Zmiany w Kodeksie cywilnym od 1 stycznia 2021

Od dnia 1 stycznia 2021 r. wchodzi w życie nowelizacja przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta w zakresie częściowego objęcia ochroną konsumencką osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze.

Przedsiębiorca dokonujący dotychczas czynności prawnej z innym przedsiębiorcą, jeżeli nie dysponował on odpowiednią wiedzą i doświadczeniem koniecznym do oceny przedmiotu tej czynności, nie mógł korzystać z ochrony konsumenckiej. Uregulowanie to w sposób niezasadny różnicowało pozycję takiego przedsiębiorcy mimo, że znajdował się on w zasadzie w tej samej sytuacji, w jakiej znajdował się konsument (z założenia podmiot nieprofesjonalny).

Na kanwie tego problemu Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie dodatkowych regulacji poprawiających w założeniu pozycję jednoosobowych działalności gospodarczych.

Z ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych wynika, że do przedsiębiorców jednoosobowych, którzy zawierają z innymi przedsiębiorcami umowy związane bezpośrednio z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz nieposiadające dla nich charakteru zawodowego, stosuje się przepisy dotyczące:

• niedozwolonych klauzul wykorzystywanych we wzorcach umownych;
• rękojmi za wady rzeczy sprzedanej, z zastrzeżeniem, że ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialność sprzedawcy na zasadzie rękojmi będzie jednak nadal możliwe;
• roszczenia regresowego do poprzedniego sprzedawcy w związku z wykonaniem reklamacji konsumenta;
• prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość poza lokalem przedsiębiorstwa (wynikającego z art. 38a ustawy o prawach konsumenta).

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, „charakter zawodowy czynności” ocenia się porównując treść i charakter czynności z przedmiotem działalności gospodarczej, który przedsiębiorca wskazał w CEIDG. Oznacza to, że zawierana umowa nie może dotyczyć dziedziny, w której specjalizuje się dany przedsiębiorca.

Nowelizacja będzie miała zastosowanie do umów zawieranych po dacie 1 stycznia 2021 r.

Jakie prognozowane skutki dla przedsiębiorców w obrocie profesjonalnym (B2B) może wywołać omawiana nowelizacja?

Z pewnością po 1 stycznia 2021 r. będą oni musieli się wykazać wzmożoną czujnością w przypadku umów zawieranych z osobami prowadzącymi jednoosobowe działalności gospodarcze.

Najważniejszą kwestią z punktu widzenia zabezpieczenia interesów gospodarczych profesjonalistów, a tym samym prawidłowego doboru dokumentów, będzie konieczność w zasadzie każdorazowej oceny (chociażby w oparciu o kody PKD), czy kontrahent-jednoosobowy przedsiębiorca występuje w danym stosunku prawnym jako osoba podlegająca ochronie konsumenckiej.

Prócz sprawdzenia wpisów w CEIDG, wydaje się, że dodatkowo można byłoby rozważyć zawarcie w danej umowie oświadczenia kontrahenta, jaki charakter ma dokonywana przez niego czynność – czy jest ona objęta zawodowym zakresem jego działalności, czy też nie (np. charakter prywatny, zakup na firmę – ma charakter zawodowy, zakup na firmę – nie ma charakteru zawodowego). W tej kwestii należałoby jednak być ostrożnym, gdyż strony nie będą mogły wyłączyć za pomocą wzajemnych oświadczeń i deklaracji, przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Oświadczenie takie można traktować jedynie informacyjnie, ewentualnie zastrzec obowiązek odszkodowawczy (karę umowną) w przypadku wprowadzenia drugiej strony w tej kwestii w błąd.

Omawiane regulacje spowodują konieczność dostosowania wewnętrznych dokumentów w postaci umów, ogólnych warunków handlowych, regulaminów, dokumentów wewnętrznych, w ten sposób, aby uwzględniały one możliwość obsługi przedsiębiorców mogących korzystać z ochrony konsumenckiej na bazie nowych przepisów – czyli dostosowania ich do obowiązków wynikających m.in. z ustawy o prawach konsumenta.