Polski Ład – biznes po nowemu

Przedsiębiorcy Rok 2022 rozpoczęli w zupełnie innej rzeczywistości podatkowej. Ustawodawca zafundował wszystkim podatnikom ogromną ilość zmian podatkowych, które w najbardziej dotkliwy sposób dotknęły prowadzących biznes. Przepisy przygotowane były w pośpiechu i zapewne będą w czasie ich stosowania stwarzać wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Ustawodawca zawarł w uchwalonej ustawie cały szereg zmian, począwszy od podatków dochodowych, przechodząc na grunt ustawy o postępowaniu egzekucyjnym, ordynacji podatkowej, podatku VAT, o ubezpieczeniach zdrowotnych i prawie przedsiębiorców. Ogrom zmian jest nie lada wyzwaniem dla każdego przedsiębiorcy.

ZMIANY W SKŁADCE ZDROWOTNEJ

Skupiając się na najważniejszych zmianach, które dotykają przedsiębiorców w „codziennych” obowiązkach rozliczeniowych, jest nie tyle zwiększenie składki zdrowotnej, co zniesienie możliwości odliczenia części składki zdrowotnej od ustalonego podatku. Wskazana zmiana przyczyniła się do zwiększenia kwoty obciążeń wynikających z prowadzenia działalności. Do tej pory przedsiębiorcy rozliczając podatek dochodowy mogli zmniejszyć jego wysokość o część zapłaconej składki zdrowotnej, w ramach nowego ładu przepis ten został uchylony. Pozostając na gruncie składki zdrowotnej nie można ominąć tematu jej zwiększenia. Do końca 2021 r. wysokość składki zdrowotnej była kwotą stałą, ustalaną na podstawie średniego wynagrodzenia określanego przez GUS. Jednakże, od 2022 roku wysokość składki zdrowotnej będzie stanowiła zmienną wynikającą z osiągniętego przez przedsiębiorcę dochodu. Aby dodatkowo utrudnić całą zmianę pod uwagę należy wziąć również sposób rozliczania działalności. Należy również podkreślić, że w przypadku skali podatkowej i podatku liniowego minimalną kwotą składki zdrowotnej będzie kwota 9%, której podstawą będzie minimalne wynagrodzenie obowiązujące w danym roku podatkowym. Nowością w rozliczaniu składki zdrowotnej będzie również sposób jej obliczania. Składka będzie obliczana w skali miesięcznej oraz rocznej. Przy rozliczeniu rocznym mogą wystąpić trzy scenariusze. W pierwszym kwota zapłaconych składek jest właściwa, w drugim składki zostały zapłacone w niższej kwocie, czy też składkę nadpłacimy. W przypadku wynikłej niedopłaty składki ubezpieczony jest zobowiązany do uregulowania brakującej różnicy. Jednakże w przypadku nadpłaty, przedsiębiorca musi pamiętać o złożeniu wniosku o zwrot, ponieważ w przypadku niezłożenia go w terminie nadpłacona kwota przepada.

Przedmiotowe zmiany rzutują na wspólników spółek jawnych i partnerskich, „preferencyjnym” traktowaniem mogą cieszyć się spółki komandytowe. Ze względu na zmiany wynikające z przejścia spółek na CIT, dochód wspólników nie jest rozliczany w żaden z powyższych sposobów, ponieważ stanowi dywidendę. W związku z tym wspólnicy spółek komandytowych będą płacić stałe stawki składek zdrowotnych, których podstawą będzie ŚMW.

Zmiany nie ominęły również osób pełniących funkcję z tytułu powołania. W przypadku członków zarządu czy prokurentów, składka będzie obliczana na podstawie wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu powołania. Wskazane zmiany w zakresie składki zdrowotnej powinny być dla każdego przedsiębiorcy czynnikiem motywującym do weryfikacji nowych obciążeń. Niestety zaistniałe zmiany nie pozwalają na znalezienie złotego rozwiązania pasującego dla każdego.

Mówiąc o zmianach, należy również wymienić pozytywne aspekty Polskiego Ładu. Wbrew pozorom również przedsiębiorcy mogą znaleźć udogodnienia w prowadzeniu działalności.

ESTOŃSKI CIT NA KORZYSTNIEJSZYCH WARUNKACH

Pozytywną zmianą jest uproszczenie estońskiego CIT. W pierwszej kolejności ustawodawca postanowił udostępnić tę formę opodatkowania szerszej grupie podmiotów. W nowym brzemieniu ustawy z estońskiego CIT będą mogły skorzystać również spółki komandytowe, komandytowo-akcyjne oraz proste spółki akcyjne. Zniesiony zostanie również górny próg 100 mln zł przychodu.

Dodatkowo kolejnym pozytywnym zaskoczeniem jest zniesienie obowiązku inwestycyjnego. W poprzednim kształcie podatnik wybierający tę formę opodatkowania był zobowiązany do ponoszenia określonych nakładów inwestycyjnych na środki trwałe. Kolejnym powodem, dla którego warto zastanowić się nad tą formą opodatkowania, jest obniżenie stawek podatku, dzięki którym łączne obciążenie podatkowe CIT i PIT wypłaty będzie obciążone na poziomie 20%/25%. Dla porównania w klasycznym podatku CIT, kwota obciążeń przy wypłacie dywidendy w spółce będącej małym podatnikiem wyniesie 26,29% w przypadku dużego podatnika jest to 34,39%. Nie możemy jednak zapominać o specyfice estońskiego CIT, w szczególności o tym, co stanowi podstawę do opodatkowania.

W odróżnieniu od klasycznej wersji podstawą opodatkowania są wypłaty zysku lub ich przeznaczenie na pokrycie strat, ukryta dywidenda, wydatki niezwiązane z działalnością, czy nieujawnione operacje gospodarcze. Kolejnym udogodnieniem, jakie wiąże się z korzystaniem z estońskiego CIT, jest możliwość uniknięcia minimalnego podatku CIT. Wyjaśnijmy jednak powstałe wokół tego podatku niejasności.

PODATEK MINIMALNY

Pierwszą z nich jest powszechny pogląd, że podatek ten będzie dotyczył wielkich korporacji – niestety, ale podatek dotyczy wszystkich podmiotów opodatkowanych CIT. W tym momencie należy pochylić się nad zagadnieniem, kogo ma dotyczyć minimalny podatek. Przesłanką do jego zastosowania jest wystąpienie straty albo udział dochodu w przychodach wynoszący nie więcej niż 1%. Kolejnym jest pogląd, że podatek będzie płatny od przychodu. Podstawą opodatkowania, nie będzie cały przychód, a jedynie 4% przychodu. Dodatkowo podstawą opodatkowania będą inne składniki, takie jak koszty finansowania dłużnego poniesione na rzecz podmiotów powiązanych, wartość odroczonego podatku, kosztów poniesionych na niektóre usługi świadczone na rzecz podmiotów powiązanych.

UKRYTA DYWIDENDA

Pozostając na gruncie zmian w CIT, nie można uniknąć zagadnienia ukrytej dywidendy. Pojęcie ukrytych zysków pojawiło się już w momencie wprowadzania estońskiego CIT na początku 2021 r. Teraz ukryta dywidenda zostanie rozciągnięta na wszystkich podatników CIT, powodując brak możliwości ujęcia poniesionych wydatków w kosztach uzyskania przychodu. Dotyczy ona kosztów poniesionych przez spółkę w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany. Ukrytą dywidendą będą wszystkie poniesione przez spółkę koszty, które będą uzależnione od wypracowanego przez nią zysku. Innym rodzajem ukrytej dywidendy są nieracjonalne koszty czy wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów należących do wspólnika lub podmiotu powiązanego. W przypadku przykładów wskazanych w poprzednim zdaniu istnieje jednak możliwość zaliczenia wskazanego wydatku w koszt spółki, warunkiem jest, że kwota wydatków poniesionych na ukrytą dywidendę jest niższa niż zysk brutto spółki w danym roku podatkowym.

GRUPA VAT

Wracając do pozytywnych aspektów zmian, może okazać się nim grupa VAT. Jest to nowy twór w polskim systemie podatkowym pozwalający na „zwolnienie z VAT” w ramach grupy. Zasada funkcjonowania grupy nie wygląda nazbyt skomplikowanie, ponieważ to grupa będzie występowała jako podatnik VAT. Oznacza to, że towar lub usługa będą opodatkowane w momencie wejścia i wyjścia z grupy. Ułatwione zostaną również rozliczenia VAT w tym zakresie, ponieważ nie wystąpi obowiązek ewidencjonowania transakcji wewnątrz grupy w JPK. Jednakże, podmioty chcące stworzyć wskazaną grupę będą musiały spełnić ustawowe warunki dotyczące powiązań, tj. powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne. Odnoszą się one do posiadania 50% udziałów przez „lidera” grupy w pozostałych jej członkach, prowadzenia zbieżnych działalności lub uzupełniających się, oraz pozostania pod jednym kierownictwem.

PODSUMOWANIE

Wskazane powyżej zagadnienia stanowią jedynie część zmian, jakie weszły lub wejdą w życie w ramach zmian podatkowych, jakie zostały uchwalone w Polskim Ładzie. Najbliższe miesiące pozwolą poznać, jak sami pomysłodawcy interpretują niektóre zagadnienia, a wydawane interpretacje i wyroki pozwolą na właściwe stosowanie przepisów, które na dzień dzisiejszy wprowadzają wiele wątpliwości. Niemniej każdy przedsiębiorca powinien wziąć pod lupę swoje obciążenia publiczno-prawne związane z prowadzoną działalnością i zastanowić się nad reorganizacją prowadzonego biznesu, która pozwoli na zmniejszenie skutków Polskiego Ładu.

Autorzy:

Dorota Chudzik, doradca podatkowy,  główny menedżer, Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni

Konrad Matuszewski, konsultant prawno-podatkowy, Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #2 January-February (1/2022)