Kapitał ludzki województwa opolskiego

Województwo opolskie jest położone między Czechami a Dolnym oraz Górnym Śląskiem, zamieszkuje je 1 008 400 osób. W niniejszej publikacji skupimy się głównie na Aglomeracji Opolskiej – stolicy województwa (121 576) i powiecie opolskim (133 291). Według Krajowego Raportu o Rozwoju Społecznym Polska 2012 „Rozwój regionalny i lokalny", Opole zajęło 11. miejsce wśród 380 powiatów kraju. Badanie lokalnego wskaźnika poziomu rozwoju społecznego (Local Human Development Index, LHDI) zmierzyło 3 podstawowe komponenty – dostęp do wiedzy i edukacji, dochody i poziom zdrowia obywateli. Na podstawie badania można więc stwierdzić, że Opole jest miejscem przyjaznym do zamieszkania i pracy. W dalszej części raportu przyjrzymy się analizie kapitału ludzkiego pod kątem zatrudnienia w sektorze BPO/SSC.

Wschodząca lokalizacja BPO/SSC

Aglomeracja Opolska dopiero niedawno pojawiła się na polskiej mapie inwestycji z sektora nowoczesnych usług biznesowych, dlatego też liczba firm z tej branży w mieście jest niższa niż w innych, znacznie bardziej popularnych lokalizacjach, takich jak Wrocław, Warszawa czy Kraków. Miasto ma już jednak na swoim koncie pierwsze sukcesy: wiosną 2012 r. swój oddział w Opolu otworzyło Capgemini – globalna firma oferująca usługi konsultingowe, technologie informatyczne i outsourcing. W ten sposób biuro w Opolu dołączyło do grona centrów Capgemini w Warszawie, Wrocławiu, Krakowie i Katowicach.

Do końca 2013 r. firma planuje zatrudnić w opolskiej jednostce ok. 100 osób odpowiedzialnych za zdalne zarządzanie infrastrukturą oraz wsparcie informatyczne klientów niemieckojęzycznych. Capgemini deklaruje poszerzenie w przyszłości wachlarza obsługiwanych procesów oraz dalsze zwiększenie zatrudnienia.

Ponadto w Opolu swoje biura usytuowały contact centre CCIG, niemiecka firma Opta Data, zajmująca się rozliczeniami niemieckich kas chorych oraz rozwojem specjalistycznego oprogramowania, Centrum Rozwoju Oprogramowania Future Processing oraz Centrum Księgowości Własnej PZU. Łącznie sektor nowoczesnych usług dla biznesu zatrudnia w Opolu ok. 1 tys. osób.

Potencjał akademicki

Jednym z kluczowych czynników wpływających na decyzję o lokalizacji firmy sektora BPO/SSC jest liczba studentów i absolwentów uczelni wyższych, ponieważ właśnie tę grupę charakteryzują pożądane w branży kompetencje i cechy. Są nimi oczywiście znajomość języków obcych i obsługi komputera, ale również elastyczność, kreatywność oraz chęć uczenia się. Pod koniec roku 2012 na terenie województwa opolskiego znajdowało się 6 uczelni wyższych, w których zdobywało wykształcenie prawie 35 tys. studentów.

Według danych GUS za 2012 rok, co czwarty absolwent (2842 osób) województwa opolskiego skończył kierunek pedagogiczny, a 17% uzyskało dyplom ukończenia studiów wyższych w dziedzinie ekonomii i administracji, która m.in. obejmuje takie kierunki jak finanse i rachunkowość, zarządzanie i administracja. Trzecie miejsce zajmują absolwenci kierunków społecznych. Szczegółowo liczbę absolwentów z podziałem na kierunki studiów przedstawia wykres 1.

Najważniejszymi ośrodkami akademickimi regionu są Uniwersytet Opolski oraz Politechnika Opolska. Uniwersytet Opolski jest największą uczelnią w regionie. Pod koniec 2012 r. w jej murach na 8 wydziałach kształciło się 14 473 studentów. Uczelnia zajęła 14. miejsce wśród polskich uniwersytetów w rankingu szkół wyższych, przygotowanym przez magazyn „Perspektywy”, wyprzedziwszy m.in. Uniwersytet Szczeciński, Rzeszowski i Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Z kolei ponad 10 tys. studentów kształci się na 24 kierunkach (na 6 wydziałach) na Politechnice Opolskiej. Zajęła ona 13. miejsce w rankingu „Perspektyw” wśród uczelni technicznych, wyprzedziwszy m.in. Politechnikę Rzeszowską, Lubelską, i Białostocką.

Zaplecze językowe

Studenci Opola deklarują dobrą znajomość języków obcych – szczególnie języka niemieckiego i angielskiego, który co do zasady jest językiem obowiązkowym w centrach BPO/SSC, oraz w mniejszym stopniu (powyżej 5%) języka rosyjskiego, francuskiego i hiszpańskiego. Na wykresie 2. zostały przedstawione szczegółowe wyniki badania „Bilans Kapitału Ludzkiego – 2010” w Opolu.

Można założyć, że tendencja ta zostanie potrzymana, gdyż według danych GUS, w 2011 r. 98% licealistów województwa uczyło się języka angielskiego, 71% – niemieckiego i prawie 11% języka francuskiego.

Baza danych kandydatów Hays Poland również wskazuje na bardzo dobrą znajomość języków, szczególnie angielskiego, niemieckiego i rosyjskiego.

Uniwersytet Opolski oferuje studia na filologii angielskiej, germańskiej, romańskiej, rosyjskiej oraz słowiańskiej, która z kolei obejmuje filologie czeską oraz serbską i chorwacką. Dobra znajomość języka niemieckiego stała się wizytówką województwa. Jest to skutek dziedzictwa historycznego (obszar należał do zaboru pruskiego), ale również bogatej oferty akademickiej. W województwie opolskim mieszka duża mniejszość niemiecka – w 22 gminach niemiecki został wprowadzony jako język pomocniczy. Ponadto Wydział Filologiczny Uniwersytetu Opolskiego oferuje ciekawe specjalizacje języka niemieckiego – m.in. prawo i gospodarka, specjalizacja nauczycielska, turystyka. Jak zostało przedstawione wcześniej, znajomość niemieckiego deklaruje połowa studentów Opola i jeszcze większa liczba osób z wykształceniem wyższym.

Warto również podkreślić potencjał wykorzystania języka czeskiego w regionie. Uniwersytet Opolski oferuje studia filologiczne ze specjalizacją czeską (limit miejsc – 30 osób na roku), akredytowaną najwyższą I kategorią, czyli na poziomie Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu, Jagiellońskiego, Wrocławskiego oraz Śląskiego. Czechy wybrało prawie 14% studentów województwa opolskiego, którzy wyjechali na stypendia zagraniczne Erasmus w 2010/2011 roku akademickim, przy ogólnopolskim poziomie 4%.

Współpraca się opłaca

Mówiąc o kapitale ludzkim, nie można pominąć wątku współpracy nauki, biznesu i sektora publicznego, która jest jednym z filarów udanej inwestycji BPO/SSC. W Polsce zawarcie umów o współpracy między uczelniami wyższymi a centrami usług staje się już dobrą praktyką, w tym również w Opolu. W celu lepszego dostosowania swojego programu do oczekiwań pracodawców Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Opolskiego planuje wprowadzić do programów nauczania treści i kompetencje przydatne w nowoczesnych firmach. Bardzo ważnym elementem przekazania studentom praktycznej wiedzy jest organizowanie szkoleń i warsztatów oraz odbywanie staży i praktyk, które planują wspólnie zrealizować Capgemini oraz Uniwersytet Opolski. Także w ramach wsparcia inwestora Powiatowy Urząd Pracy (PUP) wspomógł rekrutację do opolskiego biura Capgemini. PUP przeprowadził wstępną selekcję kandydatów i zarekomendował bezpośrednio na rozmowę kwalifikacyjną z pracodawcą 38 osób. Na pierwszym etapie rekrutacji swoje zainteresowanie pracą na stanowisku Asystenta wsparcia klienta niemieckojęzycznego zgłosiło 125 Opolan. Powiatowy Urząd Pracy zweryfikował również znajomość języka niemieckiego wszystkich zgłoszonych kandydatów.

Współpraca inwestorów, uczelni oraz sektora publicznego niewątpliwie wytwarza wartość dodaną, gdyż wspiera rozwój miękkich i twardych kompetencji, jak również zachęca jej uczestników do aktywności społecznej i zawodowej. Taka pozytywna synergia pozwala kandydatom i pracownikom lepiej zrozumieć specyfikę często nieznanego im segmentu gospodarki oraz pomaga w budowaniu pozytywnego wizerunku całej branży SSC/BPO.

Wynagrodzenie

Kolejnym pod względem ważności (zaraz za dostępnością odpowiednio wykwalifikowanych kadr) czynnikiem lokalizacyjnym inwestycji z sektora nowoczesnych usług biznesowych są oczekiwania finansowe potencjalnych pracowników. Zgodnie z doświadczeniem konsultantów HAYS Poland wynagrodzenia w sektorze SSC/BPO zależą m.in. od:

• Umiejętności wymaganych na danym stanowisku (np. znajomości konkretnych systemów księgowych);
• Wymaganego doświadczenia zawodowego oraz stażu pracy w sektorze nowoczesnych usług biznesowych;
• Specyfiki procesu oraz wielkości zespołu, którym dany pracownik będzie zarządzał;
• Wymaganej znajomości języków obcych: jej poziomu, liczby znanych języków oraz tego, jak popularny jest język (w przypadku języków rzadkich, takich jak np. języki skandynawskie lub holenderski oczekiwania finansowe mogą być nawet o 60% wyższe);
• Połączenia znajomości języków obcych z odpowiednimi umiejętnościami lub doświadczeniem (np. połączenie wiedzy o konkretnych systemach IT lub doświadczenia na stanowisku managerskim ze znajomością rzadkiego języka obcego);
• Dostępności konkretnych umiejętności na lokalnym rynku (np. dostępność absolwentów określonej filologii, która jest prowadzona na lokalnym uniwersytecie);
• Atrakcyjności i jakości życia w mieście (w przypadku lokalizacji uznawanych przez pracowników za mało atrakcyjne może być konieczne zaoferowanie wyższego wynagrodzenia, aby przyciągnąć pracowników z innych miast);
• Nasycenia rynku a także współpracy pomiędzy lokalnymi centrami;
• Marki i prestiżu pracodawcy – kandydaci są często gotowi zaakceptować niższe wynagrodzenie w zamian za możliwość zdobycia doświadczenia w znanej i prestiżowej organizacji.

Agata Piątek, Business Services Delivery Manager Hays