Bezpieczne sposoby na zmniejszenie opodatkowania CIT

Wraz z 1 maja 2021 r. poszerzyła się grupa podmiotów, które zostały objęte podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Ilość podmiotów podlegających „reżimowi” została powiększona o spółki komandytowe oraz niektóre spółki osobowe. W przypadku niektórych spółek możliwe jest zmniejszenie obciążenia podatkowego, poprzez implementację instrumentów podatkowych wskazanych w ustawie o CIT. Najbardziej rozpoznawalnymi są: specjalny fundusz inwestycyjny, ulga na działalność badawczo-rozwojową oraz IP Box.

SPECJALNY FUNDUSZ INWESTYCYJNY

Mimo pozytywnie zapowiadanego przez Ministerstwo Finansów „estońskiego CIT”, jego ostateczny kształt nie prezentuje się tak obiecująco. Szereg nieścisłości, chociażby opodatkowanie ukrytych zysków, skutecznie odstrasza od stosowania tej formy optymalizacji podatkowej. Wiele spółek postanowiło zaczekać na interpretacje organów podatkowych, które pozwolą lepiej zrozumieć zawiłości estońskiego CIT.

Jednakże nie wszystkie rozwiązania proponowane od roku 2021 okazały się niekorzystne. Ciekawym rozwiązaniem jest specjalny fundusz inwestycyjny pozwalający na zaliczenie przekazanych środków do kosztów podatkowych. To rozwiązanie jest niestety przeznaczone jedynie dla spółek z o.o. oraz akcyjnych. Polega na przekazaniu środków z zysku z roku ubiegłego na wyodrębniony w kapitale zapasowym rachunek bankowy. Przekazanie środków pozwala na zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodu. Warunkiem odliczenia jest przekazanie środków na zakup lub wytworzenie środka trwałego wskazanego w grupie 3–8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Jest to szeroka grupa środków trwałych, która pozwala na zastosowanie funduszu inwestycyjnego do maszyn, komputerów czy pojazdów. Jednakże, nie będzie możliwe wydatkowanie tych środków na środki transportu, których użytkownikiem będzie udziałowiec lub wspólnik spółki.

Dodatkowo spółka chcąca skorzystać z tej formy zaliczenia kosztów musi spełniać warunki przewidziane dla estońskiego CIT, w szczególności kwota przychodu nie powinna przekroczyć 100 mln zł, przychód w większej części powinien pochodzić z innych źródeł niż wierzytelności, odsetki oraz prawa autorskie, spółka musi zatrudniać co najmniej 3 pracowników oraz nie sporządzać sprawozdań finansowych zgodnie z zasadami MSR.

Wydatkowanie zgromadzonych środków również zostało unormowane przez ustawodawcę. Zgromadzone środki powinny zostać wydatkowane najpóźniej w roku następnym po roku dokonania odpisu, istnieje jednak możliwość przedłużenia tego terminu o kolejne dwa lata jeżeli poinformujemy o tym fiskusa.

Wskazane rozwiązanie niesie za sobą podwójną korzyść, mianowicie pozwala na odliczenie jednorazowo dużej inwestycji w środki trwałe unikając wieloletniej amortyzacji oraz zmniejsza podstawę opodatkowania w roku odliczenia.

ULGA B+R

Inną formą zmniejszenia opodatkowania jest ulga badawczo-rozwojowa. W przeciwieństwie do specjalnego funduszu inwestycyjnego, z tego rozwiązania mogą skorzystać wszyscy podatnicy CIT. Najważniejszym warunkiem zastosowania tej ulgi jest prowadzenie działalności badawczej lub rozwojowej.

Działalność badawczo-rozwojowa, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Działalność badawcza jest działalnością obejmującą badania podstawowe lub badania aplikacyjne. Przez badania podstawowe rozumie się prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne. Z kolei badania aplikacyjne są to prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Natomiast, jeżeli mówimy o pracach rozwojowych, są to czynności obejmujące nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, jednak z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Wskazując na prezentowane definicje może wydawać się, że ulga dotyczy tylko dużych podmiotów z branży technologicznej czy farmaceutycznej – nic bardziej mylnego. Wskazując na bogatą bazę interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że nie ma ograniczeń co do profilu prowadzonej działalności.

Ulga badawczo-rozwojowa umożliwia „podwójne” zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na prowadzoną działalność badawczo-rozwojową. Tak więc zwiększenie kosztów uzyskania przychodu zmniejszy zobowiązania podatkowe spółki, bez konieczności ich dwukrotnego ponoszenia.

IP BOX

Kolejną formą zmniejszenia opodatkowania jest zastosowanie preferencyjnej 5% stawki podatku od dochodu z kwalifikowanego prawa. Podobnie jak w przypadku ulgi badawczo-rozwojowej nie występują ograniczenia w zakresie sposobu prowadzenia działalności.

Kwalifikowanym prawem jest patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego. Kwalifikowanym prawem jest również prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, prawo z rejestracji produktu leczniczego lub weterynaryjnego, jeżeli został dopuszczony do obrotu, oraz autorskie prawo do programu komputerowego.

Jednakże, aby skorzystać z obniżonej stawki nie wystarczy czerpać zyski z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, w tym celu należy prowadzić ewidencję uwzględniającą przychody oraz koszty związane z danym prawem. Należy również pamiętać, że dochód, który może skorzystać z 5% stawki musi zostać pomnożony o współczynnik Nexus, dopiero iloczyn dochodu i współczynnika jest podstawą zastosowania stawki 5% CIT.

Współczynnik Nexus jest obliczany według wzoru wskazanego w ustawie. Dotyczy on kosztów, jakie spółka ponosi na działalność badawczo-rozwojową. Ustawa przewiduje cztery formy kosztów:

• Pierwszym z nich są koszty bezpośrednie – dotyczą wydatków związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową w zakresie określonego kwalifikowanego prawa.
• Drugim są koszty nabycia wyników prac badawczo-rozwojowych w zakresie kwalifikowanego prawa.
• Kolejne dwa dotyczą nabywania wyników oraz nabycia samego kwalifikowanego prawa od podmiotów powiązanych.

Jest to niezwykle korzystna forma opodatkowania pozwalająca na oszczędności w CIT, pozwalająca na ograniczenie zobowiązań podatkowych z posiadanego prawa kwalifikowanego. Dla porównania – standardowa stawka bez zastosowania „ulgi” wynosi 9% albo 19%.

ZAGROŻENIA

Częstym problemem w implementacji instrumentów podatkowych, tj. ulgi badawczo-rozwojowej oraz IP Box, jest brak obiektywnego podejścia do zagadnienia, czy prowadzona działalność spełnia warunki działalności badawczo-rozwojowej.

Najskuteczniejszym rozwiązaniem tego problemu jest wystąpienie o interpretację indywidualną. Pozwoli to na uzyskanie potwierdzenia czy prowadzona działalność spełnia wymogi oraz zapewni ochronę prawa do stosowania ulgi, w przypadku ewentualnej kontroli. Ponadto warto by wymagane prawem ewidencje, zostały zweryfikowane przez doświadczonych specjalistów.

PODSUMOWANIE

Przedstawione ulgi pozwalają na uzyskanie znacznych oszczędności podatkowych i są ciekawą alternatywą dla estońskiego CIT, który w obecnym kształcie nie jest rozwiązaniem korzystnym. Mając na uwadze, iż aktualnie wszelkie formy optymalizacji podatkowej są skutecznie zwalczane przez fiskusa, podatnicy powinni skupić się na korzystaniu z bezpiecznych rozwiązań, które oferuje nam sam ustawodawca.

Autorzy:

Dorota Chudzik, doradca podatkowy | główny menedżer, Kancelaria Prawna „Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni” sp.p.

Konrad Matuszewski, konsultant prawno-podatkowy, Kancelaria Prawna „Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni” sp.p.