Co weryfikować w procesie rekrutacji, żeby zatrudnić dobrego księgowego?

W sierpniu 2014 roku weszła w życie ustawa dotycząca drugiej transzy deregulacji zawodów, obejmującej m. in. zawód księgowego. Od tego momentu zniesiono możliwość uzyskania Certyfikatu Ministra Finansów, którego posiadanie wymagane było w odniesieniu do osób prowadzących księgowość w podmiotach zewnętrznych (w tym przede wszystkim księgowych zatrudnionych w biurach rachunkowych lub rozbudowanych grupach kapitałowych).
W praktyce jednak, ze względu na warunki otrzymania certyfikatu, był on również oczekiwany w odniesieniu do znacznie szerszej grupy doświadczonych kandydatów, jako potwierdzenie doświadczenia i wiedzy merytorycznej.

W środowisku zawrzało – deregulacja wyeliminowała możliwość weryfikacji kwalifikacji kandydatów na stanowiska księgowe w oparciu o rozpoznawalny certyfikat, a w branży biur rachunkowych umożliwiła praktycznie każdej osobie (posiadającej ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej oraz pełną zdolność do czynności prawnych i niekaralność z określonego katalogu przestępstw) usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych.

Z oczywistych względów, największe niezadowolenie zapanowało wśród biur rachunkowych, które obawiały się przede wszystkim destabilizacji cen za świadczone usług, drastycznego spadku ich jakości oraz obniżenia prestiżu zawodu^[1]. Niezadowolenia nie kryły również środowiska akademickie, które mogą zacząć mieć problem z przekonaniem studentów do studiowania kierunków finansowych kształcących księgowych, skoro profesja ta stała się ogólnodostępna, a wiedzę teoretyczną można zdobyć na krótkich kursach i szkoleniach…

Obserwacje konsultantów Antal pokazują, że w ogromnej większości firm prowadzących księgowość wewnętrzną deregulacja zawodu księgowego pozostała praktycznie niezauważona.

Certyfikat ministra finansów był i przez pewien czas pozostanie istotnym atutem kandydata – pozostanie, ponieważ pomimo zniesienia możliwości uzyskania tej kwalifikacji, osoby posiadające certyfikat nadal mogę się nim legitymować, jako potwierdzeniem renomy związanej z zawodem księgowego. Po tym czasie osoby rekrutujące doświadczonych księgowych stracą narzędzie pozwalające na wstępną selekcję kandydatów, w oparciu o posiadane uprawnienia zawodowe (zdobycie certyfikatu potwierdzało ukończenie studiów kierunkowych i udokumentowane doświadczenie lub zdanie egzaminu z wiedzy rachunkowej), a selekcja kandydatów wymagać będzie większego skupienia się na samodzielnej weryfikacji kompetencji kandydatów uczestniczących w procesie rekrutacji.

Po czym więc można rozpoznać dobrego księgowego?

1. Studia wyższe kierunkowe

W odniesieniu do zawodu księgowego wymagającego solidnych podstaw merytorycznych, istotny jest nie tylko fakt ukończenia studiów kierunkowych, ale również jakość kształcenia. Osoby prowadzące rekrutacje w tym środowisku powinny w związku z tym zwracać uwagę na poziom uczelni – to kryterium ma tym większą wagę, im mniejsze jest doświadczenie kandydata ubiegającego się o pracę.

2. Stałe podnoszenie kwalifikacji (studia podyplomowe, kursy, certyfikaty komercyjne)

Pomimo zniesienia certyfikatu ministra finansów, księgowi nadal mają możliwość wykazania się determinacją do świadomego rozwoju w zawodzie i podnoszenia kwalifikacji (mimo braku obowiązku ustawicznego kształcenia). Zmieniające się przepisy i mnogość zagadnień sprawiają, że edukacja w tej grupie zawodowej nie powinna kończyć się na etapie studiów magisterskich. Rynek oferuje pełen wachlarz możliwości, począwszy od studiów podyplomowych, renomowanych kursów i certyfikatów komercyjnych, w tym wydawanych przez Stowarzyszenie Księgowych i ACCA, ceniony przede wszystkim w spółkach międzynarodowych i podmiotach notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych.

3. Poparte referencjami doświadczenie zawodowe

Poza rozległą wiedzą merytoryczną, dobry księgowy powinien wykazać się umiejętnością wykorzystania jej w praktyce. Jedną z najbardziej skutecznych metod weryfikacji tej umiejętności w realiach biznesowych jest telefoniczne sprawdzenie referencji. Potencjalny pracodawca powinien zwrócić uwagę na kwestie istotne z jego punktu widzenia.

4. Orientacja na biznes i rozwinięte umiejętności komunikacji

Dzisiejszy księgowy walczy ze stereotypem nieśmiałego introwertyka, otoczonego stertami dokumentów i segregatorów. Zgodnie z aktualnymi trendami rynkowymi, pod wpływem których osoby wspierające biznes ( np. biznes partnerzy), w tym też księgowi nie mogą być „oderwanymi” od biznesu pracownikami back office. Dlatego też od kandydatów oczekuje się zainteresowania działalnością firmy i rekomendacji korzystnych rozwiązań księgowych i podatkowych, mniej lub bardziej bezpośrednio wspierających rozwój firmy.

[1] W oparciu o wnioski z ogólnopolskiego badania portalu Księgowi Przyszłości „Rok po deregulacji. Rynek Usług Księgowych po uwolnieniu zawodu”

5. Wysoko rozwinięte umiejętności IT

Wraz ze zmieniającym się obliczem księgowości postępuje proces automatyzacji pracy zespołu księgowego. Od dobrego kandydata oczekuje się znajomości zaawansowanych funkcji Microsoft Excel (wciąż wykorzystywanego w kalkulacjach dla celów wewnętrznych firmy) i doświadczenia w pracy w systemach klasy ERP. Prawdziwą wisienką na torcie jest doświadczenie w ich wdrażaniu i testach.

Rok po deregulacji nie przyniósł spektakularnych zmian na rynku księgowości, trudno też przewidzieć, co przyniosą kolejne lata. Z jednej strony mamy oczekiwania biznesu z drugiej – demografię, pokolenie Y i powoli wkraczające na rynek pracy pokolenie Z. Jedno jest pewne – bycie aktualnym, nieustanne podnoszenie kwalifikacji oraz podążanie za najnowszymi trendami zawsze będzie w cenie.

Michał Borkowski, Konsultant, Antal International