Warszawski rynek nieruchomości komercyjnych nadal wygląda obiecująco
Według ekspertów CBRE, wiodącej światowej firmy doradczej w sektorze nieruchomości, wartość inwestycji w sektorze nieruchomości komercyjnych w pierwszych trzech kwartałach 2012 r. wyniosła w Polsce 1,5 miliarda euro. Biorąc pod uwagę wartość realizowanych obecnie transakcji, na koniec roku łączny wolumen inwestycji powinien osiągnąć 2 miliardy euro. Inwestorzy najczęściej zainteresowani są wynajętymi budynkami biurowymi o wysokim standardzie, w najlepszych lokalizacjach. Spośród wszystkich transakcji na rynku biurowym zrealizowanych w pierwszych trzech kwartałach, dziesięć największych stanowiło 30% ich łącznej wartości, z czego w samym trzecim kwartale największe transakcje to zakup Twarda Tower w Warszawie przez Europa Capital oraz nabycie dwóch biurowców przez Kulczyk Silverstein Properties. Wzrosła również znacząco wartość inwestycji w nieruchomości magazynowe. Przy ograniczonej dostępności aktywów najwyższej jakości, można się spodziewać większej aktywności inwestorów poszukujących okazji na średniej półce rynku. Stopy kapitalizacji dla najwyższej jakości aktywów komercyjnych utrzymują się na stabilnym poziomie i wynoszą 6,00% dla nieruchomości handlowych, 6,25% dla biurowych i 7,50% dla aktywów logistycznych.
Wysoki popyt na biura w Warszawie poza Centralnym Obszarem Biznesu (CBD)
Zasoby powierzchni biurowej w Warszawie powiększyły się w trzecim kwartale 2012 r. o 56 000 m kw. i przekroczyły 3,7 miliona m kw. W ostatnim czasie oddano do użytku biurowiec Senator, a także dwie fazy Wilanów Office Park. W budowie jest dalsze 680 000 m kw. powierzchni biurowej, co czyni Warszawę jednym z największych placów budowy w Europie. Odsetek wolnych powierzchni biurowych wzrósł w ubiegłym kwartale średnio do 8,1%, z tym, że w lokalizacjach poza centrum było to 7,8%. W 2013 r. odsetek wolnych powierzchni może przekroczyć 10%, co może mieć istotny wpływ na stawki czynszu w najbardziej konkurencyjnych lokalizacjach. Wyjściowe stawki czynszu za najlepsze powierzchnie biurowe utrzymują się na stabilnym poziomie i wynoszą 25-27 euro/m kw./miesiąc w najlepszych budynkach w CBD, natomiast w lokalizacjach poza centrum 14-16 euro/m kw./miesiąc, przy czym efektywne stawki wynoszą do 30% mniej. W ostatnim kwartale podpisano umowy najmu na 157 700 m kw. powierzchni biurowej. Największe spośród nich to nowa centrala Asseco w Wilanów Office Park (20 400 m kw.), a także wstępna umowa najmu 12 400 m kw. powierzchni w nowo planowanym biurowcu przy Domaniewskiej 37c przez Pocztę Polską.
“Chociaż warszawski rynek nieruchomości biurowych radzi sobie stosunkowo dobrze, głównym czynnikiem popytu jest dążenie najemców do obniżenia kosztów. Firmy starają się konsolidować swoje biura i poszukują nowych siedzib dla swoich centrali, które zapewniałyby większą elastyczność i niższy czynsz. W efekcie lokalizacje poza centrum cieszą się większą popularnością wśród najemców, a obrzeża centrum zyskują na popularności również dzięki bardziej zróżnicowanej ofercie” – powiedział Daniel Bienias, dyrektor działu powierzchni biurowych, CBRE w Polsce.
Niedobór powierzchni handlowych winduje stawki czynszu
Warszawski rynek powierzchni handlowej nadal plasuje się wśród najniżej nasyconych spośród polskich aglomeracji, dysponując łącznie 1,33 miliona m kw. nowoczesnej powierzchni handlowej. Odsetek wolnych powierzchni jest bardzo niski i wynosi zaledwie 1,6% łącznych zasobów, przy czym są to powierzchnie głównie w starszych i słabiej radzących sobie centrach. Wskazuje to na wyraźną przewagę popytu nad podażą. W 2012 przybędzie bardzo niewiele nowej powierzchni, w zaledwie dwóch projektach, zlokalizowanych w dzielnicach podmiejskich. Pierwszy z nich to Galeria Brwinowska (10 000 m kw. GLA) oddana do użytku w I kw. w Brwinowie, a drugim będzie pierwsza faza centrum handlowego Auchan Łomianki (łącznie 33 600 m kw. GLA), którego otwarcie planowane jest przed końcem roku. Na rok 2013 planowane jest oddanie do użytku dwóch nowych projektów w Warszawie: Galerii Miejskiej Plac Unii, która zaoferuje 15 300 m kw. powierzchni handlowej, oraz Factory Annopol, nowe centrum outlet w dzielnicy Białołęka. Brak dostępnej powierzchni handlowej tworzy presję na wzrost stawek czynszu w najlepszych galeriach i lokalizacjach, przez co lokale handlowe w Warszawie są zdecydowanie najdroższe w Polsce. Czynsz za najlepsze lokale wynosi ok. 90 euro/m kw./miesiąc (za lokal o powierzchni 100 m kw. w bardzo dobrym miejscu w jednej z wiodącej galerii), natomiast średnie stawki czynszu wynoszą 30–45 euro/m kw./miesiąc. Stawki czynszu za lokalne przy głównych ulicach handlowych wynoszą średnio 70-90 euro/m kw./miesiąc.
“Rozwój nowych centrów w Warszawie jest trudny ze względu na obecność w mieście wielu różnorodnych formatów handlowych, jednak na rynku nadal istnieją obiecujące nisze. Są to przede wszystkim nowe lokalizacje takie jak Wilanów, Bielany czy Białołęka, gdzie planowane są duże projekty, z których jednak żaden nie został dotychczas rozpoczęty. Korzystają z tego mniejsi deweloperzy inwestując w niewielkie centra o zasięgu osiedlowym oraz supermarkety na nowych osiedlach mieszkaniowych. Są wśród nich Czerwona Torebka, Marcpol, Lidl czy Biedronka. Na braku powierzchni w galeriach wyraźnie korzystają też warszawskie ulice handlowe. Obszar pomiędzy ul. Świętokrzyską a Placem Zbawiciela buduje sobie pozycję wiodącej strefy handlowej, a główne ulice handlowe to Trakt Królewski i Marszałkowska” – powiedziała Karina Kreja, dyrektor w dziale badań rynku i doradztwa w CBRE w Polsce.
W sektorze logistycznym coraz mniej wolnych powierzchni
Warszawski rynek powierzchni magazynowych radzi sobie w roku 2012 całkiem dobrze, choć jego rozwój jest mniej intensywny niż w innych głównych ośrodkach. W III kw. nie oddano do użytku żadnych nowych powierzchni magazynowych w tzw. Sektorze I (Warszawa w granicach miasta) ani w Sektorze II (region warszawski), których łączne zasoby wynoszą ponad 2,7 mln m kw. nowoczesnej powierzchni magazynowej. Obecnie w Warszawie buduje się 50 000 m kw. nowych magazynów, co stanowi 19% powierzchni w budowie w całym kraju. W pierwszych trzech kwartałach 2012 r. podpisano umowy najmu na 380 000 m kw. powierzchni magazynowej w Warszawie, co stanowiło 30% nowo wynajętej powierzchni w Polsce w tym okresie. Najnowsze umowy najmu podpisał Rohlig SUUS na powierzchnię w Prologis Park Janki oraz Tradis w Prologis Park Błonie II. Odsetek wolnych powierzchni spadł do 17%, ale na najemców ciągle jeszcze czeka ok. 450 000 m kw. powierzchni do wynajęcia. Wyjściowe stawki czynszu dla obiektów w Sektorze I wynoszą 4,50-5,00 euro/m kw./miesiąc, a dla Sektora II od 2,60 do 4,00 euro/m kw./miesiąc, przy czym istnieją spore różnice pomiędzy stawkami wywoławczymi a efektywnymi stawkami płaconego czynszu.
Questia sp. z o.o. sp.k.
