Współczesne systemy bezpieczeństwa kierowcy, pasażerów i pieszych

Tematyka bezpieczeństwa w ruchu drogowym jest dla mnie szczególnie ważna. Sam doświadczyłem wypadku samochodowego, podczas którego poważnie ucierpiałem. Dlatego właśnie przyglądam się zmianom w systemach chroniących bezpieczeństwo kierowcy i pieszego z taką uwagą.

Co nas chroni przed kolizją i wypadkami? Oto najważniejsze – starsze nieco i nowsze – inteligentne systemy, które pozwalają nam czuć się bardziej komfortowo i bezpiecznie na drogach.

Osobiście uważam, że podczas wybierania nowego lub używanego auta powin- niśmy szczególnie zwracać uwagę na systemy bezpieczeństwa w autach. Systemy te mogą uratować nas przed wypadkiem.

SYSTEM ABS (ANTI-LOCK BRAKING SYSTEM)

Jak sama nazwa wskazuje, to system zapobiegający blokowaniu się kół samochodu podczas hamowania. W uproszczeniu: mierzy on prędkość każdego z kół, i na jej podstawie dozuje odpowiednio ciśnienie układu hydraulicznego dla każdego z obwodów. W efekcie daje możliwość skręcania podczas hamowania. Pamiętamy, że przy awaryjnym hamowaniu z ABS-em musisz wciskać pedał hamulca do samego końca.

SYSTEM BAS (BRAKE ASSIST SYSTEM)

Wiele osób używa za mało siły w trakcie awaryjnego hamowania układu z ABSem. W takiej sytuacji z pomocą przychodzi BAS (Brake Assist System) – potocznie zwany asystentem hamowania. Posiada on czujnik mierzący szybkość wciskania pedału hamulca. Pozwala to System ABS od 1 lipca 2006 r. jest obowiązkowo montowany w nowych pojazdach. W nowszych modelach samochodów znaleźć można system kontrolujący stan zmęczenia. Jego działanie opiera się na pracy wielu czujników, takich jak: śledzenie ruchu głowy, mruganie oczu, stabilność toru jazdy oraz ruch kierownicą wykonywany przez kierowcę. wyczuć sytuację awaryjną i wspomóc hamowanie poprzez zwiększenie ciśnienia w układzie hydraulicznym. Dzięki temu możemy w pełni korzystać z zalet ABS-u.

SYSTEM EBD (ELECTRONIC BRAKEFORCE DISTRIBUTION)

Z systemami ABS i BAS powiązany jest EBD, którego funkcjonowanie polega na dystrybucji siły hamowania pomiędzy poszczególnymi kołami. W efekcie zapewnia krótsze i stabilniejsze hamowanie. System jest w standardowym wyposażeniu wielu samochodów (wraz z ABS).

SYSTEM AUTOMATYCZNEGO HAMOWANIA

W niektórych pojazdach oferowany jest system automatycznego hamowania. Działanie układu opiera się na współpracy ESP z czujnikiem radarowym i kamerą obserwującą drogę przed samochodem. Działa on do prędkości ok. 30 km/h. Za pomocą radarów wyczuwa przeszkodę. Gdy kierowca nie reaguje, układ samoczynnie uruchamia hamulce.

SYSTEMY CZUWAJĄCE NAD RUSZANIEM

Dostępne są również systemy czuwające nad ruszaniem. Pierwszy z nich to system kontroli trakcji przy ruszaniu. W zależności od producenta i wersji, układ przyhamowuje koło/a tracące przyczepność lub zmniejsza obroty silnika (często wykonuje jednocześnie obie czynności). Drugi – kontroluje ruszanie na wzniesieniach, służy bardziej naszej wygodzie niż bezpieczeństwu. Nie pozwala on pojazdowi stoczyć się do tyłu podczas ruszania (puszczania sprzęgła) na pochyłej nawierzchni.

ASYSTENT UTRZYMYWANIA WŁAŚCIWEGO PASA RUCHU

Rozwiązanie, które może korygować tor jazdy, gdy auto przekracza białą linię (granicę danego pasa ruchu). Dzięki umieszczonej z przodu pojazdu kamerze system monitoruje drogę przed autem i rozpoznaje, gdy twój samochód zbliża się do oznaczeń pasa przy wyłączonym kierunkowskazie. W sytuacji wykrycia niezamierzonego zjechania z pasa ruchu, system ostrzega kierowcę poprzez wywołanie drgań na kierownicy.

SYSTEM WYKRYWANIA SAMOCHODÓW W MARTWYM POLU LUSTERKA

Coraz częściej spotykamy system wykrywania samochodów w martwym polu lusterka. Ostrzega on kierowcę np. wibracją, efektami świetlnymi czy dźwiękowymi. System działa w oparciu o czujniki ultradźwiękowe, które są zamontowane z boku na zderzaku przednim i tylnym. Zasięg takiego systemu to 3 metry w bok i ukośnie do tyłu.

ESP (ELECTRONIC STABILITY PROGRAM)

Za stabilność auta podczas jazdy odpowiada ESP. Tak jak poprzednie systemy przybiera on różne nazwy w zależności od producenta. Ingeruje w obroty każdego z kół poprzez przyhamowanie odpowiedniego/-nich oraz zmniejszenie obrotów silnika. Utrzymuje samochód na właściwym torze jazdy, minimalizując ryzyko wpadnięcia w poślizg.

SYSTEM KONTROLUJĄCY STAN ZMĘCZENIA KIEROWCY

W nowszych modelach samochodów znaleźć można system kontrolujący stan zmęczenia. Jego działanie opiera się na pracy wielu czujników, takich jak: śledzenie ruchu głowy, mruganie oczu, stabilność toru jazdy oraz ruch kierownicą wykonywany przez kierowcę. W przypadku wykrycia zmęczenia, system wysyła sygnał informujący o potrzebie zatrzymania i odpoczynku.

TSR (TRAFFIC SIGN RECOGNITION)

Zapominalskim pomoże system czytający znaki drogowe TSR. Odczytuje on znaki drogowe i wyświetla je oraz ostrzega dźwiękowo, np. przed przekroczeniem prędkości. Jest jeszcze jeden czynnik, ten najważniejszy – kierowca, jego zdolność do rozpoznawania niebezpiecznych sytuacji na drodze i reakcji na nie. Dlatego każdy powinien nad sobą pracować i poprawiać swoje umiejętności.

PASY BEZPIECZEŃSTWA

Pasy bezpieczeństwa mogą wydawać się niezbyt skomplikowane i powszechne w codziennym użytkowaniu pojazdu, jak na dzisiejsze standardy. Ale to stereotyp w rozumowaniu bezpieczeństwa, ponieważ producenci stale poprawiają wyposażenie samochodów, w celu zapewnienia niemal doskonałej ochrony pasażerom. Pirotechniczne napinacze pasów bezpieczeństwa zostają uruchomione podczas nieuchronnego zderzenia, z wykorzystaniem zaawansowanych czujników w pojeździe. Ford wprowadził ostatnio nadmuchiwane pasy bezpieczeństwa na tylnych siedzeniach, które podczas zderzenia działają jak minipoduszka powietrzna, w celu zmniejszenia ich siły jednostkowej na organizm, wykluczając stłuczenia i zasinienie. Szczególną uwagę producent poświęcił małym dzieciom podczas kolizji. Honda z kolei wprowadziła w niektórych modelach motocykli poduszki powietrzne, a specjalne kołnierze pod kask mają chronić dodatkowo kręgosłup szyjny motocyklisty.

PODUSZKI POWIETRZNE

Samochodowa poduszka powietrzna – oficjalnie znana jako dodatkowe urządzenie przytrzymujące (SRS), ponieważ uzupełnia pasy bezpieczeństwa w celu ochrony pasażerów podczas kolizji – to kolejny pasywny system bezpieczeństwa. Aczkolwiek wykorzystuje się w tym elemencie sporo elektroniki, co powinno kwalifikować air bag do elementów aktywnych. Kiedy po raz pierwszy wprowadzono ją do powszechnego użytku (Volvo w latach 1980.) poduszki powietrzne zostały zainstalowane tylko dla kierowcy, w kolejnym etapie również przeniesione zostały do przodu, po stronie pasażera (dziś można ją wyłączyć). Poduszki powietrzne we wczesnym etapie produkcyjnym otrzymały złą reputację, gdyż powodowały dodatkowe urazy powypadkowe, zwłaszcza u dzieci i kobiet w ciąży. Obecnie montowane przednie poduszki powietrzne posiadają czujniki określające rozmiar i wagę pasażera, a także ich odległości od poduszki powietrznej, aby zmniejszyć ryzyko kontuzji. Nowoczesne dwustopniowe poduszki powietrzne „inteligentne” zostały dopuszczone w roku 2005, po napełnieniu dwóch komór tworzą zagłębienie w środku poduszki powietrznej, które skutecznie chroni wrażliwe części twarzy, takie jak nos i usta. Siła uderzenia poduszki rozkłada się na wielu mniej wrażliwych punktach kontaktu na głowie i ramionach. Rozwiązanie takie wprowadził do swoich pojazdów m.in. Lexus.

PODUSZKA POWIETRZNA BOCZNA – BOCZNE KURTYNY POWIETRZNE

Poduszki powietrzne okazały się tak skuteczne, że szybko producenci samochodów zamontowali je do innych części pojazdu, starając się chronić wszystkich pasażerów, a zwłaszcza pasażerów siedzących z tyłu. Boczne poduszki powietrzne umieszczone są najczęściej w zewnętrznej krawędzi fotela lub w okładzinie drzwi. Ich zadaniem jest amortyzacja ciała pasażera w wypadku podczas zderzenia bocznego. Pierwsze montowane boczne poduszki powietrzne były instalowane w drzwiach pojazdu dla ochrony tułowia. Większe, boczne kurtynowe poduszki powietrzne, które wypadają znad okien łagodzą skutki uderzenia i zmniejszają obrażenia głowy pasażerów przednich i tylnych foteli. Opcjonalnie, w niektórych samochodach (Toyota, Lexus, Volkswagen, Audi czy Hyundai) istnieje możliwość montażu poduszki powietrznej chroniącej kolana.

STREFY ZGNIOTU

Jeśli siła zderzenia może być zmniejszona przed dotarciem do kabiny pojazdu, a elementy konstrukcyjne pochłaniające energię uderzenia programowane są w procesie przedprodukcyjnym, to takie miejsca nazywamy „strefami zgniotu” lub „klatką przeżycia” dla kierowcy. Specjalne sekcje pojazdu, które zwykle znajdują się na zewnątrz, mogą być również zintegrowane z poszyciem boku oraz konstrukcją tylnych elementów. Głównie po to, by absorbować wstrząsy i energię kinetyczną podczas wypadku. Mazda CX-5 zdobył maksymalną liczbę punktów w teście Euro NCAP i jest pierwszym modelem z nadwoziem zbudowanym według innowacyjnej technologii Skyactiv. Aczkolwiek nadal najwięcej modeli tzw. pięciogwiazdkowych posiada Renault.

SYSTEM ZAPOBIEGAJĄCY BLOKOWANIU KÓŁ

Przed wprowadzeniem do eksploatacji systemów zapobiegających blokowaniu kół (ABS), główną przyczyną wypadków samochodowych były zblokowane koła, które wpadały w poślizg tracąc przyczepność z nawierzchnią, jednocześnie wydłużając drogę hamowania. Utrata przyczepności występowała szczególnie na śliskiej nawierzchni lub gdy kierowca wcisnął maksymalnie pedał hamulca w ekstremalnej sytuacji (np. panika). System ABS automatycznie reguluje ciśnienie płynu hamulcowego w każdym kole, aby zapobiec zablokowaniu się kół, rozwiązanie to pozwala kierowcy na lepszą kontrolę nad pojazdem i daje komfort na śliskiej nawierzchni. System ABS od 1 lipca 2006 r. jest obowiązkowo montowany w nowych pojazdach.

ELEKTRONICZNA KONTROLA STABILNOŚCI

Utrata kontroli nad samochodem w sytuacji poślizgu, uślizgu, niespodziewane sytuacje na drogach (zwierzęta, brak panowania nad pojazdem) jest również częstą przyczyną wypadków. Dlatego elektroniczna kontrola stabilności (ESC), sprzedawana pod różnymi markami przez producentów samochodów, jak np. VSC, STC, stała się niemal wszechobecną funkcją w ciągu ostatniej dekady. Począwszy od roku 2012 wszystkie nowe samochody osobowe i dostawcze na terenie UE i USA muszą posiadać system ESC. System ESC to układ elektroniczny stabilizujący tor jazdy samochodu podczas pokonywania zakrętu, przejmujący kontrolę nad połączonymi układami ABS i ASR. System ten uaktywnia się samoczynnie, przyhamowując jedno lub kilka kół, z chwilą, gdy odpowiedni czujnik wykryje tendencję do uślizgu samochodu.

BLUETOOTH – WOLNE RĘCE

Bluetooth umożliwia połączenie telefonu komórkowego z systemem głośnomówiącym samochodu, pozwalając na połączenia telekomunikacyjne tak, by kierowca mógł nawiązać i odbierać połączenia bez odrywania rąk od kierownicy. Odbywa się to za pomocą przycisków na kierownicy lub deski rozdzielczej – wielu producentów oferuje sterowanie poprzez komendy głosowe. Na początku wprowadzania systemu Bluetooth montowany był w samochodach z tzw. najwyższej półki, obecnie stał się powszechny i znaleźć go można nawet w samochodach klasy mini. Wiele państw wprowadziło przepisy prawa, które jedynie pozwalają kierowcy korzystać z telefonu bez użycia rąk. Potrzebujemy Bluetooth w swoim następnym samochodzie z dwóch powodów: aby bezpiecznie prowadzić rozmowę telefoniczną za kierownicą oraz aby uniknąć mandatu i punktów karnych.

STANDARDY ZDERZENIOWE – DACHOWANIE JUŻ OD WRZEŚNIA 2012 R. W USA

Po analizie wypadków ustalono, że znaczna ilość obrażeń i zgonów była wynikiem załamania się dachu w pojazdach podczas wypadku z elementem tzw. dachowania. National Highway Traffic Safety Administration w USA zaostrzyło standardy wytrzymałości dachu. Nowe standardy zaczną być stopniowo wprowadzane dla wszystkich pojazdów sprzedawanych w USA od września 2012 roku. Nowe przepisy wymagają, aby dach wytrzymał druzgocącą siłę równą, co najmniej trzykrotnej wadze pojazdu gotowego do jazdy. Ciekawe, kiedy UE i Euro NCAP wprowadzi podobne przepisy?

LUSTERKA – NA ZEWNĄTRZ KAMERY

Martwe strefy oraz ograniczenie widoczności podczas jazdy są źródłem wielu niebezpiecznych oraz śmiertelnych wypadków. Zjawisko to również występuje podczas cofania, podczas którego ofiarami często są małe dzieci. Problem ten został zauważony i poruszony przy popularnych minivanach i SUV-ach, które mają ograniczoną widoczność z tyłu. Rozwiązanie: lusterka i kamery, które pozwalają kierowcy zobaczyć, co jest za pojazdem podczas cofania, i wyświetlacz na desce rozdzielczej. W niektórych luksusowych samochodach (Toyota Land Cruiser, Lexus RX), dodatkowe kamery pozwalają kierowcy dojrzeć tzw. martwe pole, nawet 360 stopni wokół pojazdu.

ŚLEPE MIEJSCA – OSTRZEŻENIE O KOLIZJI

Martwe strefy mogą być także przyczyną poważnych wypadków, gdy kierowca zmienia pas ruchu nie widząc wjeżdżającego pojazdu z boku. Korzystanie z kamer i czujników, powinno ostrzec kierowcę wizualnie i dźwiękowo o zbliżającym się pojeździe w tzw. martwej strefie pojazdu. Podobna technologia jest używana do identyfikacji (i ostrzeżenia), gdy kierowca zbliża się do pojazdu jadącego z przodu z nadmierną prędkością (Volvo, Audi, Mercedes-Benz). Niektóre systemy będą również przygotowywać samochód do kolizji dociągając pasy bezpieczeństwa, zamykając okna i uzbrajać umieszczenie poduszki w stanie gotowości, podczas gdy inny system będzie automatycznie hamować, aby uniknąć lub zmniejszyć obrażenia podczas zderzenia czołowego (Lexus LS 600h/ Lexus GS, Volvo, Audi czy Saab).

ADAS – KOLEJNA EWOLUCJA POJAZDU BEZPIECZNEGO

To system bezpieczeństwa czynnego, w którym przejęcie kontroli nad samochodem, w celu uniknięcia ub ograniczenia szkód, są znane pod wspólną nazwą zaawansowanych systemów wspomagania kierowcy (ADAS). Dla przykładu, Nissan lub lepiej urodzony Infiniti, Honda Accord lub Acura czy Lexus LS 600h, już od kilku lat są wyposażone w systemy zapobiegające zmianie pasa ruchu. Inne systemy, jak wykrywanie pieszych w Volvo lub adaptacyjne sterowanie np. Audi Cruise z funkcją Stop & Go, są coraz bardziej powszechne. Te nowoczesne urządzenia, wraz z pasywnymi systemami, zapewnią w niedalekiej przyszłości niemal doskonałą ścieżkę bezpieczeństwa dla wszystkich.

TEMPOMAT AKTYWNY Z FUNKCJĄ HAMOWANIA

Ostatnio mieliśmy okazję testować najnowszego Land Cruisera 3.0V6 D-4D wyposażonego niemal we wszystko, co jest dostępne w najnowszych rozwiązaniach bezpieczeństwa. Ale powiemy jedynie o bardzo przydatnej funkcji, jaką jest tempomat z funkcją hamowania. Załączenie powoduje jazdę Land Cruisera z żądaną prędkością np. po autostradzie czy amerykańskich high wayach. Co 5 km/h można zwiększać lub zmniejszać prędkość.

Autor: Dariusz Olejnik, praktyk biznesu, mentor, strateg, Kingsman

Kingsman Finance