2/3 polskich start-upów potrzebuje wsparcia inwestycyjnego
Finansowanie, skalowanie i budowanie zespołu to trzy kluczowe wyzwania, z którymi mierzą się rodzime start-upy – wynika z najnowszego raportu „Rynek akceleracji w Polsce” przygotowanego przez Antal i Akces NCBR. Aż 2/3 młodych firm potrzebuje wsparcia inwestycyjnego. Pęknięcie „start-upowej bańki” jeszcze nie nastąpiło, ale zdecydowanie nadeszło pogorszenie zainteresowania inwestorów polskim rynkiem. Remedium na trudne czasy mogą być programy akceleracyjne oferujące nie tylko wsparcie w postaci grantów, ale także zapewniające narzędzia, które znacząco wpływają na stabilność finansową start-upów.
Antal wraz z Akces NCBR opracował raport „Rynek akceleracji w Polsce” ukazujący przebieg rozwoju innowacyjnych podmiotów, ich potrzeby oraz sposoby ich zaspokojenia. Jest to pierwszy raport kompleksowo opisujący ekosystem wsparcia start-upów w Polsce. Celem badania była nie tylko próba opisania i sklasyfikowania polskiego środowiska akceleracji start-upów w perspektywie innych możliwości wpierania i finansowania tego typu przedsiębiorstw, ale także wyróżnienie kluczowych komponentów skutecznego programu akceleracyjnego.
Według najnowszej Mapy Ekosystemu PFR, Polska może pochwalić się liczbą ponad 3300 start-upów, kraj wykazuje dynamiczny rozwój, z kwartalnym przyrostem sięgającym około 6% i ma szansę stać się znaczącym graczem na arenie międzynarodowej. Start-upy operujące na polskim rynku skoncentrowane są głównie na działaniach związanych z nowymi technologiami. Aż 39% z nich skupia się na obszarze SaaS, co oznacza dostarczanie oprogramowania w formie usługi. Aplikacje internetowe stanowią pole działania dla 36% start-upów, podczas gdy 26% koncentruje się na rozwiązaniach mobilnych. Większość polskich start-upów zatrudnia nie więcej niż 10 pracowników, co stanowi ponad 50% ogółu. Około 30% firm ma już skład zespołu przekraczający 10 osób. 16% właścicieli startupów nie zatrudnia nikogo.
Wyzwania i perspektywy polskiej sceny start-upowej
Krajowy rynek start-upów ma swoje specyficzne cechy i wyzwania. Z badania zrealizowanego przez Antal
i Akces NCBR wynika, iż start-upy funkcjonują w warunkach o bardzo dużej niepewności. Większość z nich funkcjonuje na rynku do pięciu lat. Prawie 20% startupów działa natomiast przez więcej niż pięć lat, co potwierdza, że mają one w znacznej mierze charakter tymczasowych i dynamicznie zmieniających się organizacji. Niewielki odsetek start-upów to firmy, które przetrwały na rynku przez dłuższy czas.
Wyniki badania pokazały, iż największymi wyzwaniami dla polskich start-upów są: pozyskanie inwestycji (66%), brak środków na działania operacyjne (63%) oraz wysokość inwestycji wymagana do wdrożenia (34 %) oraz budowanie zespołu (18%). Od twórców programów wsparcia, którzy odpowiadają na potrzeby start-upów, zależeć będzie kształt ekosystemu w najbliższych latach.
W obliczu dynamicznego rozwoju start-upów, elementem nieodzownym stają się strategiczne decyzje dotyczące skalowania biznesu. Niezwykle ważne jest utrzymanie równowagi między szybkim wzrostem a zachowaniem elastyczności operacyjnej. W tym kontekście, kluczowe znaczenie nabiera budowanie silnych podstaw w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi, technologią i finansami. Jednocześnie, ważne jest, aby proces skalowania nie doprowadził do utraty unikalnej kultury organizacyjnej, która często stanowi o sile i różnorodności firmy – mówi Artur Skiba, prezes Antal.
Trzy kroki do programu, który faktycznie umożliwi rozwój startupów
Aby umocnić pozycję Polski jako kluczowego gracza w sektorze start-upowym, niezbędne jest dalsze rozwijanie komponentów skutecznego programu akceleracyjnego. W raporcie „Rynek akceleracji w Polsce” zostały wyróżnione trzy obszary, wokół których skupione powinno być wsparcie dla start-upów. Po pierwsze, obszar wsparcia finansowego, na który składają się: inwestycje, działalność operacyjna, finansowanie prac B+R, wdrożenia. Po drugie, obszar edukacji biznesowej, tj. warsztaty i szkolenia, mentoring biznesowy, networking, team building. Po trzecie, obszar wyjścia na rynki zagraniczne i konkurencyjności.
Właściwe pozyskanie i zarządzanie pieniędzmi może być kluczowe w osiąganiu lepszych wyników, na co wpływ mają: zespół, klienci i produkt. Działalność operacyjna i możliwość jej finansowania wpływają na wszystkie te obszary. Choć tak bardzo potrzebne granty i dofinansowania - ponad 90% badanych wskazuje je jako najważniejszą formę wsparcia start-upu, mogą częściowo wspierać pewne obszary tejże działalności, to powodzenie działania firmy warunkuje jej uniezależnienie się od środków pomocowych i samofinansowanie. Aby przezwyciężyć te wyzwania, start-upy często poszukują alternatywnych źródeł pozyskiwania wsparcia, takich jak inwestorzy, aniołowie biznesu, fundusze venture capital, konkursy start-upowe lub programy akceleracyjne. Te formy pomocy wskazało 66% respondentów badania. Ważne jest także skoncentrowanie się na efektywnym zarządzaniu środkami pieniężnymi oraz elastyczności w dostosowywaniu strategii działania do dostępnych zasobów – mówi Adam Iwan, prezes Akces NCBR
Wymienione obszary pełnią funkcję pewnego rodzaju drogowskazu dla instytucji wspierających start-upy, zarówno w perspektywie finansowej, jak i merytorycznej. Wskazane elementy wymagają adekwatnego dostosowania oferty, która przygotuje założycieli start-upów merytorycznie i finansowo, aby rozwinąć start-up pod kątem biznesowym i technologicznym. Istotną rolę odgrywa odnalezienie się founderów w roli przedsiębiorcy – nie tylko skupionego na produkcie, ale też przedsiębiorcy-lidera, który będzie gotowy biznesowo na wprowadzenie produktu na konkurencyjny rynek i będzie w stanie zarządzać swoim zespołem.
Akceleracja w ekosystemie wsparcia odgrywa istotną rolę, będąc na styku z jednej strony wczesnej fazy pomysłu, zazwyczaj efektu prac B+R, a z drugiej strony produktu wdrażanego pozyskującego kolejne rundy finansowania. Odpowiednia akceleracja pozwoli founderowi na wykształcenie kompetencji przedsiębiorcy-biznesmana, który jest gotowy na to, aby przygotować produkt konkurencyjny międzynarodowo, innowacyjny, a na dodatek atrakcyjny nie tylko dla klientów, ale i inwestorów – mówi Adam Iwan, prezes Akces NCBR.
Poszczególne cele i efekty akceleracji w perspektywie akceleratora mogą mieć mniejsze lub większe znaczenie w rozumieniu sukcesu w porównaniu do opinii start-upów. Z punktu widzenia start-upów to zdobycie inwestycji jest efektem najbardziej pożądanym. Natomiast przy akceleracji najczęściej zakładano wdrożenie pomysłu.
Rozwijanie ekosystemu start-upów w Polsce, finansowanie, mentoring, promocja oraz uproszczenie procedur są niezbędnymi czynnikami przyczyniającymi się do sukcesu i kompleksowego wsparcie start-upów Polska ma potencjał, ale wymaga dalszych działań, aby wspierać wzrost i innowacyjność polskich przedsiębiorstw.
Metodologia
Badanie zostało zrealizowane za pomocą badania ankietowego start-upów i akceleratorów, analizy jakościowej ustandaryzowanych wywiadów z założycielami start-upów, mentorami i ekspertami ekosystemowymi oraz desk researchu. Raport do pobrania: https://antal.pl/wiedza/raport/rynek-akceleracji-w-polsce
