Zmiany w polskim prawie - jakie mogą być ich konsekwencje dla firm?
Od stycznia 2017 roku weszło w życie wiele zmian w polskim prawie, które bezpośrednio dotyczą przedsiębiorców. Między innymi od ponad miesiąca obowiązują nowe przepisy dotyczące kontrolowanych przez ZUS płatników. Na czym dokładnie polegają wprowadzone zmiany i jakie mogą być ich konsekwencje dla firm?
Z końcem roku 2016 Sejm wprowadził poprawki do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców. Jak wynika z jej zapisów, od 1 stycznia 2017 roku zmienia się szereg ustaw związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstw, w tym m.in. ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jak również ustawa z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej – wskazująca m.in. nowe zasady przeprowadzanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontroli płatników.
Zgodnie z nowymi przepisami ZUS przeprowadzi kontrolę u tych płatników składek, u których wstępna weryfikacja danych w KSI ZUS (Kompleksowym Systemie Informatycznym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) wykaże prawdopodobieństwo naruszenia praw i obowiązków związanych z obszarem ubezpieczeń społecznych. Inspektorzy ZUS zweryfikują również dokumentację tych przedsiębiorstw, u których wystąpi największe ryzyko stwierdzenia nieprawidłowości w dokumentacji zgłoszeniowej i rozliczeniowej Płatnika (art. 78a.1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – dalej „ustawy o SDG”). Wymóg ten nie będzie dotyczył przedsiębiorstw w momencie, gdy organ poweźmie uzasadnione podejrzane związane z zagrożeniem życia lub zdrowia, popełnieniem przestępstwa lub wykroczenia, przestępstwa lub wykroczenia skarbowego a także innego naruszenia prawnego zakazu lub niedopełnienia prawnego obowiązku związanego z wykonywaniem prowadzonej działalności (art. 78a.2 ustawy o SDG). Dodatkowo, organ kontrolny będzie zobowiązany do zamieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej ogólnego schematu procedur kontroli, które wynikać będą z powszechnie obowiązujących przepisów prawa (art. 78a.3 ustawy o SDG).
Tak jak poprzednio, informacja o zamiarze kontroli przez ZUS poprzedzona będzie dostarczeniem przez organ zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Czas, w którym możemy spodziewać się w firmie urzędnika, to od 7 do 30 dni od daty doręczenia zawiadomienia. W momencie rozpoczęcia kontroli przedsiębiorca będzie zobowiązany niezwłocznie okazać organowi kontrolującemu książkę kontroli – prowadzoną w postaci papierowej bądź elektronicznej – jednocześnie zapewniając Inspektorowi możliwość dokonania wpisu (art. 81a.1ustawy o SDG). Należy zaznaczyć, że jeśli w danym przedsiębiorstwie będzie trwała już kontrola np. z Państwowej Inspekcji Pracy, Sanepidu czy Urzędu Skarbowego, Inspektor ZUS może odstąpić od wykonania czynności kontrolujących w tym samym czasie. Ponadto zobowiązany jest również do wskazania innego terminu weryfikacji dokumentacji przedsiębiorcy.
Nowością jest dodanie art. 83b.1 ustawy o SDG, który informuje przedsiębiorstwo, iż kontroli nie przeprowadza się, gdy ma ona dotyczyć obszaru objętego uprzednio zakończoną kontrolą zrealizowaną przez ten sam organ, za wyjątkiem np. zmiany okresu kontroli lub też weryfikacji wykonania zaleceń pokontrolnych organu.
W mojej opinii, jednym z elementów prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa, jest przestrzeganie litery prawa w zakresie dotyczącym prowadzonej działalności. Jednak nadmierna kontrola a także nieustanne zmiany w prawie doprowadzić mogą do niechęci przedsiębiorców w stosunku do administracji publicznej. Dodatkowo, przewlekłe kontrole przez organy nadzorujące, niejednokrotnie paraliżują pracę wielu działów w firmie. Antidotum na opieszałość ZUS-u w zakresie przewlekłości czynności kontrolnych jest możliwość wniesienia do sądu administracyjnego skargi na przewlekłe prowadzenie kontroli(art. 84c.15a ustawy o SDG), ale – uwaga – skarga ta nie spowoduje zawieszenia prowadzonego postępowania. Pomimo, że zmiany mają na celu wyeliminowanie wyłudzeń i nadużyć, forma ich wprowadzania może przyczynić się do utrudnień w pracy kontrolowanych przedsiębiorstw.
Jolanta Rybak, Inventage Polska Sp. z o.o.
