Gospodarcze trendy w Częstochowie

Dostępność terenów inwestycyjnych, przygotowany kapitał ludzki, umiejętności pracowników – wynikające zarówno z lokalnych tradycji, jak i odpowiedniej edukacji, możliwości transferu nowych technologii i skorzystania z ulg podatkowych – to czynniki, na które zwracają uwagę firmy zorientowane na rozwój. Główną siłą lokalnej gospodarki w Częstochowie pozostają małe i średnie przedsiębiorstwa, na których profil działalności wpływają z jednej strony dobre historyczne tradycje, z drugiej – nowe rynkowe trendy.

Branżą wiodącą w Częstochowie jest automotive. Sektor motoryzacyjny reprezentowany jest w mieście przez firmy takie jak TRW, Brembo, Linex, CSF Poland Sp. z o.o., Enckel i CGR. Większość z tych firm dostała pozwolenie na działalność lub już działa w Specjalnych Strefach Ekonomicznych. Są to firmy dające zatrudnienie ponad 7 tysiącom pracowników, nie licząc podwykonawców i kooperantów. Silnie osadzona w tradycji miasta jest branża metalurgiczna. Duże zakłady produkcyjne tej branży powstawały w Częstochowie pod koniec XIX wieku. Część z nich działa do dziś, jak np. odlewnia żeliwa Wulkan albo stało się podstawą do funkcjonowania innych firm w tym miejscu. Przykładem może być ISD Huta Częstochowa, która jest następczynią Huty Częstochowa. Wyroby ISD Huty są rozpoznawalne na całym świecie, wystarczy nadmienić, że to tu powstał warszawski Most Świętokrzyski oraz elementy Gazociągu Jamalskiego.

Bardzo istotną rolę w rozwoju gospodarczym miasta odgrywa również hutnictwo szkła. Mamy tu dwóch największych producentów – Stolze i Guardian – obie te nowoczesne huty prowadzą działalność na terenach Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i można powiedzieć, że w tej kwestii były pionierami jeżeli chodzi o Częstochowę. Swoją silną pozycję w mieście ma także branża spożywcza. Wysoka jakość przetwórstwa, zastosowanie unikatowych receptur wynikających w części z lokalnych tradycji, poszukiwanie niezagospodarowanych nisz rynkowych, powodują, że ta specjalizacja przynosi liczne sukcesy przedsiębiorcom. Zwiększa się rozpoznawalność częstochowskich wyrobów na świecie, jak np. firmy Jawo, która m.in. współpracuje z japońskim koncernem spożywczym – Ajinomoto Frozen Foods i produkuje na rynek europejski japońskie pierogi typu gyoza. Podobny profil działalności związany z wyrobami garmażeryjnymi i pierogami mają także firmy Alex-Pol czy Almonte. Wymienić trzeba także: przetwórstwo warzyw (Rarytas), produkcję makaronów (Goliard), a zwłaszcza piekarnictwo (Jędryka, Musiorski, Dziewior) i cukiernictwo (Michaś, Consonni, Delic-pol). Sukcesy wymienionych firm rodzą naśladownictwo, stąd przetwórstwo spożywcze staje się silną specjalizacją lokalną.

Widoczny jest także rozwój branż stawiających na wysoką jakość wzornictwa przemysłowego. Rynkowe sukcesy odnoszą producenci wózków dziecięcych (Deltim, ARO, Tako, Babydesign), wytwórcy zabawek (Mario Inex, „Kaja”), opakowań (Garmond, Viperprint), oświetlenia (Nowodworski, Emo Neon), przedmiotów ozdobnych (Justyś, Neo-Spiro). Częstochowskie wyroby tych firm prezentowane są z sukcesami na prestiżowych targach i sprzedawane w Niemczech, Francji, Chinach, Stanach Zjednoczonych czy Rosji.

Usługi wspólne to branża młoda, jednak zarówno w naszym kraju, jak i na świecie bardzo szybko się rozwija. Miasto jest nastawione na pozyskiwanie firm z tej branży, a ma im do zaoferowania atrakcyjne grunty, stąd wprowadzenie specjalnych ulg w podatku od nieruchomości czy powstawanie nowych specjalizacji na uczelniach. W przypadku tych inwestorów bardzo istotne jest zapewnienie im dostępu do zasobów ludzkich, co wymaga stałej współpracy pomiędzy uczelniami, pracodawcami a samorządem.

Analiza lokalnej gospodarki pozwala zaobserwować związek zaplecza naukowego i oferty edukacyjnej lokalnych wyższych uczelni z rozwojem specjalizacji przedsiębiorstw rynkowych. Politechnika Częstochowska na pewno wpływała i oddziałuje nadal na jakość rozwoju przemysłu w mieście, w zakresie:

• metalurgii i przetwórstwa metali: huta stali ISD Częstochowa, Wulkan, Wkręt-Met (największy w Polsce wytwórca śrubek i wkrętów);
• inżynierii środowiska: wdrażanie nowoczesnych technologii grzewczych Fortum, Wilga, komunalne i zakładowe oczyszczalnie ścieków, przetwarzanie odpadów;
• automatyki i sterowania urządzeniami elektrycznymi (Pozyton, El-Q) czy krajowy lider branży wentylacyjnej – Dospel;
• budownictwa – kilkadziesiąt średniej wielkości firm budownictwa przemysłowego, drogowego i mieszkaniowego.

Kultura techniczna ma także odzwierciedlenie w rozwoju branży samochodowej, przetwórstwa szkła i włókienniczej (np. Centrum Badawczo- Rozwojowe TRW, Centrum Obsługi Finansowej i zakłady produkcyjne TRW, produkcja układów hamulcowych Gomma, huty szkła Guardian i Stolzle czy zakład „Polontex).

Miasto stawia na młodych – uruchomione zostały programy promujące i uczące przedsiębiorczości młodych ludzi z gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Takie projekty jak m.in. „Akademia Młodego Przedsiębiorcy” czy „Młodzi – Kreatywni” – dają podstawy przedsiębiorcze, a także uświadamiają, że właściwy wybór szkoły zawodowej lub kierunku studiów, zgodny z kierunkiem gospodarczym w mieście, daje gwarancję zatrudnienia i umożliwia rozwój zawodowy.

CZĘSTOCHOWSKIE FIRMY W STATYSTYCE

Na koniec 2014 r. zarejestrowanych na terenie Częstochowy było ogółem 26 667 podmiotów gospodarczych; w sektorze publicznym 579, a w sektorze prywatnym 26 085 (w tym 19 725 osób fizycznych prowadzących działalność gosp.). Działało 2844 spółek prawa handlowego, w tym 468 spółek z udziałem kapitału zagranicznego. Wśród zarejestrowanych największą liczbę stanowiły małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób – 25 297; podmiotów zatrudniających od 10 do 49 osób było 1112; od 50 do 249 pracowników – 220; od 250 do 999 osób – 33 oraz 5 podmiotów zatrudniających ponad 1000 osób.

W klasyfikacji GUS, dotyczącej rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, w połowie roku 2015 np. w sektorze przemysłu było 2775 podmiotów, w przetwórstwie przemysłowym 2717, w budownictwie 1707, w sektorze handlu i napraw samochodów 6260, w transporcie i gospodarce magazynowej 1302, w zakwaterowaniu i gastronomii 462, działalności finansowej i ubezpieczeniowej 842, w obsłudze rynku nieruchomości 296, w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej – 2139, a w działalności związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją – 209. Z danych centralnej bazy ewidencji gospodarczej, dotyczących przede wszystkim małych podmiotów wynikało, że w tym zakresie dominuje działalność handlowa oraz budowlana.