Nowe uprawnienia konsumentów w handlu elektronicznym i tradycyjnym

Tym razem postanowiliśmy przedstawić nową regulację dotyczącą uprawnień konsumentów w handlu elektronicznych i tradycyjnym. Poniższy artykuł skierowany jest nie tylko do przedsiębiorców dokonujących na co dzień transakcji z konsumentami, ale właściwie do każdego. Każdy bowiem z nas po godzinach pracy jest po prosu konsumentem. Dobrze zatem znać swoje uprawnienia.

Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U. z 2014 r., Nr 827)

W dniu 30 maja 2014 r. polski parlament przyjął zupełnie nową ustawę o prawach konsumenta – zwaną dalej w skrócie „UPK”. Ustawa ta stanowi implementację do prawa krajowego, postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającą dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającą dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U.UE z 2011 r., Nr 304/64). Ustawa ta jest szczególnie ważna, a to z uwagi na fakt, że znacząco zmienia dotychczasowe uregulowania prawne zarówno w zakresie transakcji tradycyjnych, jak i elektronicznych zawieranych z udziałem konsumentów. Co niezwykle ważne, nowa ustawa o prawach konsumenta, uchyla dotychczas obowiązujące przepisy:

• ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. z 2012 r., poz. 1225 t.j.),
• ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2002 r., Nr 141, poz. 1176 ze zm.).

Ustawa ta wprowadza również szereg zmian w kodeksie cywilnym, w zakresie odnoszącym się do umów sprzedaży zawieranych z konsumentami, w szczególności zmianie uległa księga trzecia kodeksu, tytuł jedenasty – sprzedaż. Zmiany te przez część komentatorów uważane są za rewolucyjne, bowiem znacząco wzmacniają pozycję konsumentów w zawieranych transakcjach. Poniżej przedstawiono, najważniejsze zmiany wprowadzone komentowaną ustawą.

1. Zakres zastosowania

Nową ustawę stosuje się do:

• każdej umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, na warunkach i w zakresie określonym w jej przepisach,
• umów, których przedmiotem jest dostarczanie wody, gazu, energii elektrycznej lub dostarczanie centralnego ogrzewania, w tym również przez dostawców publicznych, w zakresie, w jakim towary te dostarczane są na podstawie umowy.

Ustawy nie stosuje się do umów dotyczących:

• usług socjalnych,
• opieki zdrowotnej,
• hazardu,
• usług finansowych,
• ustanawiania, nabywania i przenoszenia własności lub praw do nieruchomości,
• budowy nowych budynków, istotnej przebudowy istniejących budynków oraz najmu pomieszczeń do celów mieszkalnych,
• zorganizowanych podróży i timesharingu,
• dostarczania środków spożywczych, napojów i innych towarów,
• pasażerskich usług przewozowych (wyjątek art. 8 ust. 2 oraz art. 19 i 22 tej ustawy),
• zawieranych przy wykorzystywaniu automatów sprzedających,
• zawieranych z operatorami telekomunikacyjnymi przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych,
• zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, jeżeli konsument jest zobowiązany do zapłaty kwoty nieprzekraczającej pięćdziesięciu złotych.

2. Obowiązki informacyjne

Ustawa wprowadza katalog 23 informacji, jakie przedsiębiorca musi przekazać konsumentowi w handlu
e-commerce. Zgodnie z ustawą, każdy przedsiębiorca, w transakcjach e-commerce zobowiązany jest w sposób jasny i zrozumiały, przekazać konsumentom informację o:

• głównych cechach towarów,
• danych identyfikujących przedsiębiorcę,
• pełnym adresie, numerze telefonu, faksu, adresie e-mail, w tym pełny adres prowadzenia działalności,
• łącznej cenie towarów/usług z podatkami, opłatami za transport, dostarczenie lub usługi pocztowe lub jakiekolwiek inne koszty,
• kosztach korzystania ze środka porozumiewania się na odległość,
• warunkach płatności, dostarczenia towaru, wykonania umowy, terminie, w jakim przedsiębiorca zobowiązuje się do dostarczenia towarów,
• obowiązku poniesienia przez konsumenta kosztów zwrotu towarów w przypadku odstąpienia od umowy,
• braku możliwości odstąpienia od umowy zawartej z przedsiębiorcą w sytuacjach określonych w ustawie o prawach konsumenta.

3. Najważniejsze zmiany

Najważniejsze zmiany wprowadzone przez ustawę to:

• nowa definicja konsumenta. Zgodnie z nowym, art. 221 § 1 k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a zgodnie z § 2 tego artykułu przepisy o ochronie konsumentów stosuje się również do osoby fizycznej, która dokonując czynności związanej z prowadzoną działalnością gospodarczą lub zawodową, działa także w celu niezwiązanym z tą działalnością i cel ten przeważa.
• prawo konsumenta do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni bez konieczności podawania jakichkolwiek powodów, i ponoszenia jakichkolwiek opłat za wyjątkiem określonych w art. 12-14 UPK. Jeżeli przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia poinformowania konsumenta o tym uprawnieniu, • konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu towarów, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta, że musi on ponieść te koszty,
• konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformuje konsumenta o prawie odstąpienia od umowy,
• dostawa musi zostać dokonana na rzecz konsumenta bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 30 dni,
• dotychczasowe pojęcie „niezgodności towaru z umową” zostanie zastąpione pojęciem „wady”,
• wydłużeniu ulegają terminy obowiązywania rękojmi. Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu,
• wydłużeniu ulega termin obowiązywania domniemania w zakresie wad tkwiących w sprzedanej rzeczy z sześciu miesięcy do jednego roku.

Szczególnie ważne jest, że zmiany te w najszerszym zakresie dotyczą usług i transakcj zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami w zakresie handlu e-commerce, co determinuje konieczność: weryfikacji i zmiany stosowanych przez Państwa regulaminów sklepów internetowych, systemów sprzedaży, czy chociażby opracowania nowych, a wymaganych ustawą informacji przekazywanych konsumentom w toku zawierania transakcji. Proszę pamiętać, że nie wprowadzenie tych zmian do dnia wejście w życie ustawy tj. dnia 25 grudnia 2014 r., może nieść za sobą szereg negatywnych dla Państwa konsekwencji, począwszy od niekorzystnych rozliczeń z konsumentami, skończywszy na obowiązku ponoszenia kar nakładanych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w postępowania o zaniechanie praktyk naruszających dobre praktyki handlowe i interesy konsumentów.

W przypadku jakichkolwiek pytań, bądź konieczności opracowania nowych dokumentów, a także wątpliwości związanych z przekazanymi powyżej informacjami zapraszamy Państwa do kontaktu z Kancelarią pod adresem info@chudzik.pl.

Grzegorz Synal radca prawny w "Chudzik i Wspólnicy Radcowie Prawni" sp.p.