Utrzymanie inwestycji w kluczowych działaniach wspierających transformację w obliczu kolejnych wstrząsów

• Firmy z UE poradziły sobie z pandemią lepiej niż oczekiwano, ale nowe potężne wstrząsy testują ich odporność.
• Firmy poczyniły postępy w inwestowaniu na rzecz klimatu, zwłaszcza w działaniach łagodzących skutki ocieplenia klimatu i w działaniach adaptacyjnych.
• Kryzys energetyczny, inflacja i zacieśnienie polityki monetarnej stwarzają zagrożenia dla inwestycji w przedsiębiorstwach.
• Projekty z zakresu transformacji strukturalnej nadal potrzebują znacznego wsparcia, ponieważ UE pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi pod względem innowacji.

W 2022 r. niewiele firm spodziewa się, że sytuacja będzie gorsza niż przed pandemią, dzięki szerokiemu i szybkiemu wsparciu publicznemu oraz silnemu ożywieniu popytu w pierwszej połowie 2022 r. W sumie 84% firm spodziewa się, że sprzedaż w 2022 r. powróci, co najmniej, do poziomu sprzed pandemii. W walce ze zmianą klimatu firmy z UE nadal przodują w porównaniu z USA. W całej UE 88% firm twierdzi, że podjęło pewne działania w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a ponad połowa firm w UE już zainwestowała w działania na rzecz klimatu. Jednak wojna na Ukrainie i kolejne wstrząsy testują odporność firm. Postrzeganie przez firmy warunków inwestowania znacznie się pogorszyło z powodu kryzysu energetycznego, niepewności i spowalniającego globalnego wzrostu. Oczekiwania koniunktury ponownie okazały się negatywne (spadek z +27% do -53%). Postrzeganie perspektyw biznesowych w sektorze również ma trend negatywny (spadek z +34% do +3%). Trend negatywny wykazują też perspektywy zarówno dla klimatu politycznego/regulacyjnego (-40%), jak i dostępności finansowania zewnętrznego (-8%). To tylko niektóre z głównych wniosków opublikowanej dzisiaj nowej edycji badania Europejskiego Banku Inwestycyjnego dot. poziomu inwestycji.

Więcej firm zainwestowało w działania łagodzące zmiany klimatu i zwiększyła się liczba firm planujących takie działania

Siódma edycja ankiety EBI dot. poziomu inwestycji zawiera informacje zebrane od przedsiębiorstw w okresie od kwietnia do lipca 2022 r. Obejmuje ona decyzje inwestycyjne i finansowanie inwestycji w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych. Obejmuje działania inwestycyjne w projekty na rzecz klimatu, cyfryzację oraz bada wpływ wojny w Ukrainie i pandemii COVID-19. Grupa EBI, instytucje UE i państwa członkowskie wykorzystują ankietę jako narzędzie do identyfikacji potrzeb i zrozumienia ograniczeń powstrzymujących inwestycje.

“Firmy z UE przetrwały pandemię lepiej niż oczekiwano. Szybka i ambitna reakcja w obliczu Covid-19 pomogła im w najtrudniejszych czasach. Nasze ogólnoeuropejskie badanie biznesowe pokazuje, że wsparcie publiczne zostało dobrze rozdystrybuowane wśród firm, które zostały najbardziej dotknięte pandemią”, powiedział wiceprezes EBI Ricardo Mourinho Félix. „Od samego początku pandemii Grupa EBI szybko zaczęła kierować finansowanie dla firm dotkniętych kryzysem. W obliczu nowych wyzwań pojawiających się w tym roku, Grupa EBI wspiera firmy z UE w walce z rosnącymi cenami energii, zaostrzeniem warunków finansowania i zakłóceniami w handlu. W ramach naszego zobowiązania planujemy zmobilizować do 115 miliardów euro nowych inwestycji do 2027 r., aby wesprzeć plan REPowerEU dotyczący zabezpieczenia różnorodności źródeł bezpiecznej energii, przyspieszenia transformacji energetycznej i poprawy efektywności energetycznej.”

„Żyjemy w okresie niepewności i kolejnych wstrząsów, testujących odporność firm” – powiedziała główna ekonomistka EBI Debora Revoltella. „Podczas pandemii firmy w UE zaangażowały się w transformację i teraz korzystają z zaawansowanych technologii cyfrowych w takim samym stopniu, jak firmy w USA. Firmy z UE coraz częściej inwestują w działania na rzecz klimatu. Nowy wstrząs powinien być kolejnym bodźcem. Reakcja na szok energetyczny powinna stanowić podstawę bardziej wydajnego i niezawodnego rynku energii UE oraz przekierować finansowanie na ekologiczne innowacje”.

Wiceprezes EBI, prof. Teresa Czerwińska powiedziała: „Pandemia koronawirusa i wojna za naszą wschodnią granicą nie mogą zatrzymać ani rozpoczętej cyfryzacji ani transformacji energetycznej. Musimy ten trudny czas przekuć w szansę dla gospodarki UE i uniezależnić ją od zewnętrznych dostawców energii i technologii. Dlatego Grupa EBI stara się wspierać działania w tych sektorach i dostarczyć małym i średnim firmom środków, które będą kołem zamachowym tych zmian.”

Inflacja i bardziej restrykcyjna polityka monetarna stwarzają ryzyko dla inwestycji przedsiębiorstw

W obliczu nowych kryzysów pojawiających się w 2022 r. firmy z UE, w perspektywie krótkoterminowej, postrzegają dostępność finansowania zewnętrznego nawet bardziej negatywnie niż w szczytowym momencie pandemii. Pogorszyły się również perspektywy dostępności finansowania wewnętrznego dla inwestycji (z wyraźnej poprawy do stabilnej). Zaczął również rosnąć udział firm o ograniczonych finansach (6,2% w 2022 r. w porównaniu z 4,7% w 2021 r.).

Potrzeby w zakresie transformacji strukturalnej pozostają znaczne, a długoterminowy charakter kryzysu energetycznego stanowi dodatkowe wyzwanie

Okres powtarzających się wstrząsów negatywnie wpływa na innowacyjność firm. Około jedna trzecia (34%) firm z UE opracowała lub wprowadziła nowe produkty, procesy lub usługi w ramach swojej działalności inwestycyjnej, wynik podobny do 2021 - 36%. Sugeruje to, że wdrażanie innowacyjnych rozwiązań zostało wstrzymane podczas pandemii. Dane z badania EBI dot. poziomu inwestycji wskazują również na rosnącą lukę innowacyjną w stosunku do Stanów Zjednoczonych – 19% mniej firm w UE zgłasza inwestycje w innowacje w UE. W krajach UE poziom innowacyjności był najwyższy wśród firm w Finlandii (52%), a następnie w Irlandii i Danii (50% w obu krajach). Poziom innowacyjności był najniższy na Słowacji i w Hiszpanii (odpowiednio 14% i 21%).

UE pozostaje w tyle w zakresie innowacji, zwłaszcza we wdrażaniu nowych technologii

Uwaga: Innowacja jest definiowana jako wprowadzenie nowych produktów, usług lub procesów w firmie, kraju lub na świecie.

Firmy z UE podejmują działania na rzecz transformacji

• Działania na rzecz klimatu i efektywność energetyczna: Firmy poczyniły postępy w inwestowaniu w projekty na rzecz klimatu, w tym w działania łagodzące skutki ocieplenia klimatu i działania adaptacyjne. W całej UE 53% firm zainwestowało już w przeciwdziałanie skutkom zjawisk pogodowych i proces ograniczania emisji dwutlenku węgla. Ponadto ponad połowa firm z UE planuje w ciągu najbliższych trzech lat zainwestować w działania na rzecz klimatu. Około 57% firm inwestuje w efektywność energetyczną, 64% w minimalizację odpadów i recykling, a 32% w nowe, mniej zanieczyszczające obszary biznesowe i technologie jako sposób na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
• Cyfryzacja: przedsiębiorstwa z UE w dużej mierze zmniejszyły dystans do Stanów Zjednoczonych w zakresie wykorzystania zaawansowanych technologii cyfrowych i mogą teraz czerpać z tego korzyści. W 2019 r. dystans ten wynosił 11% a w 2022 r. już tylko 2%.
• Zakłócenia w łańcuchach dostaw dla handlu: Firmy, chcąc zwiększyć swoją odporność reagują na zakłócenia w łańcuchach dostaw dla handlu.

Prawie 90% firm z UE od 2021 r. boryka się z zakłóceniami związanymi z łańcuchami dostaw w handlu międzynarodowym. Niemal tyle samo firm z UE postrzega wojnę w Ukrainie i COVID-19 jako przeszkody dla handlu międzynarodowego. Ogólnie rzecz biorąc, wśród firm borykających się z zakłóceniami w łańcuchach dostaw w handlu międzynarodowym prawie 60% twierdzi, że podjęło działania w celu złagodzenia skutków tych zakłóceń.

Europejski Bank Inwestycyjny