Jak wspierać pracowników mierzących się z wypaleniem zawodowym?
Nowy rok to dla wielu osób moment, w którym postanawiają zabrać się z nową energią do działań zawodowych. Niestety, coraz więcej osób, niezależnie od zmieniających się kartek w kalendarzu, stale czuje ogromną niechęć do pracy. Najnowsze badania pokazują, że wypalenie zawodowe dotyka co najmniej 45% aktywnych zawodowo Polaków i Polek. Tego rodzaju trudności deklaruje również 43% pracowników i pracownic sektora technologicznego. W jaki sposób pracodawcy mogą wspierać osoby borykające się z kryzysem zawodowym?
Wypalenie zawodowe to stan permanentnego wyczerpania organizmu wynikający z długotrwałego stresu. Od zwykłego zmęczenia pracą różni je właśnie długi czas trwania. Osobom mierzącym się z wypaleniem zawodowym do regeneracji nie wystarczy dobrze przespana noc, czy dwutygodniowe wakacje. Poza uczuciem wyczerpania, osoby te bardzo często zauważają istotne obniżenie poczucia swoich kompetencji, a ich samoocena drastycznie spada. Wycofują się z kontaktów międzyludzkich, uwidacznia się ich cynizm. Dodatkowo trudnym stanom emocjonalnym bardzo często towarzyszą dolegliwości zdrowotne takie jak np. bezsenność, zaburzenia pracy układu pokarmowego czy serca. Jednym z elementów sumy objawów wypalenia zawodowego może być zwykłe obniżenie odporności i częstsze infekcje.
Wypalenie zawodowe może mieć różnorodne przyczyny, pochodzące z istniejącego niedopasowania - niezgodności między indywidualnymi potrzebami a charakterem pracy, poprzez niezadowalające relacje międzyludzkie w miejscu pracy, aż po konflikty wartości, co zostało zbadane i opisane przez prof. Uniwersytetu Kalifornijskiego, Christinę Maslach. Chociaż okresowe doświadczanie takich uczuć jest dość częste wśród pracujących osób, to długotrwałe funkcjonowanie w nie zapewniającej komfortu sytuacji jest ogromnym, często niedostrzeganym stresem i wysiłkiem, które stopniowo mogą prowadzić do kryzysu.
Z wypaleniem zawodowym często bardzo trudno poradzić sobie na własną rękę. Po pierwsze, bardzo często nie zauważamy momentu, kiedy przedłużająca się sytuacja stresowa w pracy nabiera cech poważniejszego kryzysu. Podstawą jest zareagowanie na taką sytuację jak najwcześniej, jednak przeważnie trudno przyznać się przed sobą samym i przed otoczeniem, że coś jest nie tak. Im gorzej czujemy się w pracy, tym bardziej obawiamy się oceny innych, przede wszystkim przełożonych i trudniej jest nam zawalczyć o niezbędne zmiany, a nawet poprosić o odpowiednio długi urlop, który da szansę wypocząć – mówi Katarzyna Skoczek, Capabilities and Employee Experience Lead w Capgemini Polska.
Komunikacja to podstawa
Polacy i Polki pracują dużo. Jak pokazują dane Eurostatu, Polska, znajduje się na drugim miejscu w Europie pod względem średniej liczby przepracowanych w tygodniu godzin. Osoby zarządzające zespołami muszą więc ze szczególną uwagą oceniać obłożenie poszczególnych osób. Zwłaszcza, że z codziennych obserwacji wynika, że pracownicy i pracownice często niechętnie mówią o tym, że czują się przeciążeni obowiązkami.
Polacy i Polki bardzo często obawiają się utraty pracy. Mimo iż zwykle są osobami o wysokich kompetencjach, które świetnie realizują wyznaczone zadania, wciąż towarzyszy im lęk o stabilność zatrudnienia. I, mimo iż te obawy często bywają niepoparte żadnymi faktami , mogą stanowić blokadę w otwartej komunikacji z przełożonym czy przełożoną – mówi Katarzyna Skoczek.
Wsparcie liderskie
Aby budować otwartą komunikację w zespołach, konieczne jest wsparcie liderów i liderek. Osoby zarządzające, które chcą rozmawiać, słuchają i zależy im na udzielaniu realnego wsparcia, mogą stworzyć atmosferę pozwalającą na szczerą wymianę zdań. Jednak, aby było to możliwe konieczna jest przestrzeń do takich rozmów.
Regularne spotkania indywidualne stanowią kluczowy element budowy zaufania i kreowania relacji pomiędzy pracownikiem a liderem zespołu. W przypadku sporadycznych rozmów trudniej jest zauważyć ewentualne zmiany w zachowaniu czy pierwsze objawy kryzysu. To właśnie w trakcie takich spotkań możemy lepiej zrozumieć, jakiego rodzaju wsparcia potrzebuje osoba borykająca się z wypaleniem zawodowym. Nie zawsze rozwiązaniem jest zmiana roli czy zespołu; niektórzy pracownicy potrzebują jedynie czasu i odpowiedniego wsparcia, aby przezwyciężyć kryzys i ponownie czerpać satysfakcję z wykonywanych obowiązków – mówi Monika Poznańska, Team and Training Manager w Capgemini Polska.
Aby skutecznie wspierać swoje zespoły, osoby pełniące role menadżerskie muszą wykazywać się empatią. W kontekście wypalenia zawodowego nie powinno być o nią trudno. Tego rodzaju kryzysy bardzo często dotykają właśnie osób zarządzających zespołami. W końcu to do nich eskalowane są wszystkie naprawdę trudne i wymagające sytuacje i to oni ponoszą odpowiedzialność za dobrostan swoich zespołów. Według badań przeprowadzonych na zlecenie Slacka, 43% osób liderów i liderek deklaruje doświadczanie wypalenia zawodowego, co stanowi wyższy odsetek w porównaniu z osobami pełniącymi inne role w organizacjach. Warto podkreślić, że budowanie otwartej relacji zarówno z przełożonym, jak i z zespołem, opartej na wzajemności, jest kluczowe. Osoby na stanowiskach liderskich również potrzebują pozytywnego feedbacku, a informacje zwrotne od zespołu mogą być niezwykle cenne i budujące.
Oczywiście odpowiedzialność za satysfakcję pracowników i pracownic nie powinna spoczywać wyłącznie na barkach menedżerów i menedżerek. Istnieją bardzo skuteczne sposoby wspierania, którymi firma może objąć wszystkie osoby, które zatrudnia. Oto trzy najważniejsze:
- „Wentyl bezpieczeństwa’’ – stresy związane z życiem zawodowym często znikają w cieniu, gdy poświęcamy się naszym pasjom, zwłaszcza jeśli są one związane ze sportem. Firma może skutecznie wspierać swoich pracowników i pracownice, nie tylko oferując im abonamenty na zajęcia sportowe, ale także organizując wspólne aktywności.
- Kontakt z naturą – o zdrowie psychiczne pomaga zadbać także skupienie się na pomocy innym lub na otaczającym nas środowisku. Według badań Uniwersytetu Michigan, zaledwie 20-minutowy kontakt z naturą w wyraźny sposób redukuje stres. Jednym z przykładów działań, które łączą w sobie aspekty dbania o dobrostan ludzi i planety jest projekt Capgemini - Impact Together Month. Każdego roku w ramach tej inicjatywy, członkinie i członkowie zespołu firmy pracują jako wolontariusze i wolontariuszki, uczestnicząc w działaniach poświęconych zrównoważonemu rozwojowi, różnorodności i integracji cyfrowej. W tym roku w Polsce Impact Together Month realizowany był jesienią poprzez akcję sadzenia drzew w różnych nadleśnictwach w całym kraju.
- Rozmowa i wsparcie psychologiczne – nie wahajmy się prosić o pomoc kiedy zauważamy, że dzieje się z nami coś niepokojącego. Ważne, aby pamiętać o tym, że wsparcie psychologiczne może przydać się każdemu z nas w różnych momentach życia. Dlatego warto zapewnić swoim pracownikom dostęp do specjalistycznego wsparcia psychologicznego. Im łatwiejszy dostęp do niego, tym większa szansa, że pracownicy skorzystają z tej możliwości, co może przyczynić się do zapobiegania poważnym kryzysom.
W tym miejscu warto wspomnieć także o działaniach o charakterze wolontariackim – firmy, dla których dbałość o wellbeing zatrudnianych przez siebie osób jest istotna, powinny stwarzać im okazje do tego typu działań. Jak twierdzi Monika Poznańska z Capgemini Polska realizacja projektów, które mają służyć innym, bardzo wpływa na rozwijanie empatii oraz sprawia, że robiąc coś dobrego odczuwamy osobistą satysfakcję i czujemy się potrzebni.
W naszej firmie umożliwiamy swoim pracownikom i pracownicom odebranie jednego dnia wolnego w roku z tytułu wolontariatu. Zachęcamy także do brania udziału w inicjatywie Pro Bono Days, której założeniem jest zbudowanie zespołu projektowego wspierającego wybraną organizację pozarządową w stworzeniu strony, aplikacji, narzędzia, lub innego rozwiązania cyfrowego. Docelowo takie rozwiązanie ma pomóc organizacji w sprawniejszym działaniu. Na ten cel firma przeznacza 50 dni pro bono – komentuje Monika Poznańska.
Capgemini Polska
