Katowice – po prostu SMART!

Smart city to koncepcja urbanistyczna, która zakłada rozwój obszarów miejskich w oparciu o technologie informatyczne i komunikacyjne. Dzięki wprowadzaniu nowoczesnych rozwiązań cyfrowych przestrzeń miejska powinna stać się przyjazna dla mieszkańców, przedsiębiorców, turystów i władz.

Katowice aspirując do miana smart city podejmują szereg aktywności związanych z ułatwianiem życia mieszkańcom. W myśl Strategii Rozwoju Miasta „Katowice 2030” podstawowe wartości w kształtowaniu strategicznej wizji rozwoju Miasta tworzy tzw. Koncepcja 4i. Wszystkie podejmowane przez Miasto działania powinny odbywać się w myśl tej koncepcji, opartej na pojęciach takich jak:

• inteligencja,
• innowacja,
• integracja,
• internacjonalizacja.

   Podejmowane w ten sposób działania pozwalają przekształcić Katowice w:

• miasto inteligentne, czyli wykorzystujące potencjał wiedzy mieszkańców i ludności funkcjonalnej oraz absorbujące wiedzę,
• miasto innowacyjne, czyli będące silnym ośrodkiem kreacji i wdrażania innowacji technologicznych, kulturalnych i społecznych,
• miasto zintegrowane, czyli o wysokim poziomie spójności społecznej, ekonomicznej i terytorialnej wewnątrz miasta oraz współpracujące z innymi miastami,
• miasto międzynarodowe o wysokiej dostępności i rozpoznawalności.

  W rezultacie realizacji przyjętych założeń Katowice będą dalej dynamicznie rozwijać się, stając się:

• miastem wysokich i wyrównanych w układzie dzielnic standardów mieszkaniowych, usługowych i środowiskowych,
• stolicą Górnego Śląska i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii XXI wieku,
• silnym ośrodkiem gospodarczym i centrum biznesowo-finansowym,
• europejskim węzłem transportowo-logistycznym.

Mając na uwadze zmiany w prawie, a także trwające przygotowania do kolejnej perspektywy finansowej UE oraz współczesne postulaty rozwoju sformułowane na poziomie globalnym, zadecydowano o rozpoczęciu procesu aktualizowania Strategii Rozwoju Miasta Katowice. Wskazane zostaną nowe akcenty w rozwoju miejskim odnoszące się wprost do zagadnień środowiskowych w powiązaniu ze zmianami klimatycznymi, rezyliencją miejską, zieloną i cyfrową gospodarką czy zdolnościami instytucjonalnymi; opracowany zostanie także model funkcjonalno-przestrzenny, który będzie stanowił ujęcie przestrzenne planowanych interwencji.

Dlatego proponowane mieszkańcom rozwiązania mają służyć polepszeniu ich jakości życia w ramach różnych obszarów, takich jak transport i mobilność, bezpieczeństwo, dostępność, czy partycypacja w podejmowaniu decyzji o mieście.

Katowice jako miasto przeszły już kilka poziomów rewitalizacji. Można wskazać przykłady rewitalizacji infrastrukturalnej, czyli po prostu inwestycje np. na terenach poprzemysłowych. Wdrożony został również element rewitalizacji przy pomocy partycypacji mieszkańców.

Głównym działaniem, które odbywa się z mieszkańcami, jest oczywiście Budżet Obywatelski, który jest największym budżetem w przeliczeniu na mieszkańca wśród miast wojewódzkich. Wartość wybranych, na 2023 r., przez mieszkańców zadań lokalnych to ponad 11,86 mln złotych. Od roku 2020 ta forma konsultacji uzupełniona jest również o komponent klimatyczny czyli ZIELONY BUDŻET OBYWATELSKI ze swoją osobną pulą środków. Warto zaznaczyć, że w 2023 r. w ramach Zielonego Budżetu zostanie zrealizowanych 96 zadań za kwotę prawie 2,8 mln zł.

W mieście zostały wprowadzone dodatkowe sposoby komunikacji, które ułatwiają współpracę mieszkańców z władzami miasta tj. naprawmyto.pl, katoobywatel.katowice.eu, wcopdrzewo. katowice.eu.

Do najważniejszych rozwiązań smart city w Katowicach można zaliczyć:

• Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy (KISMiA), który dysponując szeregiem analityk sztucznej inteligencji potrafi identyfikować zdarzenia, takie jak zbiegowisko, leżący człowiek, bijatyka, czy dzięki technologii License Plate Recognition przekraczanie przepisów przez kierowców. Obecnie w przestrzeni miasta zainstalowane są 292 kamery, które wspierają razem z zaimplementowanymi analitykami i algorytmami pracę dyspozytorów z Centrum Zarządzania Kryzysowego. W 2021 r. system otrzymał nagrodę Smart City Poland Award 2021 w kategorii „Bezpieczeństwo Publiczne”.
• Ze względu na charakter miasta, równie istotny jest monitoring jakości powietrza – nie tylko zawartości CO2, ale również stężenia pyłów PM10 i PM2.5 oraz wpływu temperatury i wilgotności na jakość powietrza w mieście. Do tego zadania wykorzystywany jest system AWAIR, który dysponuje 127 czujnikami oraz 154 ekranami informacyjnymi. Czujniki umieszczone są najczęściej na budynkach użyteczności publicznej.

  Ważnym elementem inteligentnego i zrównoważonego rozwoju miast, które są smart, jest mobilność miejska i elektromobilność. Katowice są liderem w tym zakresie zajmując 2. miejsce w rankingu miast elektromobilnych Polityki Insight. Stolica Górnego Śląska była również pierwszym miastem, które zrealizowało zapisy ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. W tej chwili w Katowicach można znaleźć 69 stacji ładowania, które oferują 147 punktów ładowania.

W mieście działa również transport współdzielony. Dwóch operatorów oferujących samochody na minuty oraz czterech operatorów oferujących hulajnogi elektryczne. W ramach systemu „City by bike” mieszkańcy i goście mogą korzystać z 1002 rowerów, które rozlokowane są na 124 stacjach (112 miejskich i 12 partnerskich).

Od kwietnia 2021 r. w Miejskim Inkubatorze Przedsiębiorczości Rawa.Ink działa Showroom Innowacji IoT, który powstał we współpracy miasta oraz Polskiego Klastra Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji SINOTAIC. Na trzech stanowiskach można zobaczyć dane, które pochodzą z urządzeń w ramach obszarów: dane środowiskowe, dane związane z zużyciem i optymalizacją zużycia energii i wody, cyberbezpieczeństwo na czele z systemem ELLIoT Pro.

W ramach rozwijania infrastruktury w ramach projektu MOLOC miejskie centrum energii wdraża system monitoringu nośników energii i wody SMiS.

W 2021 r. został uruchomiony centralny system informatyczny, a do roku 2024 infrastruktura ma obejmować 71 budynków użyteczności publicznej, które są w zarządzie Miasta Katowice.

Na infrastrukturze KISMiA powstaje również System Inteligentnego Transportu ITS, który zostanie wdrożony do końca pierwszej połowy 2023 r.

Zdjęcie: KISMiA. Fot. D. Czapla.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #7 November-December (6/2022)