Edukacja

Podatki w Polsce – WAŻNE informacje dla inwestorów

1 687

Oprócz aspektów ekonomiczno – gospodarczych, dla procesu decyzyjnego związanego z podejmowaniem działalności w Polsce, duże znaczenie ma obowiązujący w Polsce system podatkowy. Od wielu lat, Polska sukcesywnie pnie się w rankingach międzynarodowych w aspekcie upraszczania systemu podatkowego oraz usprawnień w dziedzinie informatyzacji administracji podatkowej oraz rozliczeń podatkowych. W ostatnim czasie trend ten jest sukcesywnie przyspieszany, co przejawia się skracaniem czasu niezbędnego do wypełniania obowiązków podatkowych oraz upraszczaniem obowiązujących procedur.

Aktualnie w Polsce funkcjonują 4 podstawowe grupy podatków tworzące system podatkowy:

  • dochodowe: od osób fizycznych (PIT), od osób prawnych (CIT), tonażowy, podatek od wydobycia niektórych kopalin; od instytucji finansowych,
  • majątkowe: od spadków i darowizn, rolny, leśny, od nieruchomości, od środków transportowych,
  • obrotowe: podatek od towarów i usług (VAT), akcyzowy, podatek od gier, podatek od czynności cywilnoprawnych,
  • opłaty: skarbowa, klimatyczna, adjacencka, targowa, na rzecz PFRON.

W skład systemu podatkowego wchodzą również: krajowe i międzynarodowe prawo podatkowe w formie dwustronnych i wielostronnych umów i konwencji, w tym prawo karne skarbowe.

Podstawy nakładania obowiązków podatkowych w Polsce są określone w art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z nim, nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Ogólne prawo podatkowe oraz związane z nim obowiązki i procedury reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, pozostałe zaś ustawy i wydane na ich podstawie rozporządzenia Ministra Finansów odnoszą się szczegółowo do każdego z podatków z osobna.

Wiodącą zasadą opodatkowania jest progresja podatkowa, która znajduje zastosowanie w podatkach dochodowych (PIT, tonażowy, od instytucji finansowych), jak i majątkowych (od spadków i darowizn, od środków transportowych) i obrotowych. Progresja jednakże bardzo często stosowana jest ze stawkami liniowymi (19% CIT, PIT od działalności gospodarczej i inwestycji kapitałowych) czy kwotowymi (akcyza, opłaty, karta podatkowa).

„Najistotniejsza część zmian podatkowych dotyczy podatków o największym znaczeniu fiskalnym, tj. podatku VAT oraz CIT."

W obecnym roku oraz w latach następnych nastąpi w Polsce długo zapowiadane istotne uproszczenie kontaktów administracji podatkowej z przedsiębiorcami przez wprowadzenie procedur kontroli elektronicznych oraz zwiększenie rodzajów deklaracji i informacji, które mają być przekazywanie wyłącznie w formie elektronicznej. Powszechne wprowadzenie tego rodzaju rozwiązań usprawni zapewne proces komunikacji z organami podatkowymi, przyczyniając się jednocześnie do istotnego ujednolicenia standardów prowadzenia ewidencji podatkowych oraz stosowania praktyk prezentacji zdarzeń dla celów podatkowych.

Najistotniejsza część zmian podatkowych dotyczy podatków o największym znaczeniu fiskalnym, tj.
podatku VAT oraz CIT. W połowie roku 2016 wdrożony został pakiet zmian prawnych zwany potocznie „paliwowym”, którego głównym celem jest uszczelnienie zasad poboru należności celnych i podatkowych od obrotu paliwami. Skrócono terminy raportowania podatkowego oraz wpłaty podatków do organów podatkowych.

Wprowadzono szereg dodatkowych warunków do prowadzenia działalności w sektorze obrotu paliwami a także nowe formularze podatkowe związane z realizacją rozliczeń podatkowych. Konsekwentnie od stycznia 2017 roku, wzorem wielu krajów europejskich, Ministerstwo Finansów zamierza wprowadzić obowiązek posługiwania się przez firmy w rozliczeniach podatku VAT tylko deklaracjami elektronicznymi, a sam sposób rozliczania VATu ma ulec istotnym modyfikacjom przez szersze zastosowanie metody odwrotnego obciążenia.

Kwestią mającą istotny wpływ na bieżące kontakty przedsiębiorców z administracją podatkową będzie zapewne reforma administracji podatkowej, poprzez zamianę obecnej struktury administracyjnej na Krajową Administrację Podatkową, która w wielu aspektach ma zmienić swój charakter w kierunku lepszej jakości obsługi podatnika.

W tym celu Minister Finansów planuje w najbliższym czasie wprowadzić odmiejscowioną obsługę podatników, tak żeby mogli oni załatwić swoje sprawy w każdym urzędzie skarbowym a nie tylko w tym wyznaczonym adresem swojej siedziby czy miejsca zamieszania.

Sama zaś administracja podatkowa ma zostać podzielona na dwie struktury:

  • obsługę podatników, która będzie sprowadzać się do przyjmowania dokumentów od podatników oraz ich wstępnej weryfikacji,
  • kontrolę podatników ze szczególnym uwzględnieniem kontroli elektronicznej (zdalnej).

W tym też właśnie celu, sukcesywnie od lipca 2016 r., w Polsce wdrażane będą kolejne zmiany w obowiązkach sprawozdawczych firm, przez upowszechnienie standardu Jednolitego Pliku Kontrolnego, jako narzędzia umożliwiającego sprawniejsze oraz mniej „inwazyjne” prowadzenie kontroli podatkowych wśród podatników w Polsce. Co ważne, nowy standard sprawozdawczości podatkowej został zaprojektowany z wykorzystaniem dorobku krajów europejskich oraz wytycznych publikowanych przez OECD (standard pliku SAF-T), co niejednokrotnie usprawni przekazywanie danych pomiędzy przedsiębiorstwami międzynarodowymi ulokowanymi w krajach, które już z powodzeniem taki standard sprawozdawczości elektronicznej wprowadziły.

W pierwszej kolejności zmiany te dotyczyć będą dużych firm, a w zakresie pliku dotyczącego ewidencji dla celów podatku VAT, także firm małych i średnich (od stycznia 2017). Docelowy model zacznie obowiązywać wszystkich przedsiębiorców od roku 2018. Obszarami objętymi elektronicznym raportowaniem dla organów podatkowych, oprócz wspomnianej ewidencji VAT, objęte zostaną także: ewidencja magazynowa, księgi rachunkowe, ewidencje podatkowe dla celów podatku dochodowego, wyciągi bankowe oraz wystawiane dokumenty faktur.

W tym kontekście szczególnie ważne jest staranne i rzetelne przygotowanie się do nowych standardów i możliwości z tym związanych, przez potencjalnych inwestorów. Dobór właściwych metod przystosowania, planowanej lub już prowadzonej, działalności do nowych wymogów przez wykorzystanie sprawdzonych i doświadczonych partnerów biznesowych wspierających swoich klientów w codziennej praktyce, wydaje się być szczególnie ważny dla stabilności oraz bezpieczeństwa i komfortu kontaktów z administracją podatkową. Nic tak bowiem nie procentuje w przyszłości jak dobre, oparte na rzetelnej i fachowej współpracy kontakty z organami podatkowymi.

Krzysztof Wiśniewski,
Tax Manager w BSS SA