Zdrowie psychiczne pracowników. Wciąż temat tabu, ale nadchodzą zmiany

Według danych ZUS, w 2022 roku lekarze w Polsce przyznali 1,3 mln zwolnień L4 ze względu na zaburzenia psychiczne oraz zaburzenia zachowania, co przełożyło się na 23,8 mln dni wolnych. UCE Research podaje, że wynikające z tej sytuacji straty finansowe dla pracodawców sięgają 1,11 mld zł. Ponadto, aż 68% pracowników przyznaje, że przynajmniej raz w tygodniu doświadcza stresu w pracy. Najwyższy czas, aby pracodawcy w Polsce na szeroką skalę zadbali o zdrowie psychiczne swoich pracowników. Projekty podejmujące rozmowy na ten temat już są inicjowane – jednym z nich jest BHP Zdrowia Psychicznego, zrealizowany przez Invest in Pomerania.

Badania przeprowadzone na początku tego roku przez UCE Research oraz platformę ePsycholodzy.pl wskazują, iż 72,8% Polaków odczuwa syndromy kojarzone z depresją. 40,3% ankietowanych skarży się na obniżenie nastroju, a 36,6% na zmęczenie oraz brak energii. Już kilka lat temu Światowa Organizacja Zdrowia oceniła, że z powodu depresji globalna gospodarka traci rocznie bilion dolarów. WHO przewiduje, że do 2030 r. depresja stanie się najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na całym globie. Obecnie na świecie cierpi na nią aż 350 mln ludzi, w tym 4 mln w Polsce.

Wiele czynników wpłynęło na niskie samopoczucie Polaków – pandemia, wojna na Ukrainie oraz inflacja, której skutkiem są znaczące podwyżki cen produktów i usług – to tylko te najbardziej oczywiste, które spędzają sen z powiek dużej części społeczeństwa. Wyczerpanie psychiczne związane z problemami w życiu prywatnym przekłada się bezpośrednio na życie zawodowe.

Brak równowagi między życiem prywatnym a zawodowym

Aż 68% badanych przynajmniej raz w tygodniu doświadcza stresu w pracy (badania ADP Research Institute „People at Work 2022”), a 48% się przepracowuje („Raport trendów 2023. Wynagrodzenia i rynek pracy”, ManpowerGroup). Tak jak problemy w życiu osobistym przekładają się na życie zawodowe, tak kiepski nastrój związany z pracą wpływa na życie prywatne. Potwierdzają to dane z globalnego rynku – aż 71% pracowników twierdzi, że praca negatywnie wpływa na ich życie domowe (sondaż Workforce Institute, przeprowadzony pod koniec 2022 r. w 10 krajach).

Oczekiwania pracowników wymuszą zmiany

Pomimo, iż problem wyczerpania i stresu w pracy zdaje się być wszechobecny, według 63% respondentów, którzy wzięli udział w badaniu „Zdrowie psychiczne w środowisku pracy”, zdrowie psychiczne nadal jest tematem tabu w ich firmach. Jedynie 31% pracowników uważa, że może porozmawiać o swoim zdrowiu psychicznym z pracodawcą (sondaż Hays z 2022 r.).

Wszystko jednak wskazuje na to, iż sytuacja będzie musiała się zmienić, ponieważ aż 81% pracowników myśli inaczej o pracy od czasów pandemii. 42% milenialsów chce większej równowagi między życiem osobistym a pracą, a 31% badanych deklaruje, iż zakończyłoby współpracę z obecną firmą, gdyby nowy pracodawca umożliwił im łatwiejsze połączenie życia zawodowego z prywatnym. Co więcej – 36% polskich pracowników oczekuje wdrożenia przez pracodawców programu wsparcia psychicznego (dane z „Raportu trendów 2023. Wynagrodzenia i rynek pracy”).

– Pracownicy bardzo wyraźnie komunikują, że chcą pracować w firmach, dla których liczy się ich zdrowie psychiczne. To duża zmiana w stosunku do nie tak dawnych czasów, kiedy oczekiwania wobec pracodawców sprowadzały się do dobrego wynagrodzenia i stanowiska, a dbanie o zdrowie psychiczne było sprawą prywatną każdego pracownika. Stoją za nią zmiany pokoleniowe, powszechność problemów zdrowia psychicznego przy wysokich barierach dostępu do pomocy i to, że praca i inne obszary życia coraz silniej się przenikają. Skoro wszyscy albo sami mamy problemy, albo znamy osoby, które je mają, a na dodatek te problemy wpływają na pracę i często wynikają z pracy, to trudno, żeby firmy zamykały na to oczy – stwierdza Katarzyna Kowalska, psycholog i Dyrektor ds. Rozwoju w ICAS Poland.

Projekt BHP Zdrowia Psychicznego

Ciekawym przykładem zainicjowania rozmowy na temat zdrowia psychicznego wśród pracodawców jest projekt BHP Zdrowia Psychicznego, zrealizowany w marcu i kwietniu tego roku przez Invest in Pomerania, inicjatywę samorządową koordynowaną przez Agencję Rozwoju Pomorza. Główną misją Invest in Pomerania jest pomaganie zagranicznym inwestorom w otwieraniu swoich biur na Pomorzu oraz wsparcie ich w bieżących działaniach.

– Tworząc projekt BHP Zdrowia Psychicznego, celem który nam przyświecał było wsparcie naszych inwestorów w tworzeniu przyjaznego środowiska pracy. Jesteśmy przekonani, że dobra komunikacja wewnątrz zespołów oraz między pracownikami a ich managerami wpłynie pozytywnie na umocnienie marek inwestorów jako dobrych pracodawców. Sprzyjająca atmosfera, wpływająca pozytywnie na pracowników, pozwoli obniżyć poziom ich absencji, zmniejszyć rotację i zwiększyć zaangażowanie w wykonywane zadania. Jak sama nazwa projektu wskazuje – w dzisiejszych czasach podejmowanie działań w firmach, mające na celu opiekę nad zdrowiem psychicznym swoich pracowników, powinno być tak samo ważne jak szkolenie BHP, które od lat jest oczywistym elementem onboardingu pracownika – mówi Magdalena Owsiany, Brand PR & Marketing Manager w Invest in Pomerania.

Do udziału w projekcie zaproszono 9 spośród wielu firm zagranicznych z Pomorza, które korzystały do tej pory ze wsparcia Invest in Pomerania: Aptiv, Graphcore, Armatis, GlobalLogic, Crist SA, FujiFilm, Jabil, Godel Technologies oraz ITech Art. Firmy te nie tylko są gotowe podjąć rozmowę na temat zdrowia psychicznego swoich pracowników, ale również realnie chcą poprawić skuteczność komunikacji wewnątrz firmy, tak aby środowisko pracy było bardziej przyjazne. Partnerem projektu została firma ICAS Poland z siedzibą w Gdańsku, która od wielu lat pomaga klientom radzić sobie z wyzwaniami związanymi ze zdrowiem psychicznym swoich pracowników poprzez wdrażanie Programu Wsparcia Pracowników.

– Jako jednemu z większych pracodawców w regionie zależy nam na tworzeniu miejsca pracy, które jest bezpieczne i spełniające oczekiwania naszych pracowników. Zdajemy sobie sprawę, że obecna sytuacja na świecie może mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne nas wszystkich, i jako pracodawca dostrzegamy sygnały od pracowników, świadczące o tym, że jest to obszar, któremu należy poświęcić szczególną uwagę. Warsztaty BHP Zdrowia Psychicznego, zorganizowane w naszej firmie przez Invest in Pomerania, to możliwość rozpoznania, wiedzy i odpowiedniego zaopiekowania naszych pracowników w tym delikatnym, osobistym obszarze. Pozytywna informacja zwrotna od uczestników biorących udział w warsztatach zdrowia psychicznego, stała się inspiracją do dalszych poszukiwań i chęci poszerzania wiedzy w tej tematyce – komentuje Mariusz Arciemiuk, Plant Manager w Aptiv.

Najważniejsza jest dobra komunikacja

W siedzibie każdej z wyżej wymienionych firm odbyły się po 2 spotkania przeprowadzone przez psychologa z ICAS Poland – jedno z liderami i managerami, podczas którego prowadząca dawała wskazówki uczestnikom, jak rozmawiać z pracownikami, w tym z osobami z depresją, wypaleniem zawodowym czy uzależnieniem, oraz omówiła, jaka jest rola lidera w pokonywaniu przez podwładnych ich problemów psychologicznych. Drugie spotkanie dedykowane było specjalistom, pracującym w teamach i skupiało się na sposobach optymalizacji komunikacji ze współpracownikami, tak aby się wzajemnie wspierać, oraz na technikach, które mają na celu podniesienie ogólnej jakości życia.

– Wszyscy uczestnicy spotkania wynieśli z niego coś cennego. Pracownicy poznali techniki radzenia sobie ze stresem i dowiedzieli się, jak efektywniej zarządzać czasem i codziennymi obowiązkami, by czuć się lepiej. Z kolei managerowie otrzymali szereg praktycznych rad dotyczących umiejętnego przekazywania feedbacku czy też rozmów z osobami, które borykają się z depresją. Na pewno wiele pozytywnych wniosków przyniosła również dyskusja o optymalnym środowisku pracy, które uwzględnia zdrowie psychiczne zatrudnionych osób – mówi Kamil Świądek, Director of Engineering w GlobalLogic Poland.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #10 May-June (3/2023)