracownikowi objętemu zadaniowym czasem pracy nie przysługuje dodatkowe wynagrodzenie za nadgodziny.

Nadgodziny przysługują jednak w przypadku, gdy są one wynikiem:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej dla ochrony życia lub zdrowia ludzkiego albo dla ochrony mienia lub usunięcia awarii,
• ustalenia ilości zadań w taki sposób, iż nie jest możliwe ich wykonanie w ramach obowiązujących norm czasu pracy.

Konsekwencją powyższych zasad jest kodeksowe uregulowanie zgodnie, z którym dla pracowników objętych zadaniowym systemem czasu pracy nie prowadzi się ewidencji czasu pracy.

Przydatne orzecznictwo:

Wyrok z dnia 5 lutego 2008 r. II PK 148/07

Wynikające z art. 140 k.p. wymaganie ,,porozumienia” z pracownikiem nie oznacza uzgodnienia, lecz konsultację. Brak takiego porozumienia nie powoduje nieskuteczności ustanowienia zadaniowego systemu czasu pracy, ale w razie sporu rodzi po stronie pracodawcy obowiązek wykazania, że powierzone pracownikowi zadania były możliwe do wykonania w granicach norm czasu pracy określonych w art. 129 k.p.