Telepraca - forma sprzyjająca rodzinie

W październiku 2007 weszły w życie przepisy Kodeksu Pracy regulujące zatrudnienie w formie telepracy. Ostatnie badania rynku pracy pokazują, że niespełna 2% polskich pracowników korzysta z tej formy zatrudnienia. Te wyniki plasują nas na końcu rankingu krajów Unii Europejskiej, gdzie telepracownicy stanowią często kilkanaście procent ogółu zatrudnionych.

Telepraca -definicja

Telepraca nazywana bywa również e-pracą, pracą zdalną, mobilną czy elastyczną. Powszechnie pod pojęciem telepracy rozumie się jako każdego rodzaju pracę wykonywaną poza tradycyjnym miejscem zatrudnienia, czyli siedzibą firmy, o ile jej wyniki są dostarczane za pośrednictwem technologii teleinformatycznych, głównie sieci komputerowych, szybkiej transmisji danych lub telefonii mobilnej. W praktyce telepraca jest więc metodą organizacji pracy. Do telepracownika stosuje się ogólne zasady zatrudniania na podstawie stosunku pracy płynące z Kodeksu pracy.

To, że pracownik świadczy pracę w charakterze telepracownika, nie pozbawia go żadnych uprawnień płynących z przepisów prawa pracy. W przypadku świadczenia telepracy w domu, pozostaje on pełnoprawnym podmiotem wykonującym pracę. Zachowuje więc prawo do wszystkich gwarantowanych prawem przywilejów i świadczeń pracowniczych (np. urlopu wypoczynkowego czy wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych). Telepracownik nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych niż inni pracownicy zatrudnieni przy takiej samej lub podobnej pracy, uwzględniając odrębności związane z warunkami wykonywania pracy w formie telepracy.

Wśród rodzajów telepracy wyróżniamy:

• telepraca domowa - praca wykonywana jest w domu pracownika;
• telepraca mobilna - praca wykonywana jest poza domem pracownika, głównie u klientów;
• w formie telepracy przemiennej – cześć zadań jest wykonywana w domu pracownika, a część w miejscu prowadzenia działalności przez pracodawcę;
• telecentra – praca zespołowa w formie wirtualnych biur;
• telechatki – telecentra zlokalizowane na obszarach wiejskich;
• telepraca „zamorska” – telepraca prowadzona poza miejscem zamieszkania.

Dla kogo telepraca?

Powszechnie uważa się , że telepraca jest to przede wszystkim wymarzony sposób zatrudnienia dla przedstawicieli tzw. wolnych zawodów, np. tłumaczy, programistów, informatyków czy przedstawicieli handlowych. Jest w tym dużo prawdy, jednak dzięki licznym zaletom, zaczyna być wykorzystywana w dużo większym zakresie i coraz chętniej przez pracodawców i pracowników. Jest to bowiem prosty sposób zmniejszenia kosztów związanych z wynajmowaniem pomieszczeń biurowych, uelastycznienia zatrudnienia, oszczędnością czasu poświęconego na dojazd do i z pracy, zwiększenia efektywności pracy, daje możliwość zatrudnienia specjalistów za stosunkowo mniejsze pieniądze.

Cechy dobrego telepracownika

• Samodzielność
• Umiejętności komunikacyjne
• Samodyscyplina i wysoka umiejętność zarządzania czasem
• Dobra organizacja pracy
• Kreatywność

Etapy wdrożenia telepracy w firmie

Wdrożenie telepracy w firmie powinno być dobrze zaplanowanym i przygotowanym procesem oraz obejmować następujące etapy:

• Ocena potrzeb i celów firmy
• Analiza stanu infrastruktury technicznej
• Identyfikacja działów i stanowisk pracy wskazanych dla telepracy
• Wstępna analiza kosztów początkowych
• Akcja informacyjna dla pracowników i menedżerów
• Przygotowanie organizacyjne
• Przygotowanie projektów dokumentacji wymaganej przepisami Kodeksu Pracy (konsultacje z załogą, regulamin telepracy, zmiana warunków zatrudnienia, porozumienie o obowiązkach obu stron i rozliczaniu kosztów, procedura zakończenia telepracy)
• Rozpoczęcie odpowiednich procedur oraz podpisanie dokumentów
• Dostarczenie pracownikom niezbędnych środków technicznych i szkoleń
• Monitoring efektów

W porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, określa się warunki stosowania telepracy przez pracodawcę. Jeśli natomiast u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – między tymi organizacjami.

W przypadku gdy u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, warunki stosowania telepracy ustala pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Plusy i minusy telepracy

Plusy dla pracodawcy:

• Redukcja kosztów.
• Pozyskanie pracowników mniej mobilnych (niepełnosprawni, młode matki) oraz zamiejscowych (niższe oczekiwania płacowe, korzystanie z lokalnych centrów telepracy).
• Zmniejszenie liczby nieobecności.
• utrzymanie wartościowych pracowników w czasie konieczności opieki nad osobami zależnymi,
• efektywniejsze docieranie do klientów
• Podniesienie wydajności i jakości pracy.
• Dopasowanie struktury zatrudnienia do bieżących potrzeb firmy.

Plusy dla telepracowników:

• możliwość samodzielnego regulowania czasu i tempa pracy
• możliwość opieki nad osobami zależnymi
• Większa samodzielność i niezależność.
• Oszczędność czasu i kosztów dojazdu (praca w domu lub lokalnym e-centrum).
• godzenie pracy z życiem rodzinnym (młodzi rodzice) lub nauką (studenci).
• Większy komfort pracy
• Aktywizacja zawodowa osób mniej mobilnych bądź mniej atrakcyjnych na rynku pracy.

Minusy dla pracodawcy:

• Koszty początkowe (zapewnienie pracownikom środków technicznych).
• Możliwe trudności w koordynacji i kontroli delegowanych zadań
• Osłabienie więzi z pracownikami
• Zakłócenia lub opóźnienia komunikacji poprzez awarie techniczne

Minusy dla telepracowników:

• konieczność samodzielnego organizowania stanowiska i samej pracy - brak zewnętrznego nadzoru wymaga samodzielności i dyscypliny
• brak bezpośredniego kontaktu ze współpracownikami, odosobnienie oraz uzależnienie od technicznych rozwiązań, co źle wpływa na psychikę, rodząc poczucie wykluczenia.
• trudności z wyraźnym oddzieleniem czasu prywatnego od służbowego
• Mniejsze możliwości szkoleń, rozwoju zawodowego i awansu

Telepraca