Dlaczego koparki są żółte?

Większość producentów maluje swoje maszyny budowlane na żółto. Ponad trzy czwarte wszystkich koparek na całym świecie pomalowane jest na ten kolor. Ale z czego to wynika? I dlaczego praktycznie nie spotyka się koparek w innych kolorach? Na pierwszym miejscu są wątpliwości co do bezpieczeństwa, następnym powodem jest rozwój historyczny, aż po głęboko zakorzenione skojarzenia kulturowe i psychologiczne.

Wyobraźmy sobie, że ktoś daje nam do ręki kredki i prosi o narysowanie koparki. Jaki kolor będzie ona miała? Przypuszczalnie żółty. Już jako dzieci wielu z nas bawiło się żółtymi koparkami zabawkami, a na placu budowy na końcu naszej ulicy często możemy dostrzec żółte maszyny budowlane. Ale dlaczego właśnie ten kolor tak silnie dominuje w świecie maszyn budowlanych? Poszukajmy powodów. 

Powód 1: bezpieczeństwo dzięki widoczności

Plac budowy nie jest miejscem bez czyhających niebezpieczeństw. Nadal na budowach wydarza się zbyt wiele wypadków. Żółty jest jednym z najlepiej widocznych kolorów. Zarówno w dzień, jak i w nocy kolor tworzy dostateczny kontrast – również w zapylonych warunkach na budowie. Dzięki temu doskonale pełni on funkcję koloru ostrzegawczego, który sygnalizuje niebezpieczeństwa. Zarówno pracownicy, jak również osoby postronne dostrzegają w ten sposób maszyny na placu budowy, dzięki czemu zapobiega się wypadkom.

Powód 2: Kto był autorem tego wynalazku?

Pionierem w kwestiach żółtego koloru była firma Caterpillar. Na początku XX stulecia jej maszyny budowlane były jeszcze szare, co wynikało z ich wojskowego charakteru. Jednak zauważono, że w celu zwiększenia bezpieczeństwa na drogach pojazdy budowlane powinny mieć kolor sygnalizacyjny. Dlatego w 1931 roku zdecydowano się na barwę żółtą. Efektem ubocznym był branding: żółte maszyny przyciągały uwagę, wpadały w oko i ludzie kojarzyli markę. Dlatego nie trzeba było długo czekać, aż tym tropem podążą inni producenci.

Firma Caterpillar stosowała kolor Hi-Way Yellow do 1979 roku. Od tej pory maszyny budowlane jeżdżą w nieco przygaszonym i ciekawszym wizualnie kolorze Caterpillar Yellow. I naturalnie kolor ten jest prawnie chroniony, ponieważ jest znakiem firmowym. Od 1989 roku kolor czarny i żółty zdobi również nowoczesne logo Cat. 

Powód 3: kultura i psychologia

Żółty od dziesięcioleci jest kolorem standardowym maszyn budowlanych i ludzie często kojarzą ten kolor z branżą budowlaną. Dlatego malowanie koparek na żółto miało również powody kulturowe. I już dzieci są przyzwyczajane do tego koloru maszyn. Ale czy może widziałeś już kiedyś koparkę zabawkę, która nie była żółta?

Poza tym psychologia płata nam figla, dlatego koparek w innym kolorze niż żółtym raczej nie zauważamy. Selektywną percepcją nazywa się zjawisko psychologiczne, które polega na tym, że spostrzegamy tylko określone aspekty otoczenia i ignorujemy inne. Jest ona efektem granic funkcji poznawczych, ponieważ po prostu nie jesteśmy w stanie przetwarzać wszystkich informacji równocześnie. Zjawisko to może zostać jeszcze bardziej wzmocnione za sprawą naszych doświadczeń i efektów psychologicznych, takich jak efekt potwierdzenia lub samospełniające się proroctwo. Ponieważ człowiek ma tendencję do postrzegania rzeczy w taki sposób, aby potwierdzić swoje wcześniejsze przeświadczenia, ignorując równocześnie sprzeczne informacje. W ten sposób połączenie wpływów kulturowych, najwcześniejszych doświadczeń z dzieciństwa i naszych tendencji psychicznych pozwala nam głęboko wierzyć, że koparka musi być żółta.

Powód 4: ponad trzy czwarte wszystkich koparek ma kolor żółty.

Kolor maszyny budowlanej zależy przede wszystkim od producenta. W efekcie selektywnej percepcji pomijamy fakt, że istnieją firmy budowlane, które celowo zakupują swoje maszyny w kolorach zgodnych z identyfikacją wizualną swojego przedsiębiorstwa. 

Kto ma rozeznanie w branży budowlanej, zna Yellow Table (żółtą tabelę) KHL Group. Co roku w majowo-czerwcowym wydaniu magazynu International Construction publikowana jest lista 50 największych producentów maszyn budowlanych – na podstawie ich obrotu z ubiegłego roku. I tak, ten zbiór danych faktycznie nazywa się Yellow Table – znów kolor żółty!

Przyglądając się tylko producentom koparek oraz filtrując Yellow Table według firm produkujących mini- i midikoparki do 13 t oraz duże koparki powyżej 13 t, okazuje się, że 28 z 50 przedsiębiorstw wpisuje się w tę kategorię. Łącząc poszczególne udziały w rynku z kolorem identyfikującym firmę produkującą maszyny budowalne, dochodzi się do wniosku, że ponad trzy czwarte wszystkich koparek sprzedanych w 2022 roku miało kolor żółty. Ściśle mówiąc: 76,2%. Daleko za nim na drugim miejscu uplasował się kolor pomarańczowy lub czerwony (11,9%), a za nim biały lub szary (6,2%) oraz odcień koloru zielonego lub niebieskiego (5,8%). Te tendencje znajdują odzwierciedlenie na rynku maszyn używanych. W 2022 roku 71% używanych koparek sprzedanych przez Surplex było również żółtych i pochodziło od czołowych producentów.

Wniosek

Jest to więc zarazem mit, jak i prawda. Nie wszystkie koparki są żółte, ale większa ich część – i jest to uzasadnione. Ponieważ w ten sposób zwiększa się bezpieczeństwo na placu budowy i od najmłodszych lat oraz od pokoleń jesteśmy przyzwyczajeni do żółtych koparek.

Dominacja koloru żółtego w infografice: ponad trzy czwarte wszystkich koparek sprzedanych w 2022 roku prezentuje się w tym charakterystycznym kolorze sygnalizacyjnym. Pozostałe odcienie kolorów spotyka się w znacznie mniejszej liczbie.

Przegląd podziału kolorystycznego koparek w formie wykresu: w 2022 roku na rynku koparek dominował kolor żółty. Odcienie pomarańczowy/czerwony, biały/szary i zielony lub niebieski są rozpowszechnione w znacznie mniejszym stopniu.

Surplex