Ulga dla klasy średniej

Szeroko propagowana, stanowiąca gwarancję zachowania dotychczasowej wysokości wynagrodzeń, pozwalająca uniknąć negatywnych skutków Polskiego Ładu – z takimi sloganami możemy spotkać się wchodząc na strony rządowe, na łamach których „reklamowana” jest ulga dla klasy średniej. Jednakże czy praktyczny aspekt stosowania ulgi jest tak „różowy”?

CZYM JEST ULGA DLA KLASY ŚREDNIEJ?

Ulga dla klasy średniej jest formą rekompensaty mającą złagodzić zmiany wprowadzone w zakresie odliczenia części składki zdrowotnej. Nowe przepisy posiadają dość skomplikowaną treść, przez co konieczna jest ich głębsza analiza. W ramach Polskiego Ładu pracownicy oraz osoby prowadzące działalność opodatkowaną w skali mogą skorzystać z kilku udogodnień, takich jak: zwiększona kwota wolna od podatku oraz podniesiony próg podatkowy; z drugiej strony zabrana została możliwość odliczenia części składki zdrowotnej, która pozwalała na realne zmniejszenie obciążeń podatkowych. W praktyce oznacza to, że ustawodawca wprowadzając zmiany w zakresie Polskiego Ładu jednocześnie obniżył, jak i podniósł podatki.

 Konstrukcja przedstawionych zmian miała za zadanie obniżenie obciążeń podatkowych w stosunku do osób najmniej zarabiających, penalizując jednocześnie osoby z wyższym wynagrodzeniem. Jednakże w praktyce okazało się, że niekorzystne konsekwencje dotknęły również osoby ze stosunkowo niewysokimi wynagrodzeniami. Tak więc, aby poszerzyć krąg beneficjentów Polskiego Ładu, ustawodawca powziął kroki ustanawiając ulgę dla klasy średniej. Ulga jest limitowana kwotowo i dotyczy przedziału przychodów w skali roku od 68 412 zł do 133 692 zł w ramach stosunku pracy. Ulga stanowi kwotę zmniejszającą podstawę opodatkowania, co wpływa na wysokość samego podatku. Podatnik może w ramach stosunku pracy zrezygnować z naliczania ulgi w trakcie roku oraz dokonać jej rozliczenia po zakończonym roku podatkowym

ZASADY OBLICZANIA ULGI

Aby właściwie obliczyć ulgę, należy pamiętać, że występuje ona w rozliczeniu miesięcznym oraz rocznym. Miesięczne rozliczenie stosowane jest na potrzeby wypłacanych wynagrodzeń, w tym przypadku należy wziąć pod uwagę miesięczny przychód. Kwota przychodu wchodzącego w zakres ulgi dla klasy średniej wynosi od 5 701 zł do 11 141 zł. Aby dokonać obliczenia wskazanej ulgi należy zastosować wzór przedstawiony w poniższej tabeli

Kwota wynikająca z powyższego wzoru jest kwotą zmniejszającą podstawę opodatkowania dochodu. W przypadku obliczania rocznej ulgi dla klasy średniej konieczne jest wzięcie pod uwagę całego przychodu osiągniętego ze stosunku pracy. Przychód, jaki kwalifikuje do zastosowania ulgi, powinien wynosić 68 412 zł oraz nie przekraczać 133 692 zł. Podobnie jak w przypadku obliczania miesięcznej ulgi ustawodawca przewidział wzór pozwalający na określenie jej wysokości.

ZAWIŁOŚCI W STOSOWANIU ULGI

Podstawową trudnością w zastosowaniu ulgi są niejasne przepisy dotyczące jej stosowania. Najlepszym rozwiązaniem będzie posłużenie się przykładem w tej materii.

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie brutto miesięcznie w wysokości 5500 zł, raz w roku otrzymuje premię w wysokości 1000 zł.

Zastosowanie przepisów w oparciu o przedstawiony stan faktyczny wskazuje, że na ogół pracownik nie skorzysta z ulgi dla klasy średniej, ponieważ jego przychód nie przekracza 5701 zł, jednakże w miesiącu, w którym otrzyma premię pracodawca zastosuje ulgę, ponieważ przychód w miesiącu otrzymania premii wyniesie 6500 zł. Problem pojawia się w rozliczeniu rocznym ulgi. Pracownik osiągający przychód we wskazanej wysokości w skali roku osiągnie 67 000 zł. Problem pojawia się w rozliczeniu rocznym ulgi. Pracownik osiągający przychód we wskazanej wysokości w skali roku osiągnie 67 000 zł przychodu wraz z premią, tak więc nie będzie podlegał uldze w skali roku. Oznacza to, że przy rozliczeniu rocznym podatnik będzie zobowiązany do dopłaty podatku wynikającego zastosowanej ulgi. Kolejnym niewymienionym wprost w ustawie zagadnieniem jest zastosowanie ulgi przy wspólnym rozliczaniu się małżonków. Dopiero w przewodniku wydanym przez Ministerstwo Finansów możemy znaleźć odpowiedź na wskazane zagadnienie. Aby w przejrzysty sposób wyjaśnić mechanikę działania ulgi w przypadku wspólnego rozliczania się małżonków posłużymy się przykładem.

 Małżonkowie planują rozliczyć razem PIT za rok 2022 – mąż osiągnął przychód w wysokości 50 000 zł, natomiast żona 140 000 zł.

W przypadku obojga małżonków, żadne z nich nie może skorzystać z ulgi dla klasy średniej, jeżeli rozliczą się indywidualnie, w przypadku, gdy rozliczą się wspólnie będą mogli skorzystać z ulgi. Ulga będzie przysługiwała od połowy kwoty wspólnego przychodu. Tak więc każdy z małżonków będzie mógł zastosować ulgę dla klasy średniej od przychodu wynoszącego 95 000 zł. Problem z rozliczaniem ulgi dla klasy średniej może pojawić się również w przypadku osób osiągających przychody z etatu oraz z prowadzonej działalności gospodarczej. Problemem może być określenie, jaki przychód będzie stanowił podstawę przy zastosowaniu ulgi. W przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę oraz prowadzących działalność opodatkowaną w skali podatkowej podstawą będzie suma przychodów. Oznacza to, że jeżeli suma przychodów przekroczy próg 133 692 zł podatnik nie będzie miał prawa do skorzystania z ulgi. Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy pracownik prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym lub ryczałtem. W tym przypadku podstawą do obliczenia ulgi dla klasy średniej będzie jedynie przychód osiągany w ramach stosunku pracy. Również określenie podstawy ulgi w przypadku przedsiębiorców może okazać się problematyczne. Wskazując, że przedsiębiorcy naliczają podatek dochodowy narastająco, a ulga jest w ich przypadku naliczana od dochodu, może wystąpić  okresowe prawo do ulgi, uzależnionej od wynikającej z prowadzenia działalności kwoty przychodów i kosztów. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca opodatkowany w skali podatkowej przez pierwszy kwartał prowadzonej działalności nie uzyska dochodu – nie będzie mógł zastosować ulgi, natomiast w momencie osiągnięcia dochodu – będzie mógł skorzystać z prawa do ulgi. Dodatkowym problemem może okazać się konieczność wydzielenia składek na ubezpieczenie społeczne przy założeniu, że przedsiębiorca wykazuje je w kosztach uzyskania przychodu.

PODSUMOWANIE 

Ulga dla klasy średniej miała stać się remedium dla części podatników, pozwalając na uniknięcie negatywnych skutków Polskiego Ładu, jednakże w praktyce wydaje się być jedynie dodatkowym problemem, ze względu na jej wielowątkowy charakter. Dodatkowym utrudnieniem są również pojawiające się interpretacje organów podatkowych oraz próby „załatania” nieprzemyślanych zmian za pomocą rozporządzeń. Takie działania destabilizują rynek pracy oraz nie pozwalają na zaplanowanie polityki płacowej w ramach prowadzonej firmy, co łączy się z dodatkowymi kosztami, jakie musi ponosić każdy przedsiębiorca zatrudniający pracowników.

Autorzy:

Dorota Chudzik - doradca podatkowy, główny menedżer, Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni

Konrad Matuszewski - konsultant prawno-podatkowy, Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #3 March-April (2/2022)