Reindustrializacja receptą na kryzys
Reindustrializacja stała się oficjalnie jedną z najważniejszych strategii Unii Europejskiej na wyjście z kryzysu gospodarczego. Kryzys finansowy dowiódł, że perturbacje gospodarcze dotkliwiej odczuwają państwa o przerośniętym sektorze usługowo-finansowym, łagodniej zaś państwa uprzemysłowione. Sektor przemysłowy generuje pośrednio więcej miejsc pracy – jeden etat w przemyśle tworzy dwa etaty w innych sektorach gospodarki. Przemysł to także stabilizacja – zdecydowanie trudniej jest bowiem przenieść fabrykę, niż centrum usług dla biznesu oferujące podstawowe procesy.
Przyjęta przez Komisję Europejską strategia reindustrializacji Europy zakłada zwiększenie udziału przemysłu w PKB UE z obecnej średniej 15,6% do 20% w 2020 r. Polska z 18% udziałem produkcji w PKB uplasowała się powyżej średniej unijnej, jednakże jak wskazała KE, polski przemysł charakteryzuje wysoka pracochłonność oraz przewaga sektorów produkcji podstawowej. Niezbędne zatem jest przedsięwzięcie działań, które poprawiłyby konkurencyjność Polski oraz pobudziłyby rozwój sektorów opartych na wiedzy.
Jedną ze sztandarowych inicjatyw podejmowanych przez samorządy lokalne oraz specjalne strefy ekonomiczne jest budowa przestrzeni biurowo-produkcyjnej dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Takimi inwestycjami mogą m.in. poszczycić się działające na terenie województwa pomorskiego specjalne strefy ekonomiczne. Obejmująca swoim zasięgiem zachodnią część województwa – Słupska SSE utworzyła Słupski Inkubator Technologiczny. SIT oferuje ponad 7000 m2 nowoczesnej przestrzeni biurowo-produkcyjnej start-up’om w następujących branżach: technologie informatyczne, energie odnawialne, robotyka i automatyka, a także metalurgia i spawalnictwo, tworzywa sztuczne. W ramach Centrum Badawczo-Rozwojowego otwarto Pracownię Automatyki, Robotyki i Systemów Wizyjnych, a także Pracownię Odnawialnych Źródeł Energii. W ciągu trzech lat działalności Inkubatora ulokowało się w nim ponad dwadzieścia firm.
Ważnym ośrodkiem rozwoju przedsiębiorczości jest także otwarty w 2006 r. przez Pomorską SSE – Gdański Park Naukowo-Technologiczny. GPN-T składa się z trzech budynków o łącznej powierzchni ok. 40 000 m2. Obecnie w strukturach GPN-T działa ok. 200 firm, prowadzących działalność w branżach: biotechnologia, biomedycyna, elektronika, telekomunikacja, informatyka oraz inżynieria mechaniczna. Polpharma biologics jest największym najemcą w GPN-T. Na powierzchni ok. 2000 m2 znajduje się nowoczesne laboratorium, w którym znajdują się pracownie analityczne, B+R, produkcji pilotażowej, formulacji oraz rozwoju procesu produkcji. W Gdańskim Parku od lutego br. mieści się także siedziba Polskiej Agencji Kosmicznej. Komercyjny sukces Parku potwierdzają liczby – ok. 95 % powierzchni wynajętej, prawie 1200 stworzonych miejsc pracy.
W trzecim równie ważnym ośrodku gospodarczym w województwie pomorskim – w Gdyni powstał z inicjatywy władz samorządowych drugi największy w województwie Pomorski Park Naukowo-Technologiczny. PPNT to około 200 firm ulokowanych na ponad 35 000 m2. Szacuje się, iż docelowo w Parku znajdzie zatrudnienie ok. 2000 osób. Poza powierzchnią biurową, Park oferuje także nowoczesne laboratoria i prototypownie. Misją PPNT jest stworzenie dogodnych warunków rozwoju dla projektów opartych o zaawansowane technologie głównie w dziedzinach biotechnologii, ochrony środowiska, informatyki, automatyki i robotyki oraz designu.
Administratorzy wszystkich wyżej opisanych parków oferują nie tylko nowoczesną przestrzeń biurowo-produkcyjną po preferencyjnych stawkach, ale kreują wartość dodaną. Inicjują platformę współpracy oraz wymiany dobrych praktyk między firmami ulokowanymi w parku, a także transfer i komercjalizację wiedzy poprzez aranżowanie współpracy ze środowiskiem akademickim. Niewątpliwym atutem Słupskiego Inkubatora Technologicznego oraz Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego jest możliwość skorzystania ze zwolnień podatkowych z tytułu podatku CIT w ramach prowadzenia działalności w SSE. Na terenie województwa pomorskiego znajdują się jeszcze dwa mniejsze parki – Kwidzyński Park Naukowo-Technologiczny (powstały z inicjatywy instytucji samorządów lokalnych) oraz Inkubator Przedsiębiorczości Cierznie (objęty statusem SSE).
Wartym podkreślenia jest fakt, iż działalność w parku stanowi dla wielu firm jedynie ich pierwszą fazę rozwoju. Firma ICD – norweski producent dla branży morskiej – od 2012 r. posiada na terenie GPN-T
biuro projektowe systemów zasilania, automatyki i sterowania. W 2015 r. firma postanowiła rozszerzyć swoją działalność poza parkiem o produkcję szaf elektrycznych. Control Solutions z kolei – firma mająca siedzibę w gdyńskim parku – buduje zakład produkcyjny w Baninie. Control Solutions to firma z branży motoryzacyjnej (świadczy usługi m.in. dla ThyssenKruppa), laureat tegorocznej edycji konkursu Gryf Gospodarczy. Kolejny przykład to norweski producent dla branży morskiej. W SIT firma Tritec posiada biuro inżynieryjne, a od października ubiegłego roku także zakład produkcyjny na terenie Słupskiej SSE.
Na Pomorzu działają dwie SSE – Pomorska oraz Słupska, które łącznie obejmują obszar o powierzchni ponad 800 ha, z czego 73% zostało już skomercjalizowanych. Specjalna Strefa Ekonomiczna to obszar, na którym inwestorom przysługuje pomoc publiczna w postaci zwolnienia podatkowego (podatek dochodowy CIT/PIT oraz podatek od nieruchomości). W województwie pomorskim możliwa dopuszczalna intensywność pomocy publicznej jest wyższa aniżeli w zachodnich województwach i wynosi 55/45/35% dla odpowiednio małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Atrakcyjność terenów potęguje nie tylko dogodne położenie w pobliżu najważniejszych arterii komunikacyjnych – trasy S6 oraz autostrady A1, ale przede wszystkim bliskość morza zapewniająca najtańszy środek transportu. To właśnie nasze nadmorskie położenie oraz bliskość zarówno rynków skandynawskich jak i rynku niemieckiego zadecydowały o wyborze pomorskiej lokalizacji. Do najważniejszych inwestorów należy zaliczyć firmy Flextronics, Jabil, Gemalto, Panlink (sektor elektroniczny), Kapena, Nordglass, Bibus Menos (motoryzacja), Vistal, Energomontaż-Północ Gdynia, Tritec (branża morska), Graal, Paula Fish, Łosoś (przetwórstwo rybne), IP (przemysł papierniczy), a także Polpharma i Weyerhaeuser (chemia lekka). Wśród inwestorów dominują firmy z kapitałem amerykańskim, polskim, francuskim a także skandynawskim. Na terenie obu stref zatrudnienie znalazło prawie 13 300 osób.
