Polska jako nowy gracz na międzynarodowym rynku BPO (Business Process Outsourcing)

O atrakcyjności offshoringu usług do Polski świadczy większość raportów opracowywanych przez firmy konsultingowe. I tak na przykład według rankingu Attractiveness Survey opublikowanego przez Ernst & Young, Polska znajduje się na pierwszym miejscu biorąc pod uwagę kryterium atrakcyjności warunków dla rozwoju bezpośrednich inwestycji zagranicznych . Ponadto według rankingu Federation of European Employers z 2007 roku Polska została sklasyfikowana na pierwszym miejscu jako miejsce lokalizacji inwestycji z uwagi na bardzo dobrą ocenę potencjału polskich pracowników.

Jednakże według rankingu opublikowanego przez At Kearney The shifting geography of offshoring w 2009 roku Polska znalazła się dopiero na 38 miejscu . Jako uzasadnienie takiego stanu rzeczy specjaliści wskazywali na wzrost prac oraz deprecjację dolara w stosunku do narodowej waluty . Trzeba zaznaczyć, że spadek odnotowali także najbliżsi konkurenci Polski w zakresie przyciągania inwestycji z sektora usług, tacy jak Czechy i Węgry.

Wzrost zainteresowania Polską i inwestycjami z sektora BPO potwierdzają także takie projekty jak utworzenie centrum kompetencyjnego IBM we Wrocławiu, mającego zatrudnić ponad 1000 pracowników .

Czynniki wpływające na atrakcyjność Polski

Zgodnie z klasyfikacją czynników lokalizacyjnych przedstawionych w poprzedniej części pracy, atrakcyjność Polski można pogrupować w pięciu obszarach (z wyjątkiem obszaru związanego z klimatem inwestycyjnym na poziomie lokalnym).

W pierwszym obszarze (czynniki rynkowo-infrastrukturalne) niewątpliwym atutem Polski jest bardzo duża populacja, około 40 mln, gdzie według danych GUS ponad 50% społeczeństwa ma mniej niż 35 lat, a 15,5 mln to osoby poniżej 30 roku życia. Ponadto PKB Polski w 2008 roku wyniósł 1271,7 mld USD, co klasyfikowało polską gospodarkę na 23 miejscu na świecie. Tempo wzrostu PKB w ostatnich latach sprawiało, że Polska była najszybciej rozwijającą się gospodarką w Unii Europejskiej. W 2009 roku była jedynym krajem w UE, który zanotował wzrost PKB.

Polska leży w centrum Europy i przez nią przebiegają główne korytarze transportowe zarówno ze wschodu na zachód, jak i z północy na południe. Dynamicznie rozwija się rynek atrakcyjnych powierzchni biurowych nie tylko w największych miastach, ale też w mniejszych ośrodkach. Zaletą przypisaną do tego obszaru jest także fakt istnienia dużej ilości centrów z sektora BPO, które według teorii gron Portera przyczyniają się do powstawania efektu synergii.

W drugim obszarze (czynniki kosztowe) zaletą Polski są niskie koszty pracy oraz niskie stawki najmu powierzchni biurowych. Warto odnotować także fakt istnienia niskich stawek podatku korporacyjnego dla przedsiębiorstw - 19%. Ważnym elementem tego obszaru są niskie koszty życia, dostępu do Internetu oraz elektryczności.

Trzeci obszar (czynniki efektywnościowe) charakteryzuje się bogatymi zasobami kadrowymi. Na polskich uczelniach studiuje ok. 2 mln osób, a co roku dyplom ukończenia uzyskuje 400.000 osób. Ważnym elementem w tym obszarze jest potencjał akademicki skoncentrowany przede wszystkim w 10 najważniejszych ośrodkach akademickich. Liczba wyższych uczelni w Polsce sięga ok. 500. Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż duża liczba osób płynnie porozumiewa się nie tylko jednym, ale i dwoma lub nawet trzema językami obcymi.

Potwierdzeniem jakości zasobów ludzkich jest tendencja tworzenia i rozwoju centrów badawczo-rozwojowych zarówno sektora prywatnego, jak i publicznego.

Czwarty obszar (czynniki społeczno-kulturalne) również jest bardzo atrakcyjny dla potencjalnych inwestorów, gdyż poziom życia w Polsce jest wysoki. Metropolie mają bogatą ofertę kulturalną, a także ciekawe propozycje dotyczące rekreacji. Polska znana jest z rozwiniętej sieci spa, uzdrowisk. Leży w tym samym kręgu kulturowym co kraje Europy Zachodniej i dlatego nie występuje dystans kulturowy. Poziom bezpieczeństwa publicznego jest wysoki. Pomimo, że Polskie społeczeństwo jednak jest bardzo pozytywnie nastawione do cudzoziemców, to jest homogeniczne pod względem społeczno-rasowym. Prawie 98% osób jest narodowości polskiej, czego konsekwencją jest brak konfliktów na tle etnicznym oraz bardzo niskie zagrożenie terroryzmem.

Ostatnim obszarem jest klimat inwestycyjny, czyli instytucjonalno-prawne ramy na poziomie państwa. Jest on szczególnie istotny, gdyż bardzo duże znaczenie dla inwestorów zagranicznych mają zachęty inwestycyjne.

Rząd dostrzegając potencjał rozwoju sektora usług, wypracował system zachęt i ulg, które mają na celu uczynienie Polski jeszcze bardziej atrakcyjnej pod kątem przyciągania nowych inwestycji. Atrakcyjność tą tworzą granty rządowe, ulgi w specjalnych strefach ekonomicznych oraz środki z funduszy europejskich.

5.Przegląd 300 międzynarodowych centrów usług, definicje, segmentacja, zatrudnienie, plany, prognozy, DIS, Warszawa 2008.

Granty rządowe

Podstawowym założeniem ustanowienia takiej formy wsparcia było stworzenie atrakcyjnych warunków dla zagranicznych inwestycji w Polsce, która konkuruje jako miejsce lokalizacji z innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej . Tym niemniej, warunkiem sine qua non skorzystania z tego instrumentu przez inwestora zagranicznego jest założenie, że bez dotacji z budżetu państwa nie zostałaby zrealizowana inwestycja w Polsce .

Grant przyznawany jest w postaci dotacji na podstawie dwustronnej umowy zawartej pomiędzy Ministrem Gospodarki a inwestorem w oparciu o uchwałę przyjętą przez Radę Ministrów o ustanowieniu programu wieloletniego wsparcia z tytułu realizacji inwestycji.

Jednym z sektorów objętych możliwością uzyskania dotacji jest obszar nowoczesnych usług, w szczególności z zakresu IT, BPO oraz telekomunikacji, a także działalność badawczo-rozwojowa.

W grancie rządowym, ważnym kryterium decydujących o wysokości wsparcia na jedno nowoutworzone miejsce pracy w sektorze nowoczesnych usług, jest lokalizacja. Najwięcej punktów otrzymują lokalizacje inne niż Warszawa, Kraków Trójmiasto, Poznań i Wrocław.

Ulgi w specjalnych strefach ekonomicznych

Z ulg podatkowych mogą korzystać podmioty prowadzące działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług: informatycznych, badawczo-rozwojowych w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych, usług rachunkowości z kontroli ksiąg, usług w zakresie księgowości z wyłączeniem deklaracji podatkowych, w zakresie badań i analiz technicznych oraz centrów telefonicznych .

Podstawą formalną korzystania z tej formy wsparcia jest zezwolenie wydawane przez zarząd strefy. Pomoc ta może być przyznana z tytułu nowej inwestycji lub tworzenia nowych miejsc pracy.

Środki z funduszy europejskich

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej, Polska może korzystać z funduszy strukturalnych, mających na celu zniwelowanie różnic pomiędzy krajami Europy Zachodniej a nowymi państwami członkowskimi. Jednym z nich jest Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, który jest adresowany do przedsiębiorców chcących realizować innowacyjne działania, związane z badaniami i rozwojem, nowoczesnymi technologiami, inwestycjami o dużym znaczeniu dla gospodarki lub wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

W okresie 2007-2013 przedsiębiorcy mogą uzyskać wsparcie finansowe na realizację działań zmierzających do podniesienia innowacyjności polskiej gospodarki i polskich przedsiębiorstw.

Bartosz Sobotka