Podróż służbowa a jej skutki podatkowe
Wysyłając pracowników np.: w zagraniczną podróż służbową pracodawcy często decydują się na wykupienie polisy obejmującej swoim zakresem w szczególności ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Skutki takich decyzji, w szczególności na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, budziły dotychczas wątpliwości.
Przed 2014 r. prezentowane było stanowisko, iż wartość składki ubezpieczeniowej stanowi przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń, w ramach stosunku pracy. U podstaw takiego stanowiska leżało przekonanie, iż wydatki na opłacenie polisy ubezpieczeniowej pracownika są kosztami ponoszonymi na jego rzecz, bowiem to on jest stroną umowy ubezpieczeniowej i ewentualnym odbiorcą należności/świadczeń należnych na podstawie takiej umowy (bezpłatne leczenie, ewentualne odszkodowanie etc). Co więcej, przychody takie w ocenie organów podatkowych nie mogły podlegać zwolnieniu z opodatkowania (chociażby na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a PDOP - wydatki związane z podróżą służbową). Organy podatkowe i sądy kwestionując możliwość zastosowania przedmiotowego zwolnienia z opodatkowania uzasadniały, iż poniesiony na ubezpieczenie wydatek w postaci składki ubezpieczeniowej nie jest wydatkiem samego pracownika związanym z jego uzasadnionymi potrzebami w trakcie podróży służbowej, lecz wydatkiem pracodawcy w związku z czym nie korzysta ze zwolnienia.
Jednakże Trybunał Konstytucyjny w dniu 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) wydał korzystne dla pracowników rozstrzygnięcie i rozwiał liczne wątpliwości w zakresie powstawania przychodu po ich stronie z tytułu nieodpłatnych świadczeń. TK w swoim orzeczeniu podkreślił m.in., że zapewnienie niektórych świadczeń na rzecz pracowników, leży przede wszystkim w interesie pracodawców. Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, niezależnie od tego, czy są dokonywane w formie pieniężnej, czy w formie świadczenia rzeczowego lub usługi, aby podlegały opodatkowaniu muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli wymiernej korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów albo do zaoszczędzenia wydatków. Tymczasem w wielu przypadkach zapewnienie ubezpieczenia pracownikowi w podróży leży w interesie samego pracodawcy. W szczególności wynika ono z potrzeby zabezpieczenia się przed ewentualnymi roszczeniami pieniężnymi ze strony pracowników, m.in. przed zwrotem udokumentowanych kosztów leczenia pracownika za granicą (zgodnie z rozporządzeniem MPiPS z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej). W efekcie czego należy stwierdzić, że przychód po stronie pracownika nie powstaje.
Por też.: interpretacja Dyrektora Łódzkiej Izby Skarbowej z 18 września 2015 r., nr IPTPB1/4511-368/15-3/MH.
Magdalena Szczepańska, Specjalista ds. Polityki Podatkowej w Business Support Solution SA.
