Przyszłość przedsiębiorców pod znakiem ESG. Nowe szanse i obowiązki dla spółek

Paul Polman, duński inwestor i były CEO Unilever, już w 2011 r. skomentował zmiany klimatyczne stwierdzeniem: „Nie możemy wybierać pomiędzy wzrostem ekonomicznym a zrównoważonym rozwojem – musimy zachować obie kwestie”. Słowem – zrównoważony rozwój ma realny wpływ na biznes, a obowiązki ESG mogą przynieść rzeczywiste i wymierne korzyści.

CZYM JEST ESG?

Pojęcie ESG (Environmental, Social, and Corporate Governance, czyli środowisko, społeczna odpowiedzialność i ład korporacyjny) zostało po raz pierwszy użyte w roku 2004 w raporcie będącym wynikiem wspólnej inicjatywy instytucji finansowych i ONZ – ale to od opublikowania SDG (Sustainable Development Goals, czyli Celów Zrównoważonego Rozwoju) przez ONZ w 2015 r. cieszy się coraz większą popularnością. Choć akronim ten ma już niemal dwie dekady, staje się coraz istotniejszy dla przedsiębiorców, zarówno pod kątem spełniania obowiązków regulacyjnych, jak i z perspektywy ich wizerunku, obecnych trendów i idącej za tym presji rynkowej.

Co zatem kryje się pod hasłami środowisko, społeczna odpowiedzialność i ład korporacyjny?

Współcześnie sukces przedsiębiorstwa nie jest mierzony wyłącznie poprzez wypracowany zysk, ale również poprzez badanie wskaźników niefinansowych spółki, takich jak poszanowanie środowiska i społeczności lokalnej. ESG to miernik wartości spółek i metod inwestowania pod kątem ich wyników właśnie w zakresie niefinansowym – środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego.

Wpływ na środowisko jest badany z perspektywy realizacji strategii i polityki środowiskowej, jak również dbania i okazywania troski o środowisko, np. poprzez zapobieganie zanieczyszczeniom i wdrażanie środków kontroli takich działań, badanie wpływu zużycia energii na środowisko czy też odpowiednie gospodarowanie odpadami.

   Z kolei kwestia społecznej odpowiedzialności dotyczy postrzegania odpowiedzialności przedsiębiorstwa wobec ludzi włączonych w jego działalność – pracowników, podmiotów z łańcucha dostaw czy jakichkolwiek osób, na których działalność danego biznesu ma wpływ. To kryterium  dotyczy więc nie tylko kwestii związanych z prawami człowieka, zatrudnieniem (prawo pracy oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy), przeciwdziałaniem dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, ale również m.in. relacji z konsumentami czy wpływu na rozwój społeczny i gospodarczy społeczności lokalnych.

   Ostatni element ESG to ocena kryteriów zarządczych, ładu korporacyjnego, polityki nadzoru łańcucha dostaw, etyki biznesu, ochrony danych osobowych oraz m.in. polityki przeciwdziałania korupcji i łapownictwu.

   Powyższe wskaźniki oceny mają zachęcić przedsiębiorstwa do pozytywnej zmiany środowiskowej i społecznej w celu przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju oraz przyciągania inwestorów, partnerów społecznych i innych zainteresowanych. Regulacje te mają zasadnicze znaczenie w zapobieganiu zjawiska greenwashingu oraz osiągnięciu celów Zielonego Ładu w Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim klimatycznej neutralności do roku 2050.

PODMIOTY OBJĘTE OBOWIĄZKIEM RAPORTOWANIA

Obecnie podmiotami zobowiązanymi do sprawozdawczości niefinansowej są duże jednostki interesu publicznego, które spełniają kryteria średniorocznego zatrudnienia 500 pracowników oraz osiągania odpowiednich wartości finansowych. Wobec tego wymogom raportowania podlega obecnie ok. 11 700 przedsiębiorstw, co nie wyklucza możliwości ujawniania sprawozdań przez pozostałe zainteresowane tym podmioty. Mimo to liczba spółek przygotowująca sprawozdania jest niska, a jakość raportów – daleka od osiągnięcia satysfakcjonującego poziomu.

Między innymi z tych względów Komisja Europejska złożyła 21 kwietnia 2021 r. projekt dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Corporate Sustainability Reporting Directive), w myśl którego stopniowo coraz większa liczba przedsiębiorców będzie objęta obowiązkiem sprawozdawczym w zakresie informacji na temat zrównoważonego rozwoju (nawet 50 000 podmiotów), a kryteria standardu sprawozdania zostaną doprecyzowane, co ma wpłynąć na jakość przedstawianych danych. Co istotne, w celu ułatwienia czytelności danych w zakresie zrównoważonego rozwoju przewidziano, że informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju będą publikowane w odrębnej sekcji sprawozdania z działalności. Ponadto dane te będą polegały obligatoryjnej weryfikacji przez biegłego rewidenta lub inny uprawniony podmiot.

  Projekt dyrektywy w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju przewiduje również sankcje za naruszanie przepisów krajowych przyjętych na jej podstawie. Przewidziane kary to, co najmniej, kary finansowe, podanie do wiadomości publicznej charakteru naruszenia wraz ze wskazaniem odpowiedzialnego podmiotu czy też nakaz zaprzestania określonego zachowania.

  Biorąc pod uwagę głównych użytkowników sprawozdań, którymi są inwestorzy, organizacje rządowe i partnerzy społeczni, można śmiało postawić tezę, że stosowanie kryteriów ESG dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Pozwala to lepiej zrozumieć ryzyka związane z daną spółką, jej podejście do kwestii zrównoważonego rozwoju oraz wpływu potencjalnych inwestycji na ludzi i środowisko, co prowadzi do lepszego zrozumienia działania i celów przedsiębiorstwa, a w konsekwencji – do wzrostu zaufania.

  Działania przedsiębiorstwa i stosowanie kryteriów ESG mogą mieć znaczące konsekwencje, w szczególności w kontekście potencjalnych transakcji, pozyskiwania inwestorów i partnerów społecznych. Zauważa się, że użytkownicy sprawozdań oczekują od przedsiębiorstw wyprzedzania trendów i lokalnych zmian regulacyjnych w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wymaga się podejmowania proaktywnych działań, a zdobywanie kapitału społecznego przekłada się na zwiększenie przewagi konkurencyjnej i pozyskanie kapitału.

ESG A TECHNOLOGIA

Przestrzeganie kryteriów ESG i wprowadzanie zmian nie musi być tak skomplikowane, jak się to wydaje. Korzystanie z rozwiązań technologicznych, w tym AI i uczenia maszynowego, przeznaczonych do wyznaczania celów, zbierania i analizy danych czy zmniejszania ryzyka, może okazać się sporym wsparciem dla przedsiębiorcy. W świecie, gdzie technologia i ekologia idą w parze, kluczem do sukcesu okazuje się połączenie odpowiedniego zarządzania, strategii przedsiębiorstwa w zakresie ESG oraz produktów innowacyjnych.

  Według globalnego badania ESG grupy Oracle z 2022 r., aż 61% badanych wierzy, że boty odniosą sukces tam, gdzie ludzie zawiedli w kwestii zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw. Co więcej, aż 93% liderów biznesu chętniej zaufałoby botowi niż człowiekowi przy podejmowaniu decyzji dotyczących zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności. Dane te dowodzą, że obecne starania w kierunku ESG są niewystarczające, a presja – również ze strony konsumentów – wciąż narasta. Odpowiedzią na te potrzeby jest technologia, która może wesprzeć przedsiębiorstwa w dokonywaniu realnych postępów w zakresie inicjatyw dotyczących zrównoważonego rozwoju i ESG.

PODSUMOWANIE

Częste zmiany przepisów regulujących zrównoważony rozwój są aktualnie stałym elementem naszej rzeczywistości. Pomimo dynamicznej sytuacji, międzynarodowe przedsiębiorstwa nie mogą sobie pozwolić na przyjęcie postawy wyczekującej. Wręcz przeciwnie – jest to szansa na działanie i zdobycie kapitału społecznego przez wdrożenie świadomych procesów biznesowych, skorzystanie z dostępnych produktów technologicznych do osiągnięcia celów polityki klimatycznej oraz wzmocnienie swojej odpowiedzialności społecznej.

 Autor: Hanna Wiejowska,  Associate, Baker McKenzie

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #6 September-October (5/2022)