Polacy nie mówią po francusku

Język francuski, obok języka angielskiego, jest w Unii Europejskiej jednym z najbardziej rozpoznawanych i drugim najczęściej nauczanym językiem obcym w szkołach różnego stopnia^[1]. Cieszy się dużą popularnością nie tylko w krajach francuskojęzycznych, ale także w Rumunii, Irlandii, Grecji, wielu krajach afrykańskich oraz Ameryce Północnej.

​

Nie jest niestety popularny w Polsce, tak jak miało to miejsce w przeszłości. Niska dostępność możliwości nauki języka francuskiego w Polsce, wynikająca z jego znikomej popularności oraz braku nauczycieli, przekłada się nie tylko na jego rzadkość w szkołach podstawowych i średnich, ale także jego niską popularność, jako języka lektoratów na poziomie edukacji uniwersyteckiej. Obecnie w szkołach podstawowych i średnich, języka Moliera uczy się zaledwie 2,3% uczniów, którym umiejętności te przekazać może zaledwie około 2 tysięcy nauczycieli. Skąd bierze się tak niska popularność francuskiego w Polsce i co można zrobić, by rosła wprost proporcjonalnie do liczby organizacji o francuskich korzeniach działających w naszym kraju i potrzebujących pracowników oraz partnerów posługujących się ich ojczystym językiem?

Francuski w polskiej szkole

W roku szkolnym 2017/2018 języka francuskiego, jako przedmiotu obowiązkowego, w Polsce uczyło się zaledwie niewiele ponad 100 000 uczniów, jako przedmiotu dodatkowego natomiast niespełna 18 000.^[2] To ok. 40 razy mniej uczniów, niż tych uczących się języka angielskiego i 15 razy mniej niż języka niemieckiego. Proporcje te są również tak nierówne w przypadku nauczycieli, ci mogący przekazywać wiedzę związaną z francuskim stanowią zaledwie 2,85% wszystkich nauczycieli języków obcych w Polsce. I choć francuski jest 4. najczęściej nauczanym obowiązkowym językiem obcym w polskich szkołach to jednak liczba uczących się go uczniów w porównaniu do innych krajów jest wyjątkowo mała.

Według opinii przedstawicieli romanistów w Polsce problem niskiej znajomości i popularności języka francuskiego w Polsce leży głównie po stronie rodziców, którzy samodzielnie decydują się na wybór języków obcych, którymi będą posługiwać się ich pociechy. Przy podejmowaniu decyzji kierują się oni zwykle modą, aktualną popularnością i dostępnością nauczycieli, zamiast przyjrzeć się danym ekonomicznym i liczbie firm, które ze względu na swoje korzenie lub grupę partnerów biznesowych funkcjonują we francuskojęzycznym środowisku wykorzystują ten język w codziennej pracy, mimo iż funkcjonują na terenie Polski. A liczba tych organizacji i obszarów, w których działają jest niezwykle imponująca.

Język francuski istotny dla polskiej gospodarki oraz współpracy

Poziom znajomości oraz nauczania języków obcych w poszczególnych krajach często wynika
z czynników ekonomicznych oraz geograficznych. Polska choć nie graniczy bezpośrednio z tym ‘sześciokątnym krajem’ europejskim utrzymuje żywe relacje przemysłowo-handlowe z różnymi organizacjami. Francja jest obecnie 2. największym inwestorem zagranicznym
w Polsce^[3]. Zgodnie z danymi Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej na terenie Polski działa aktualnie aż 1300 firm z francuskim kapitałem. Skumulowana wartość inwestycji francuskich przedsiębiorców w Polsce to 17 914 mln Euro, co dodatkowo podkreśla jeszcze fakt, że firmy z kapitałem francuskim utworzyły w Polsce ponad 250 000 miejsc pracy. Francja jest również 4. największym partnerem eksportowym Polski.^[4]

Nieustający, już od dłuższego czasu, strumień francuskich inwestycji płynących do Polski i stale rozwijająca się współpraca powodują, że z każdym rokiem powstaje coraz więcej nowych miejsc pracy związanych z francuskimi podmiotami, a język Moliera staje się jednym z najbardziej poszukiwanych wśród pracowników. Jego znajomość przydaje się nie tylko w biznesie, ale również w przypadku ofert pracy pochodzących z wielu instytucji międzynarodowych czy administracyjnych Unii Europejskiej. Znajomość tego języka stanowi idealne uzupełnienie i rozszerzenie umiejętności językowych pracowników oraz ludzi kultury, dla których nadal jest on jednym z bardziej istotnych i potrzebnych. Jak widać znajomość języka francuskiego uznać można obecnie za potrzebę gospodarczą, która pozwoli nam na utrzymanie pozycji partnera dla Francji.

Patrząc na dostępne dane, aktualny obraz nauczania języka francuskiego w Polsce nie realizuje już widocznego zapotrzebowania, zarówno na polu edukacji jak i gospodarki. Jak wiadomo, system edukacji i potrzeby rynku pracy powinny być ze sobą kompatybilne. Brak ich pełnego powiązania i przemyślanej strategii, już na poziomie ustawodawstwa, może stać się barierą do dalszego rozwoju relacji gospodarczych między Polską a Francją. Zapewnienie odpowiednich działań i podaży absolwentów szkół, władających językiem francuskim, współmiernej do obecnych potrzeb, jest istotna nie tylko dla gospodarki, ale również dalszego rozwoju w obszarze kultury i sztuki. Jak wynika z naszych rozmów z romanistami i przedstawicielami świata nauki, w obszarze popularyzacji języka francuskiego istotna jest również odpowiednia świadomość rodziców dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, którzy często kierują się przyszłymi perspektywami kariery swoich pociech. Mamy nadzieję, że niebawem do ich świadomości przemówią właśnie argumenty ekonomiczne – mówi Laurent Vavon, Dyrektor Festiwalu FrankoFilm – Zielona Góra

Język francuski to jeden z najpiękniejszych współczesnych języków świata. Tradycyjnie uważany jest za język literatury, sztuki, kultury, a obecnie coraz częściej też biznesu. W ostatnich latach zyskał miano jednego z najbardziej pożądanych języków, umożliwiających podjęcie ciekawej i dobrze płatnej pracy, a wszystko to za sprawą inwestycji francuskich podmiotów gospodarczych w innych krajach, w tym również w Polsce. Niestety, wydaje się być niedoceniany w polskim systemie szkolnictwa. Jest obecny w niewielu szkołach i znany przez bardzo niewielką liczbę Polaków. Jak widać obecna sytuacja wymaga zatem szybkiej zmiany. Zmiany, która zależy od wielu czynników i dla której kluczowe jest zaangażowanie wszystkich tych, którzy już odkryli swoją pasję i miłość do francuskiego i ich aktywne działanie na rzecz jego promocji.

• ^[1] Foreign Language learning statistics, Eurostat, 2016
• ^[2] Opracowanie własne FrankoFilm, na podstawie bazy danych „Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2017/2018”, GUS.
• ^[3]
• ^[4] „Inwestycje francuskie w Polsce” Polsko-Francuska Izba Gospodarcza za GUS i NBP, wrzesień 2018

Stowarzyszenie Artownia