Po co mówić o osobach LGBT+ w miejscu pracy?
Prawie 2/3 osób LGBT+ w Polsce nie mówi o swojej orientacji i tożsamości w miejscu pracy[i]. Przyczyną tego jest poczucie zagrożenia, strach i stres. Dyskusję o tworzeniu bezpiecznego środowiska pracy – miejsca, gdzie dba się o samopoczucie każdego pracownika - otwiera niedawno wydany raport „Bezpieczne przystanie. Po co mówić o osobach LGBT+ w miejscu pracy?”.
Od kilku lat obserwujemy znaczny wzrost zainteresowania biznesu tematem różnorodności, równości i włączania. Pierwotnie skoncentrowane na pochodzeniu i płci, dziś obejmuje coraz szersze sfery dotyczące także światopoglądu, poziomu sprawności oraz orientacji seksualnej i tożsamości płciowej. Istotne znaczenie różnorodności dla biznesu podkreśla się m.in. podczas Światowego Forum Ekonomicznego – jednej z kluczowych platform spotkań przedstawicieli różnych sektorów z całego globu. Także w naszej części świata temat zyskuje na znaczeniu - jak wskazuje Helen Dalli, komisarz UE ds. równości, „zarządzanie różnorodnością w miejscu pracy musi być jednym z głównych priorytetów w zakresie zasobów ludzkich dla każdego pracodawcy w Europie.” Jednym z przejawów wspierania jest dbałość o pracowników LGBT+. Właśnie o tym traktuje raport pt. „Bezpieczne przystanie. Po co mówić o osobach LGBT+ w miejscu pracy?” wydany przez Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza we współpracy ze spółką biurową Skanska w Europie Środkowo-Wschodniej.
Potrzeba bezpieczeństwa w miejscu pracy
W corocznym rankingu ILGA-Europe, mierzącym poziom równouprawnienia osób LGBT+ w krajach Europy, Polska znajduje się niemal na końcu całej klasyfikacji. Droga do zmiany tej pozycji jest długa. Organizacje społeczne zwracają uwagę na potrzeby transformacji w takich sferach, jak: małżeństwo, uzgodnienie płci, bezpieczeństwo, równe traktowanie, zdrowie oraz edukacja, a każdy z nich zawiera po kilka postulatów zmian prawnych. Wśród tych zagadnień znajduje się także zarządzanie różnorodnością w miejscu pracy. Na jeden z aspektów tego zarządzania – dobre praktyki w zatrudnianiu osób LGBT+ – zwraca uwagę Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza. Zapewnienia poczucia bezpieczeństwa w pracy dla osób z tęczowych społeczności akcentuje Hubert Sobecki – współprzewodniczący Stowarzyszenia:
– Jako integralne części osobowości, orientacja seksualna i tożsamość płciowa mają ogromny wpływ na jakość naszych relacji społecznych, a w efekcie całego życia - również zawodowego. Wciąż obecne w polskim społeczeństwie uprzedzenia i wynikające z nich wykluczenia połączone z systemowym nierównym traktowaniem przez państwo sprawiają, że to właśnie pracodawcy coraz częściej dostrzegają potrzebę zadbania o osoby LGBT+ w miejscu pracy – mówi Hubert Sobecki. Takie działania, procedury i filozofia pracy są w polskim biznesie wciąż czymś nowym. Dlatego dyskusja o tym, dzielenie się dobrymi praktykami, współpraca między firmami i podmiotami zewnętrznymi - również organizacjami społecznymi (NGO) - jest kluczem do sukcesu. Wspólnie możemy być naprawdę skuteczni - podkreśla Sobecki.
60% osób LGBT+ w Polsce nie mówi o swojej orientacji i tożsamości w pracy – wynika z opracowania raportu Centrum Badań nad Uprzedzeniami Uniwersytetu Warszawskiego i Kampanii Przeciw Homofobii. Badania na Uniwersytecie w Sheffield [ii] wskazują, że 27% nieheteroseksualnych oraz transpłciowych Polek i Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii jako główną lub jedną z głównych przyczyn opuszczenia kraju wprost wskazały problemy, z którymi borykały się w Polsce jako osoby ze społeczności LGBT+. Sobecki podkreśla: ”Tworząc otwartą, wspierającą przestrzeń mocno wpływa się na motywację i zaangażowanie pracowników, a także na ich chęć pozostania u pracodawcy – co w końcowym rozrachunku biznesowi się po prostu opłaca”.
Sieci pracownicze LGBT+
Od kilku lat w Polsce pojawiają się kolejne inicjatywy, grupy i sieci pracownicze zajmujące się tematyką osób LGBT+ w miejscu pracy. Związane jest to z jednej strony z potrzebą pracowników – traktowania ich tożsamości, jako normalnego tematu, a nie tabu. Z drugiej – co kluczowe – ze zwiększającą się świadomością sektora prywatnego, jak ważna jest troska o dobrostan każdego pracownika, dbanie o szacunek i akceptację oraz przełamywanie stereotypów. Inicjatywy te, bardzo często tworzone oddolnie, przez pracowników, czasami nawet pojedyncze osoby, są ważnym elementem budowania atmosfery, w której pracownicy reprezentujący różne grupy czują się bezpiecznie takimi, jacy są, co przekłada się na ich produktywność i rozwój.
– Rolą liderki, która odpowiada za obszar dobrego samopoczucia pracowników w organizacji, jest bieżące monitorowanie ich sytuacji. To, czego doświadczają oni w miejscu pracy, ma bowiem istotny wpływ na ich ogólną kondycję psychiczną. Te doświadczenia tworzą słowa, gesty i decyzje, które mogą zarówno krzywdzić, jak i dawać bezpieczeństwo i motywować do pracy – mówi Karolina Radziszewska, wiceprezeska ds. zasobów ludzkich w spółce biurowej Skanska na Europę Środkowo-Wschodnią. – Działania wyrównawcze, skierowane w stronę społeczności pracowników LGBTQ+, nie tylko mieszczą się w zakresie działań pracodawcy, ale też są prostu słuszne, warte poświęcenia uwagi, czasu i energii.
W raporcie „Bezpieczne przystanie. Po co mówić o osobach LGBT+ w miejscu pracy?” znalazło się kilkanaście przykładów działań podejmowanych przez sieci pracownicze funkcjonujące w międzynarodowych korporacjach działających na terenie Polski. Wiele z tych działań odbywa się przy wsparciu organizacji pozarządowych, z których wiedzy i doświadczenia sieci chętnie czerpią.
Najczęściej podejmowane inicjatywy to szkolenia, warsztaty, webinary nt. społeczności LGBT+ (m.in.: 3M, Accenture, Dentons, Intel, Nokia, PwC, QIAGEN, Skanska). Sieci organizują spotkania osób członkowskich, w tym także na stanowiskach managerskich, które dzielą się swoim doświadczeniem (m.in.: Delloite, Standard Chartered). Tworzone są specjalne przestrzenie przeznaczone do mówienia o różnorodności i inkluzywności (np. JLL). Pracownicy przeprowadzają zbiórki na rzecz lokalnych organizacji LGBT+ (m.in.: BlaBlaCar, Google). Z inicjatywy osób z sieci Google i NatWest założono LGBTQ+ Network of Networks - grupę zrzeszającą sieci pracownicze LGBT+ z różnych firm w Warszawie. Sieć działąjąca w firmie NatWest jest zaangażowana w organizację corocznego konkursu LGBT+ Diamonds Awards – jedynych w Polsce nagród przyznawanych osobom i inicjatywom wspierającym społeczność LGBT+ w sektorze prywatnym. Sieć działająca w spółce biurowej Skanska wraz z Miłość Nie Wyklucza zainicjowała akcję Biznes Nie Wyklucza, obejmującą oznaczanie wejść do miejsc pracy przyjaznych tej społeczności specjalnymi naklejkami. Jednym z elementów działania sieci jest raport „Bezpieczne przystanie”, w tworzenie którego zaangażowali się pracownicy 14 korporacji, które połączył wspólny cel: edukowanie i inspirowanie.
Aktywności te pokazują, że dialog, wzajemne uczenie się, przestrzeń, w której każdy może czuć się zaopiekowany, są możliwe przy chęci i wsparciu obydwu stron: pracowników i pracodawcy.
Sektor 3 wspiera biznes w otwartości na społeczność LBGT+
Ważną aktywnością, która pomaga przeciwdziałać dyskryminacji osób ze społeczności LGBT+ w biznesie i sprzyja zwiększaniu jego otwartości na różnorodność, jest współpraca międzysektorowa oraz korzystanie przez przedsiębiorstwa z doświadczenia organizacji pozarządowych skoncentrowanych na kwestiach różnorodności, równości i włączania. Samym organizacjom współpraca ta umożliwia pozyskiwanie środków na działalność, jest to więc sytuacja “win-win”. W Polsce powstaje coraz więcej organizacji i grup działających na rzecz społeczności LGBT+. Oferują one szeroką ofertę m.in. dla biznesu, od doradztwa i audytów poprzez warsztaty, szkolenia, aż po wsparcie w tworzeniu polityk antydyskryminacyjnych. Przykłady takich organizacji, sprawdzonych i rekomendowanych przez firmy, które już z nimi współpracowały, można znaleźć w raporcie „Bezpieczne przystanie”. Raport dostępny jest w językach polskim i angielskim na stronie: https://biznesniewyklucza.pl/
[i] Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2019–2020. Red. dr Mikołaj Winiewski, Magdalena Świder, Kampania Przeciw Homofobii, Stowarzyszenie Lambda. Warszawa. Warszawa, 2021.
[ii] Queer #PolesinUK. Identity, Migration and Social Media. dr Lukasz Szulc, The University of Sheffield, Department of Sociological Studies. Sheffield, 2019, s. 17.
