Mimo wojny, ukraińska branża IT pracuje na pełnych obrotach

Ukraiński przemysł technologiczny podjął wiele działań, aby – w związku z wymaganiami stawianymi przez wojenną codzienność – zagwarantować swoją odporność oraz umożliwić pracę w ramach nowych modeli. Optymistycznie patrząc w przyszłość, stowarzyszenie IT Ukraine przeprowadziło ogólnokrajowe badanie „Do IT like Ukraine”, którego celem była analiza roli odgrywanej przez branżę IT w Ukrainie, jej wkład w gospodarkę krajową w czasie wojny oraz potencjał branży w kontekście przyszłej odbudowy kraju. Badanie było również swoistym hołdem dla bezinteresownej pracy ukraińskich specjalistów IT, którzy świadczą usługi, pracują jako wolontariusze i chronią ukraińskie społeczeństwo – zarówno w cyberprzestrzeni, jak i na pierwszej linii frontu.

Przed i po wybuchu wojny: nowy rozdział

Przed wybuchem wojny sektor IT w Ukrainie charakteryzował się imponującym tempem wzrostu na poziomie 25-30% rok do roku, generował ponad 4% ukraińskiego PKB oraz stał się jednym z największych eksporterów usług informatycznych w Europie. Rynek IT stale rósł ze względu na jakość i rozmiar sektora edukacyjnego oraz programy szkoleniowe, które w ujęciu wspólnym zapewniały rokrocznie szeroki dopływ absolwentów kierunków informatycznych.

Wojna rozpoczęła nowy rozdział w historii branży. Według wyników za 2022 rok, branża IT przyniosła gospodarce Ukrainy 7,3 mld USD przychodów z tytułu eksportu i osiągnęła sześcioprocentowy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim.

- Działania wojenne i związane z tym liczne wyzwania udowodniły, że zarówno branżę IT, jak i samą Ukrainę cechuje niezwykła odporność. Mimo szalejącej wojny, sektor informatyczny pozostaje jedyną, w pełni funkcjonalną gałęzią ukraińskiego przemysłu prowadzącą eksport, utrzymuje gospodarkę kraju, aktywnie pomaga wojsku oraz wspiera potężny ruch ochotniczy. Firmy z branży IT nieprzerwanie działają, realizują projekty nawet w trakcie przerw w dostawach prądu, płacą podatki na czas, zwiększają swoją obecność na rynku globalnym, a także pozyskują nowych klientów. Szereg unikalnych cech i doświadczeń powodują, że ukraińska branża IT jest fantastycznie spozycjonowana, aby stać się głównym motorem napędowym odbudowy Ukrainy po naszym zwycięstwie – podkreśla Konstantin Vasyuk, Executive Director stowarzyszenia IT Ukraine.

Odporność firm z branży informatycznej

Większość firm technologicznych była w stanie zapewnić ciągłość procesów biznesowych, utrzymać produktywność na poziomie 85-90% nawet w pierwszym miesiącu wojny, a od kwietnia 2022 roku – przywrócić dodatnią dynamikę wzrostu.

Osiągnięcie pozytywnych wskaźników stało się możliwe dzięki zakrojonemu na szeroką skalę i szybkiemu przestawieniu branży na nowe tory w czasie wojny. Większość firm skutecznie wdrożyła plany ciągłości biznesowej, przeszła na elastyczne modele pracy, relokowała zespoły i zdywersyfikowała biura w Ukrainie i poza jej granicami. Firmy działają nieprzerwanie, realizują projekty nawet w trakcie przerw w dostawach prądu, płacą podatki na czas, pozyskują nowych klientów oraz aktywnie zaznaczają swoją obecność na rynku globalnym.

Relokacja

W wyniku pełnoskalowej inwazji, 70,8% firm IT zostało zmuszonych do nieplanowanej relokacji, z czego jedna czwarta z nich musiała przeprowadzić całkowitą relokację. Ponad 16% firm przeprowadziło pełną lub częściową relokację poza granice Ukrainy. Zmieniły się także kierunku relokacji – dziś w pierwszej dziesiątce znajdują się: Polska, Niemcy, USA, Portugalia, Bułgaria, Czechy, Rumunia, Mołdawia, Hiszpania i Kanada. Niemal 82% firm IT, które przeniosły się poza Ukrainę, nadal planuje powrót do ojczyzny. Warunkiem jest zniesienie stanu wojennego i całkowite zaprzestanie działań wojennych.

Specjaliści IT wspierają rząd

Od pierwszych dni wojny branża IT aktywnie wspiera nasze Siły Zbrojne oraz rząd. W 70% firm specjaliści IT służą w Siłach Zbrojnych Ukrainy. W 43% firm odsetek informatyków służących w wojsku sięga 5%, natomiast w co czwartej firmie wynosi on od 5% do 15% specjalistów. Dodatkową kwestią jest wsparcie branży udzielane ruchowi ochotniczemu, który dziś liczy już ok. dwieście tysięcy specjalistów IT – 95% firm może pochwalić się co najmniej jednym informatykiem, który dołączył do cyberarmii.

Zbiórki funduszy oraz wolontariat również stały się integralną częścią codziennej działalności operacyjnej firm. 95% firm IT i ponad 90% informatyków regularnie przekazuje środki finansowe wspierające rząd w zakupie mundurów, maszyn, dronów, niezbędnego sprzętu i uzbrojenia – wszystko po to, aby ostatecznie pokonać wroga. Niemal 18% firm w żaden sposób nie wspomina o niesionej przez siebie pomocy.

Jedyna gałąź przemysłu nadal prowadząca eksport

Sektor IT pozostaje jedyną gałęzią przemysłu Ukrainy nieprzerwanie eksportującą swoje usługi. Warto nadmienić, że w trakcie wojny branża utrzymała operacyjność na przedwojennym poziomie, a nawet była w stanie zwiększyć wolumen eksportu w porównaniu do roku ubiegłego. Inne sektory gospodarki poniosły znaczne straty – np. eksport przemysłu hutniczego zmalał o 59%, eksport produktów mineralnych zmniejszył się o 46,1%, a produktów przemysłu chemicznego – o 42,6%. Na ich tle imponująco prezentuje się wzrost udziału eksportu usług IT w ukraińskim PKB aż o 51%. Oznacza to, że branża IT jest odpowiedzialna za ok. 5,4% produktu krajowego brutto. Podobnie rzecz ma się z udziałem branży IT w eksporcie usług – tu wzrost wyniósł 24% i tym samym odpowiadał za niemal połowę (47,0%) całkowitego eksportu usług.

Według Państwowej Służby Podatkowej Ukrainy, kwota uiszczona przez branżę IT w podatkach i innych daninach wyniosła 26,6 mld UAH (stan na 1 listopada 2022 roku).

Dane wskazują, że 43,1% firm IT spodziewa się rozwoju biznesu w tym roku, a 93,4% planuje dalsze inwestycje w Ukrainie.

Rynek IT

Mimo wojny rynek IT rośnie. Branża IT liczy obecnie prawie 309 tys. specjalistów. Badanie branżowych wynagrodzeń przeprowadzone przez firmę Korn Ferry w 2022 r. ujawnia kilka kluczowych trendów:

• specyfika branży powoduje, że wysoki odsetek firm IT – 76% – współpracuje z jednoosobowymi działalnościami gospodarczymi;
• pomimo wojny, większość firm IT planuje zwiększyć budżet na wynagrodzenia, a 82% z nich planowało podwyżkę wynagrodzeń do końca 2022 roku.
• istnieją znaczące różnice w wysokości wynagrodzeń w zależności od stanowiska zajmowanego przez pracownika lub specjalistę IT;
• błędne jest postrzeganie regionalnego podziału nagród przez pryzmat kierunków migracji specjalistów IT oraz relokacji firm z branży informatycznej.

Blackouty oraz bieżące wyzwania

10 października 2022 roku Rosja rozpoczęła zmasowane ataki rakietowe na obiekty ukraińskiej infrastruktury energetycznej, co doprowadziło do przerw w dostawach energii elektrycznej na terenie całej Ukrainy. Stało się to kolejnym wyzwaniem dla branży IT i pokazało, jak istotnymi zagrożeniami są ryzyka związane z brakiem dostępu do Internetu oraz łączności komórkowej.

Ukraiński sektor IT robi wszystko co w jego mocy, aby zagwarantować maksymalną gotowość na każdy scenariusz. Większość firm stale dostosowuje swoje plany ciągłości biznesowej i umożliwia kilka opcji reagowania na zagrożenia:

• przestrzenie biurowe są wyposażone w generatory
• wykorzystywana jest zróżnicowana sieć dostawców Internetu oraz system Starlink
• przechowywane są zapasy paliwa
• kluczowe systemy są instalowane w chmurze
• koszty związane z relokacją do innego regionu są pokrywane przez firmy
• przestrzenie biurowe są przystosowane do łączenia funkcji biurowej z funkcją mieszkalną
• koszty związane z biurami co-workingowymi są pokrywane przez firmy
• istnieje wiele różnych, wewnętrznych kanałów komunikacyjnych służących do informowania/ powiadamiania pracowników
• koszty związane z powerbankami lub innym sprzętem wykorzystywanym przez pracowników są pokrywane przez firmy.

Ukraińska branża IT stawia czoła jednemu z najtrudniejszych wyzwań w historii, czyli próbą nieprzerwanego prowadzenia działalności w czasie wojny. W chwili, gdy świat mierzy się z nieuchronnymi zmianami, takimi jak dynamiczne przepływy rynkowe oraz kompletna transformacja rynku pracy, ukraińska branża IT jest gotowa opracować rozwiązania, które pozwolą poradzić sobie z kryzysem. Ukraińskie przedsiębiorstwa dostosowały się już do niektórych wymagań stawianych przez zmieniające się realia rynkowe, a teraz chcą dzielić się swoim unikalnym doświadczeniem z międzynarodowymi partnerami.

IT Ukraine Association