Praca na kwarantannie i izolacji - czy to możliwe?

Wzrastająca liczba pozytywnych testów sprawia, że COVID-19 coraz realniej zagląda do kolejnych firm. Pracownicy kierowani są na kwarantannę i izolację, a przedsiębiorcy stają w obliczu wyzwania związanego z brakiem rąk do pracy w celu zabezpieczenia bieżących procesów biznesowych.

CO NA TEMAT KWARANTANNY I IZOLACJI MÓWIĄ PRZEPISY?

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu chorób zakaźnych u ludzi:

• definiuje kwarantannę jako: odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Kwarantanna dotyczy osób zdrowych, natomiast odosobnienie osób chorych na chorobę zakaźną lub podejrzanych o chorobę zakaźną nazywane jest izolacją.
• definiuje izolację jako: odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby (Dz.U. z 2020 r. poz. 1845).

Izolacja dotyczy osób chorych, zakażonych lub podejrzanych o zakażenie, natomiast odosobnienie osób zdrowych, które były narażone na zakażenie nazywane jest kwarantanną.

CZY NA KWARANTANNIE I IZOLACJI MOŻNA PRACOWAĆ?

Jednym z najgorętszych pytań ostatniego czasu jest pytanie dotyczące tego, czy pracownik przebywający na kwarantannie lub izolacji może wykonywać pracę.

Moim zdaniem, pracownik na kwarantannie lub na izolacji może pracować – jeśli tyko ma ochotę i siłę – traci jednak wówczas prawo do świadczeń chorobowych – wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego.

Samo wydanie decyzji o konieczności odbycia kwarantanny czy izolacji nie jest jednoznaczne z tym, że osoba ta uznana jest za niedolną do pracy. Zdaniem rzecznika ZUS (info z początku pandemii) otrzymanie informacji o konieczności odbycia kwarantanny bądź izolacji stanowi jedynie podstawę do ubiegania się o wypłatę świadczeń z tytułu choroby. Jeżeli jednak stan zdrowia pracownika pozwala na swobodną pracę, nie ma obowiązku występowania do ZUS o wypłatę zasiłku.

Nawet gdyby przyjąć, że pracownik dodatni de facto jest chory, to nie każda choroba = niezdolność do pracy.

Z czego wyciągam takie, a nie inne wnioski? Przyjrzyjmy się temu, co mówią przepisy ustawy zasiłkowej, która w art. 6 określa, w jakich przypadkach i okolicznościach przysługuje świadczenie chorobowe.

Art. 6. [Przesłanki przysługiwania zasiłku chorobowego] 1. Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. 2. Na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy: 1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; 1a) wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Szczególnie zawracam tu uwagę na sformułowanie niemożność wykonywania pracy. W żadnym ze wspomnianych wyżej przepisów nie ma mowy o tym, że kwarantanna lub izolacja traktowane są automatycznie jako niezdolność do pracy.

W moim przekonaniu, z zaprezentowanych wyżej przepisów, jeśli nie występują przeszkody uniemożliwiające wykonywanie pracy w czasie kwarantanny i izolacji, pracownik może zwrócić się do pracodawcy oświadczając, że jego stan zdrowia umożliwia mu wykonywanie pracy w warunkach domowych i za zgodą pracodawcy, jeśli pozwala na to rodzaj pracy oraz pracownik posiada umiejętności i warunki techniczne – taka praca może być wykonywana.

Czekamy na wiążące regulacje w tej sprawie. Trwają, co prawda, prace legislacyjne w tym temacie, jednak z chwilą kiedy oddajemy materiał do druku, kwestie te nie zostały jednoznacznie ustalone w przepisach. Jest jednak nadzieja na stosowne regulacje.

PRACA NA KWARANTANNIE – PRACE LEGISLACYJNE

W ustawie z 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, zmienionej już ustawą z tego samego dnia o zmianie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, wprowadzono przepis, który wprost dopuszcza możliwość wykonywania pracy zdalnej w okresie kwarantanny.

Nowy art. 4h ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, otrzymał następujące brzmienie:

art. 4h. 1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8.

2. W przypadku świadczenia pracy w trakcie kwarantanny, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby określone w odrębnych przepisach.

Przepisy te weszły w życie 5 grudnia i zakończyły trwający od wielu miesięcy spór o zasadność pracy na kwarantannie i izolacji.

PRACA NA IZOLACJI – PRACE LEGISLACYJNE

25 listopada 2020 r. do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, którego celem jest dopuszczenie pracy zdalnej w okresie izolacji domowej.

Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem w ustawie z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ma zostać dodany art. 4ha i art. 4hb w brzmieniu:

Art. 4ha. 1. W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Do warunków świadczenia pracy stosuje się przepisy art. 3 ust. 3–8.

2. W przypadku świadczenia pracy w trakcie izolacji w warunkach domowych, o której mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 1974 r. – Kodeks pracy, ani świadczenie pieniężne z tytułu choroby.

Art. 4hb. Za okres nieświadczenia pracy w trakcie kwarantanny albo izolacji w warunkach domowych przysługuje wynagrodzenie, o którym mowa w art. 92 ustawy z dnia 1974 r. – Kodeks pracy, albo świadczenie pieniężne z tytułu choroby.

Praca zdalna na izolacji z końcem 2020 r. na szczęście została uregulowana analogicznie jak praca zdalna w czasie kwarantanny.

Temat ten nadal budzi wiele emocji. Zarówno ZUS oraz PIP prezentowali ostrożne lecz różne stanowiska w tym zakresie... być może problem się wkrótce rozwiąże.

Poza tymi wszystkimi argumentami to warto również zwrócić uwagę na fakt, że wielu pracowników może bardzo źle znosić takie odosobnienie. Dlatego też dla zdrowia psychicznego warto podczas kwarantanny czy izolacji zająć się czymś pożytecznym, aby nie zwariować w odosobnieniu. Oczywiście, jeśli nie ma objawów, a samopoczucie i rodzaj pracy, jaką wykonuje pracownik na to pozwalają.

Autor: Monika Smulewicz