Wyniki 24. edycji sondażu Instytutu Badawczego Randstad i TNS Polska

Perspektywy początku nowego roku zaznaczają się utrzymaniem wystudzonych prognoz tempa rozwoju rynku. Jak pokazują najnowsze wyniki badania Randstad i TNS „Plany Pracodawców”, nie pozostaje to bez wpływu na rynek pracy - firmy są nieco mniej skłonne do otwierania nowych etatów, za to skupiają więcej uwagi na utrzymaniu kadry i ochronie przed działaniami konkurencji. Przekłada się to na korzystną dla pracowników, wyraźnie większą otwartość przedsiębiorców do udzielania podwyżek wynagrodzeń.

Mniej optymizmu wśród firm, jednak stagnacja nie zagląda im w oczy

Po bardzo optymistycznej pierwszej połowie roku, ostatni kwartał 2014 ujawnia wystudzenie entuzjazmu przedsiębiorców odnośnie perspektyw dla gospodarki na kolejne miesiące. Najnowsze wyniki badania „Plany Pracodawców” realizowanego przez Randstad i TNS pokazują, że wśród polskich przedstawicieli biznesu skurczyła się grupa wierzących w możliwy wzrost gospodarczy kraju w nadchodzącym półroczu. Co prawda grupa ta zmniejszyła się wobec ubiegłego badania tylko o 2 punkty procentowe z 28% do 26%, jednak w stosunku do okresu wiosennego (II kwartał 2014), spadek ten wynosi już 11 punktów procentowych.

Jak zaznacza jednak Agnieszka Bulik, Dyrektor ds. Prawnych agencji zatrudnienia Randstad obecną sytuację warto jednak obserwować z dłuższej perspektywy czasowej: „Faktem jest, że wiosenna euforia przedsiębiorców minęła i wróciliśmy do poziomu gospodarczego optymizmu sprzed roku. Należy jednak zauważyć, że wskazania te nadal są znacznie wyższe niż jeszcze w tym samym okresie roku przed dwoma laty – kiedy to jedynie 8% badanych firm spodziewało się poprawy sytuacji makroekonomicznej, a w 2011 roku było to też tylko 11%. Ciągle jesteśmy w dużo lepszej sytuacji i obecne, nieco słabsze wyniki badania powinniśmy traktować jako przejaw sezonowego, powtarzającego się co roku ochłodzenia nastrojów przedsiębiorców.”

Badani przedsiębiorcy są w tym obszarze generalnie zgodni, choć z perspektywy regionalnej wyraźnie więcej przekonania o zbliżającej się poprawie sytuacji mają firmy z północy kraju (34%). Z perspektywy branżowej najwięcej optymizmu mają firmy obszaru handlu i napraw (29%) oraz transportu, gospodarki magazynowej i łączności (29%).

Jak podkreśla Agnieszka Bulik: „Co ważne, niezależnie od oceny prognoz dla gospodarki, ocena sytuacji finansowej firm pozostaje niezmiennie bardzo wysoka i blisko dwie trzecie badanych firm ocenia swoją własną sytuację finansową, jako co najmniej dobrą.”

Nowe miejsca pracy – nieco mniej zapału niż latem, ale nadal dużo lepiej niż rok temu

Opisane wyhamowanie entuzjazmu przedsiębiorców odnośnie spodziewanej poprawy sytuacji gospodarczej przekłada się na obszar zatrudnienia w firmach. W stosunku do poprzedniego kwartału, w którym plany zwiększania zatrudnienia były najwyższe od czterech lat (29%), ambicje firm przygasły i otwarcie nowych etatów planuje obecnie o 3 punkty procentowe mniej firm (26%). Warto jednak zauważyć, że w długookresowej perspektywie nadal wyniki te wskazują na dużo większą niż w ubiegłych latach skłonność przedsiębiorców do tworzenia nowych miejsc pracy. W tym samym okresie roku 2013 deklaracje takie podawało jedynie 19% badanych firm, a w 2012 roku 15%.

Jak podkreśla Agnieszka Bulik: „Krzepiące jest, że otwarcie dodatkowych etatów częściej zamierzają firmy posiadające obecnie od 10 do 49 pracowników, a zatem najmniejsze firmy biorące udział w badaniu, dotąd raczej wstrzemięźliwie podchodzące do tworzenia nowych miejsc pracy. Drugą dużą grupą rozwijających się pracodawców są firmy opierające się na kapitale zagranicznym – blisko połowa nich będzie zwiększać zatrudnienie”.

Co ważne, w swoim nastawieniu do polityki personalnej pracodawcy w całym kraju są zgodni i nie widać wyraźnych różnic między regionami. Wszędzie odsetek firm, które będą zwiększać zatrudnienie utrzymuje się na podobnym poziomie.

Różnice w nastawieniu do ewentualnych zmian zatrudnienia są widoczne w obrębie branż. Najczęściej dodatkowe etaty są planowane w firmach produkcyjnych (30%) oraz handlowych (29%).

Z kolei większe niż średnie zwolnienia pracowników są planowane jedynie w sektorze budowlanym, w którym aż co piąty przedsiębiorca planuje ograniczenie liczby etatów (22%). Nastawienie to łączy się jednak z dużą sezonowością branży budowlanej i wstrzymaniem wielu działań w czasie zimy.

Podwyżki pensji? Największe szanse właśnie teraz

Początek 2015 roku będzie okresem, w którym częściej niż w minionych kwartałach możemy liczyć na podwyżkę wynagrodzenia - w ciągu najbliższych 6 miesięcy już co czwarta firma przewiduje podwyżki wynagrodzeń. Jest to wyraźna zmiana, bowiem przez trzy minione kwartały deklaracje takie miał co piąty badany.

Na poprawę domowego budżetu mogą liczyć częściej osoby zatrudnione w dużych firmach (31%), a w ujęciu branżowym pracownicy firm produkcyjnych, handlowych, a także obsługujących nieruchomości i firmy. Co ważne, wyniki badania pokazują, że trend ten dotyczy wszystkich regionów w podobnym zakresie.

„Na naszym rynku początek roku już tradycyjnie jest okresem podwyżek, na co wpływa przede wszystkim fakt, że firmy są po podsumowaniach budżetowych i wiedzą, czy i jakie zasoby mogą wykorzystać na podwyżki. Jest to też moment ocen dokonanych przez pracowników osiągnięć, czemu też często towarzyszy chęć wynagrodzenia ich sukcesów. Choć nadal większość, bo 63% firm, nie planuje zmian w wynagrodzeniach, to bardzo krzepiące jest, że w bieżącym okresie odsetek tych pracodawców jest wyjątkowo mały i spadł o 12 punktów procentowych wobec poprzedniego kwartału.” - zaznacza Agnieszka Bulik.

Pracodawcom coraz trudniej o poszukiwanych pracowników, ale rynek pracownika to nie jest

Zaobserwowana w badaniu szczodrość przedsiębiorców wiąże się także z coraz większymi problemami doświadczanymi przez firmy w znajdowaniu odpowiednich kandydatów do pracy.

„W ocenie badanych, w porównaniu do okresu sprzed kilku lat, coraz bardziej dokuczliwe dla firm jest niedopasowanie oczekiwań pracodawcy do kompetencji osób poszukujących pracy, ale też silniejsza konkurencja między firmami o tych samych pracowników, czy odpływ kandydatów poza granice kraju” – zwraca uwagę Agnieszka Bulik. - Jednocześnie doświadczenia badanych firm pokazują, że motywacja finansowa, obok umożliwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji, jest najbardziej efektywnym sposobem motywowania zatrudnionych i przeciwdziałania rotacji. Dlatego właśnie przedsiębiorcy są bardziej skłonni do podwyżek wynagrodzeń dobrym pracownikom, bo są świadomi trudności w pozyskaniu odpowiednich osób na zastępstwo za odchodzących oraz dostrzegają koszty rekrutacji i wdrożenia nowych osób. – dodaje ekspertka.

Badani przedsiębiorcy oceniają, że na ich lokalnych rynkach pracy najmniej dostępni są technicy i wykwalifikowani robotnicy, inżynierowie oraz mistrzowie i brygadziści. Problematyczne jest też znalezienie specjalistów z wyższym wykształceniem, czy kadry kierowniczej i zarządzającej.

Co istotne, problem ze znalezieniem odpowiednich kandydatów miały znacznie częściej firmy przemysłowe (63%), czyli firmy, które w największym stopniu chcą zwiększać zatrudnienie w nadchodzącym półroczu.

Pomimo bardziej skomplikowanej sytuacji na rynku pracy i utrudnionego dostępu do dobrych kandydatów, nie widać nadal radykalnej zmiany w obszarze układu sił między pracownikami i pracodawcami. Najwięcej badanych firm stwierdza, że w ich branży to pracodawcy mają decydujące zdanie w kwestii warunków zatrudnienia (44%). Tylko w nieco ponad jednej czwartej przedsiębiorstw badani przyznali, że wpływ na zasady zawieranych umów mają tylko pracownicy o szczególnych umiejętnościach (27%).

- Polscy pracodawcy okazali się być konserwatywnymi optymistami. Na najbliższe półrocze planują zachowawczo utrzymanie zatrudnienia na obecnym poziomie. Ten konserwatyzm to nie najgorsza wiadomość dla polskiej gospodarki, bo oznacza w najgorszym przypadku stabilizację. Zaś dobra wiadomość dla pracowników to wyraźny wzrost odsetka tych pracodawców, którzy gotowi są dać lepiej zarobić tym, których teraz zatrudniają – podsumowuje wyniki badania Prezes PAIiIZ Sławomir Majman

Plany Pracodawców Wyniki 24. edycji badania

Informacje o badaniu: Plany Pracodawców to sondaż Instytutu Badawczego Randstad, w którym respondentami są pracodawcy wyrażający opinie w najważniejszych obszarach ich działalności, m.in.: planowanych zmian w poziomie zatrudnienia i wynagrodzeń, czy przewidywanych zmian kondycji firm i gospodarki. Pytania kierowane są bezpośrednio do osób odpowiedzialnych za politykę kadrową (w małych przedsiębiorstwach jest to zarząd lub właściciel firmy). Publikacja wyników „Planów Pracodawców” odbywa się w kooperacji z Departamentem Informacji Gospodarczej Państwowej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Wywiady bieżącej, 24. edycji badania, zostały zrealizowane w okresie od 3 października do 7 listopada 2014 r. Badanie realizowane przez ekspertów TNS metodą CATI (indywidualne wywiady kwestionariuszowe wspomagane komputerowo) zostało zainicjowane w listopadzie 2008 roku i odbywa się w cyklu kwartalnym. Od 20. edycji badanie jest przeprowadzane na reprezentatywnej ze względu na region i wielkość firmy próbie 1000 firm (margines błędu statystycznego dla próby N=1000 wynosi 3,1%). Z próby wykluczono firmy zatrudniające poniżej 10 osób, firmy doradztwa personalnego oraz firmy, dla których agencje pracy tymczasowej nie świadczą usług.

Randstad Polska Sp. z o.o.