W jaki sposób specjaliści rachunkowości zarządczej funkcjonują w swoich organizacjach?

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Chartered Institute of Management Accountants (CIMA), organizacje chcące w pełni wykorzystać potencjał specjalistów rachunkowości zarządczej powinny zadbać o sprawny system przepływu informacji w firmie. Warto stawiać także na rozwój kompetencji interpersonalnych pracowników i rozważyć implementację systemu pracy opartej o zasadę „business partnering”.

Choć debata na temat definicji rachunkowości zarządczej toczy się przynajmniej od lat 80. XX w., teoretycy i praktycy zagadnienia zgadzają się, że specjaliści tej branży powinni pełnić w swoich organizacjach funkcje nie tyle operacyjne, co doradcze. Wg raportu „Rachunkowość zarządcza we wsparciu strategicznych procesów zarządczych” (Management accounting in support of the strategic management process) niezbędne jest do tego zaangażowanie samego specjalisty, który będzie wyrażał chęć włączenia się w strategiczne z punktu widzenia organizacji procesy. Choć wymaga to niezbędnej wiedzy wykraczającej poza zakres zagadnień rachunkowych, takiej jak znajomość problematyki prowadzenia przedsiębiorstwa i informacji z zakresu zarządzania, osoby wykazujące inicjatywę szybciej zdobywają zaufanie zarządów firm, które chętniej angażują je w procesy zarządzania. Jak wynika z badań, większą szansę na pełnienie roli doradczej mają specjaliści rachunkowości zarządczej pracujący w organizacjach funkcjonujących wg modelu „business partnering”, pozwalającemu na swobodną współpracę poszczególnych działów.

- „Business partnering”, czyli sposób funkcjonowania firm, który szczególna popularność zyskał w czasie kryzysu finansowego z 2007 roku, zakłada bliską współpracę pomiędzy menadżerami wyższego szczebla, reprezentującymi różne departamenty w organizacji. Jak się okazuje, ten model kooperacji wpływa korzystnie na działanie firmy, której pracownicy zyskują świadomość na temat konkretnych operacji dokonywanych w innych działach – zauważa Jakub Bejnarowicz, Szef CIMA w Europie Środkowo-Wschodniej. – Ma to szczególne znaczenie dla specjalistów rachunkowości zarządczej. Mogą w ten sposób pogłębić swoja wiedzę na temat ich sposobów działania i priorytetów. To także szansa dla menadżerów spoza sfery finansowej, którzy zyskując informacje na temat istoty rachunkowości zarządczej biorą pod uwagę również ten aspekt działalności firmy.

Jak wskazują respondenci, duży wpływ na rozwój i implementację ich kompetencji doradczych ma ustrukturyzowany przepływ informacji na temat organizacji. Zaznaczają, że istotna rolę odgrywa tu wiedza zarówno na tematy finansowe, jak i niezwiązana z tą dziedziną. Wiadomości z zakresu całościowej kondycji firmy pozwalają na regularną aktualizację ich założeń rachunkowych oraz ewaluację dotychczasowych i planowanych działań, czyli zastosowanie metody prognozy „kroczącej”. Czas zaoszczędzony na kompletowaniu informacji z poszczególnych departamentów może zostać przez nich wykorzystany na zoptymalizowanie działania swojej kadry. To niezbędny zabieg, ponieważ jak podkreślają ankietowani, problemem działów rachunkowości zarządczej są ciągłe braki w liczbie pracujących w nich osób.

Co ciekawe, z badań CIMA wynika, że w swojej codziennej pracy specjaliści porzucają bardziej skomplikowane techniki oceny rynku i pozycji własnej organizacji, na rzecz tych „prostszych”. Większość preferuje tradycyjne budżetowanie kapitałowe, bieżące monitorowanie działań konkurencji czy analizę zyskowności klienta firmy. W ograniczonym stopniu wykorzystują także benchmarking.

– Wnioski zawarte w raporcie mogą wzbudzić zdziwienie. Warto jednak pamiętać, że rachunkowość zarządcza to także działanie oparte na intuicji. Autorzy badań podkreślają, że respondenci zwracali szczególną uwagę na znaczenie przeczucia, które w połączeniu z ogólną wiedzą biznesową dawały wymierne efekty finansowe. Specjaliści rachunkowości zarządczej muszą podejmować niekiedy ryzyko na podstawie niewielu danych. Jeżeli spojrzeć na liczby, ich działania mogą wydawać się czasem brawurowe, ale w przeważającej części wypadków są opłacalne – komentuje Jakub Bejnarowicz.

Usprawnienie działania organizacji w obszarach wskazanych przez uczestników badania wpłynie korzystnie na kondycję firmy, podniesie jej konkurencyjność i pozwoli specjalistom rachunkowości zarządczej efektywniej konsultować strategiczne posunięcia przedsiębiorstw. To także szansa na dokonywanie realnych wycen, rozwój zarówno przedsiębiorstwa, jak i rynku oraz jeszcze większą możliwość opiniowania ewentualnych przejęć i fuzji, czyli dziedzin, w których już teraz doradzają swoim zarządom.

CIMA