Restrukturyzacja gospodarstwa rolnego

Gospodarstwa rolne działające zarówno w obszarze upraw roślinnych jak i hodowli zwierząt narażone są, jak żadna inna branża, na czynniki zewnętrzne, które mogą spowodować problemy finansowe prowadzące w konsekwencji do niewypłacalności. Z jednej strony warunki pogodowe, choroby roślin i zwierząt czy spadek cen skupu mogą negatywnie wpłynąć na malejące przychody gospodarstwa. Z drugiej strony wzrost cen podstawowych produktów i surowców do prowadzenia gospodarstwa - nawozów, paszy, paliwa, prądu, a także zmiany w wysokości rat kredytów mogą spowodować znaczący wzrost kosztów działalności. To wszystko może doprowadzić gospodarstwo do stanu niewypłacalności, czyli utraty możliwości spłaty części zobowiązań rat kredytów, faktur za paszę czy nawozy czy innych zobowiązań.

Rolnicy, których gospodarstwa stały się niewypłacalne, mogą rozważyć dwa wyjścia z tej kryzysowej sytuacji. Jednym z nich jest upadłość. W przypadku rolników mogą oni ogłosić jedynie upadłość konsumencką. Dzięki temu działaniu niemal wszystkie długi powstałe w trakcie prowadzenia gospodarstwa zostaną umorzone. Jednak upadłość wiąże się z między innymi z utratą całego majątku, nieraz budowanego od pokoleń. Sprawia to, że w przypadku rolników nie jest to rozwiązanie optymalne i zalecane. Należy je traktować jako ostateczność.

Znacznie lepszym rozwiązaniem dla gospodarstw rolnych jest drugie możliwe wyjście z sytuacji niewypłacalności – podjęcie próby porozumienia się z wierzycielami i rozważenie możliwości otwarcia jednego z postępowań restrukturyzacyjnych.

Czy takie postępowania należą do rzadkości? Otóż nie. W samej pierwszej połowie 2022 r. w naszym kraju ogłoszono 862 postępowań restrukturyzacyjnych, z czego niemal 90% stanowiły Postępowania o Zatwierdzenie Układu. Najwięcej z tych postępowań dotyczyło podmiotów, które zajmowały się właśnie rolnictwem, aż 25%.

Postępowania o Zatwierdzenie Układu to najbardziej odformalizowane postępowanie restrukturyzacyjne, w którym to Dłużnik a nie Sąd restrukturyzacyjny, wybiera doradcę restrukturyzacyjnego, który przeprowadzi za zadłużonego niemal wszystkie czynności. Postępowanie o Zatwierdzenie Układu umożliwia porozumienie się przez niewypłacalnego rolnika ze wszystkimi wierzycielami - bankami, dostawcami, firmami leasingowymi i innymi kontrahentami, u których gospodarstwo rolne ma zadłużenie, w jednym momencie poprzez zawarcie, a następnie zatwierdzenie układu. Postępowanie o Zatwierdzenie Układu charakteryzuje łatwość jego otwarcia. Następuje to poprzez obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych dokonywane przez wybranego nadzorcę układu. Z dniem obwieszczenia, niewypłacalny rolnik uzyskuje szereg korzyści, takich jak:

•  zakaz wypowiadania kluczowych dla gospodarstwa umów, obok wskazanych w ustawie umów kredytu, ubezpieczenia czy leasingu nadzorca sporządza listę innych umów, których wypowiedzenie ze względu na brak wpłat przed otwarciem postępowania lub z innych przyczyn nie będzie możliwe,
•  zatrzymanie działań komorników w już rozpoczętych postępowaniach egzekucyjnych oraz zakaz rozpoczynania nowych postępowań egzekucyjnych przez cały czas trwania postępowania (w przypadku Postępowania o Zatwierdzenie Układu – od momentu publikacji obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego),
•  dodatkowo, w przypadku, gdy komornik dokonał zajęcia np. na rachunku bankowym kwot w ramach postępowania egzekucyjnego, ale kwoty te nie trafiły do wierzycieli, to w Postępowaniu o Zatwierdzenie układu i w Postępowaniu Sanacyjnym wracają one do Dłużnika     

Podstawową zaletą postępowania restrukturyzacyjnego jest możliwość porozumienia się ze wszystkimi wierzycielami w jednym momencie. Układ obejmuje niemal wszystkie wierzytelności, także te wobec urzędu skarbowego, KRUS czy gminy. Co ważne, aby przyjąć układ, na zaproponowane warunki nie muszą się zgadzać wszyscy wierzyciele. Prawo restrukturyzacyjne przewiduje, iż aby układ został przyjęty, niezbędne jest, aby poparło go ponad 50% głosujących wierzycieli, którzy posiadają przynajmniej 2/3 wartości wierzytelności. Przyjęty układ obowiązuje wszystkich, nawet wierzycieli, którzy głosowali przeciwko układowi, jak również takich wierzycieli, którzy wcale nie głosowali.

W tym miejscu warto jest wspomnieć, iż propozycje układowe a więc sposób, w jaki Dłużnik będzie spłacał swoje zobowiązania, mogą przewidywać nawet znaczącą redukcję długu, prolongatę spłaty, rozłożenie wierzytelności na raty, umorzenie odsetek i kosztów dodatkowych. Wszystko po to, aby zadłużone gospodarstwo mogło funkcjonować i spłacać swoje zadłużenie jednocześnie dając możliwość utrzymania dłużnika i jego rodziny, a także pozwalając na rozwój gospodarstwa. W czasie trwania Postępowania o Zatwierdzenie Układu niewypłacalny rolnik ma prawo, z pewnymi wyjątkami, nie spłacać swoich wierzycieli objętych układem, dzięki czemu, czas trwania postępowania może przeznaczyć nie tylko na naprawę sytuacji swojego gospodarstwa rolnego, ale również na zgromadzenie środków pieniężnych, które następnie będzie mógł przeznaczyć na spłatę swoich wierzycieli zgodnie z postanowieniami układu.

Jeśli chodzi o czas trwania Postępowania o Zatwierdzenie Układu, to z założenia jest to postępowanie, które powinno zakończyć się w relatywne szybko. Postępowanie o Zatwierdzenie Układu od momentu jego rozpoczęcia do momentu złożenia wniosku o zatwierdzenie układu do sądu może trwać maksymalnie 3 miesiące. Następnie Sąd decyzję o zatwierdzeniu układu podejmie w terminie kolejnym czasie około 1 do 6 miesięcy od dnia wpłynięcia do niego wniosku o zatwierdzenie układu. Podsumowując Postępowanie o Zatwierdzenie Układu trwa średnio od 4 do 9 miesięcy.

W jednym z ostatnio zakończonych przez nas Postępowań o Zatwierdzenie Układu gospodarstwa rolnego, łączna suma umorzonych zobowiązań wyniosła prawie 800 tyś zł, co stanowiło ok. 30% łącznego zadłużenia niewypłacalnego rolnika. Wierzyciele zgodzili się również na znaczące wydłużenie okresu spłaty wierzytelności objętych układem, w stosunku do pierwotnych terminów spłaty, średnio o ok. 12 m-c. Spłatę wierzytelności objętych układem, nasz klient rozpoczął dopiero od 9 i 12 m-c licząc od dnia otwarcia Postępowania o Zatwierdzenie Układu (dokonania obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych). Ponadto, zostało ustalone, że kapitał podlegający spłacie przez okres wykonywania układu będzie nieoprocentowany. Dzięki temu, reprezentowany przez nasz rolnik uzyskał pewność, że wysokość rat układowych, pomimo szalejącej inflacji i wzrostu stóp procentowanych, pozostanie na niezmiennym poziomie.

Kancelaria Nowacka & Górnicki