Polska siódmym krajem EU, w którym najtrudniej prowadzić biznes

Polska znalazła się na siódmym miejscu w Europie i 12. na świecie wśród państw najmniej przyjaznych dla biznesu. Wypadła też najgorzej pod tym względem na tle krajów, z którymi graniczymy uwzględniając nawet objętą wojną Ukrainę. Najtrudniej prowadzić biznes w Grecji. To wnioski z jedenastej edycji corocznego raportu Global Business Complexity Index opracowanego przez TMF Group, wiodącego dostawcę usług w zakresie zgodności i administracji.

Autorzy raportu TMF Global Complexity Index 2023 wzięli pod lupę 79 jurysdykcji, na które przypada 93 proc. światowego PKB i 88 proc. bezpośrednich inwestycji zagranicznych netto. Porównali 292 corocznie monitorowanych wskaźników dotyczących kluczowych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przepisów administracyjnych i zapewnienia zgodności działalności z regulacjami prawnymi, stawianych przed przedsiębiorcami planującymi prowadzić swój biznes na wybranym rynku. Po raz pierwszy w zestawieniu znalazła się Arabia Saudyjska, która zajęła 37. pozycję w rankingu.

Polska uwzględniając kraje europejskie zajęła siódmą pozycję w rankingu. To o trzy miejsca lepiej niż w poprzednich dwóch latach. 

„Obserwujemy postęp w zakresie cyfryzacji procesów w Polsce. To duże ułatwienie dla inwestorów i prowadzących biznes nad Wisłą. Przykładem jest możliwość przeprowadzenia wszystkich czynności związanych z raportowaniem finansowym w serwisie informatycznym. Innym przykładem jest rosnące zainteresowanie konstrukcją wprowadzonej nieco ponad dwa lata temu prostej spółki akcyjnej (PSA), do której założenia wystarczy 1 zł kapitału i którą cechują proste zasady dotyczące struktur zarządczych czy likwidacji. Minął też czas zawirowań związanych z wprowadzaniem Polskie Ładu, co jest przyjmowane przez prowadzących biznes z ulgą i polepsza nastroje.” – przedstawia przykłady pozytywnych zmian w zakresie prowadzenia biznesu w Polsce Joanna Romańczuk, dyrektor TMF Group na obszar Europy Środkowej i Wschodniej.

Jednocześnie nasz kraj wypada najgorzej pod względem łatwości prowadzenia biznesu na tle krajów, z którymi sąsiadujemy (z pominięciem Białorusi nie notowanej w zestawieniu), w tym Ukrainy.

„O pozycji kraju w rankingu decyduje zarówno złożoność wewnętrznych zasad prowadzenia biznesu, ale też fakt jak z takimi problemami radzą sobie inne kraje w zestawieniu. O ile zauważamy pozytywne impulsy w Polsce, to nasi sąsiedzi radzą sobie z ułatwianiem zakładania i prowadzenia biznesu lepiej. Dotyczy to nawet objętej wojną Ukrainy. Ukraina ma status państwa kandydującego do Unii Europejskiej. W związku z tym, rząd wprowadza wiele ułatwień dla biznesu, a tempo reform jest bardzo szybkie. Dla przykładu, w przypadku samodzielnej korekty zeznań podatkowych, nie są naliczane żadne kary. Ponadto, wdrażane są atrakcyjne rozwiązania dla biznesu - na przykład w obszarze IT, takie jak korzystne warunki podatkowe oraz automatyczna ochrona praw własności intelektualnej.” – dodaje Joanna Romańczuk.

Eksperci TMF Group zwracają uwagę, że przedsiębiorców w Polsce obciąża m.in. konieczność raportowania tych samych informacji wielokrotnie do wielu różnych instytucji i od lat towarzysząca nam zmienność przepisów, jak np. zapowiedź wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), po czym odroczenie jego wdrożenia w sytuacji, kiedy wiele dużych organizacji poniosło duże nakłady na dostosowanie się do jego wdrożenia.

Wśród krajów, w których najtrudniej prowadzić biznes prym wiodą kraje europejskie - Grecja, która w tegorocznym zestawieniu zamieniła się pierwszym miejsce z drugą Francją. Tuż za nimi plasują się odpowiednio Kolumbia, Meksyk i Boliwia. W Europie trudniej niż w Polsce prowadzi się firmę też we Włoszech, Belgii, Hiszpanii i Chorwacji.

Najlepiej na świecie przeszkody w prowadzeniu biznesu eliminują Wyspy Caymana (terytorium zależne Wielkiej Brytanii), Curaçao (terytorium zależne Holandii), Dania, Hongkong (specjalny region administracyjny Republiki Chińskiej) i Nowa Zelandia.  

Wśród krajów, w których najłatwiej prowadzić biznes w Europie oprócz Danii od lat zajmującej najwyższe pozycje w tej kategorii znalazły się też Holandia, Wielka Brytania, Czechy, Malta i Irlandia.

– W zeszłym roku podawałam przykłady Danii od lat będącej w światowej czołówce krajów najbardziej przyjaznych dla biznesu czy Holandii, Wielkiej Brytanii i Malty, a w tym roku również Czech, które pokazują, że w Europie możemy być bardzo przyjaźni dla biznesu konkurując w tym zakresie nawet ze Stanami Zjednoczonymi. Chyba nikt nie ma wątpliwości, że byłoby dobrze, żeby Polska w następnych latach dołączyła do grona liderów w tym zakresie – podsumowuje Joanna Romańczuk.

Oprócz analizy warunków prowadzenia biznesu w 79 jurysdykcjach, autorzy raportu TMF Global Complexity Index 2024 (GBCI) identyfikują również kluczowe tematy kształtujące globalny krajobraz biznesowy i otoczenie regulacyjne:

Wpływ globalnej zgodności regulacyjnej na inwestycje zagraniczne

Autorzy tegorocznej edycji GBCI podkreślą, że przedstawiciele większości jurysdykcji wyrazili przekonanie o stabilności przepisów w ciągu najbliższych pięciu lat, co stanowi kontynuację tendencji wzrostowej w porównaniu z poprzednimi latami. Na przykład w 2020 roku przedstawiciele tylko 35 proc. jurysdykcji przewidywali, że prawdopodobnie nie będzie znaczących zmian w przepisach. Z roku na rok poczucie, że nie nastąpi żadna znacząca zmiana rosło, osiągając 58 proc. jurysdykcji w 2024 roku.

Eksperci sugerują, że obecnie to nie liczba lub złożoność przepisów stanowi największe wyzwanie, a prawdziwą trudność stanowi szybkość wprowadzania zmian regulacyjnych.

Czynniki geopolityczne i gospodarki pomostowe

Niestabilność geopolityczna ma oczywisty wpływ na przepływ handlu i inwestycji na całym świecie. Podczas gdy ceny energii pozostają wysokie, zakłócenia w łańcuchach dostaw i bariery handlowe również stanowią poważne wyzwanie dla globalnych graczy. W rezultacie wiele firm weryfikuje swoje potencjalne plany wzrostu i cele ekspansji w dłuższej perspektywie.

Jednak, podczas gdy kwestie geopolityczne mogą zakłócać łańcuchy dostaw lub tworzyć bariery handlowe dla niektórych jurysdykcji, inne jurysdykcje odnoszą korzyści z globalnej zmiany. Ze względu na swoją neutralność w kwestiach globalnych, kraje znane jako "kraje pomostowe" lub „gospodarki pomostowe” są w stanie czerpać korzyści ze swojej specyfiki. Dla tych krajów ich nowo ugruntowana pozycja w globalnym łańcuchu dostaw stała się kluczowym sposobem dla międzynarodowych firm, które chcą zarządzać swoim ryzykiem w okresie międzynarodowej niestabilności.

Niepewne czasy i strategie sukcesu - technologia i utrzymanie pracowników

Chociaż przedstawiciele jurysdykcji wymienili szereg czynników wpływających na wzrost, to IT i technologia znalazły się na szczycie rankingu jako najbardziej wpływowe. Technologia oferuje wzrost na wiele sposobów, ponieważ może zapewnić możliwości rozwoju tam, gdzie kraje posiadają wiedzę technologiczną w zakresie produkcji i mogą zwiększyć swój udział w rynku poprzez produkcję. Wykorzystanie technologii do zwiększenia produktywności zostało również zidentyfikowane w odniesieniu do usprawnienia pracy. W wielu jurysdykcjach, w tym w Nowej Zelandii i Hongkongu, firmy automatyzują prace biurowe, podstawowe i w niepełnym wymiarze godzin, wykorzystując sztuczną inteligencję, aby utrzymać liczbę pracowników na niskim poziomie i skupić się na zadaniach o wyższej wartości.

Jednocześnie zdecydowana większość jurysdykcji ma trudności z przyciągnięciem i zatrzymaniem talentów (78 proc.), przy czym liczba ta jest jeszcze wyższa w regionach EMEA (90 proc.) i APAC (79 proc.).

Zdolność do skutecznego reagowania na popyt w tym zakresie zależy w dużej mierze od dwóch czynników: lokalnych przepisów prawa pracy i potencjału regionalnych talentów. Jurysdykcje z restrykcyjnymi przepisami prawa pracy i silną obecnością związków zawodowych - lub te z niedoborem dostępnych talentów – co naturalne są znacznie mniej zdolne do elastycznego dostosowywania poziomu zatrudnienia.    

Pełny raport Global Business Complexity Index 2024 : https://www.tmf-group.com/en/news-insights/publications/global-business-complexity-hub/

Grafika Adobe Stock, Paweł Kacperek