Wnioski z XV Ogólnopolskiego Forum Prawa Pracy

W środę 3 grudnia 2014 roku w Warszawie odbyło się XV Ogólnopolskie Forum Prawa Pracy, którego organizatorem była firma SEKA SA. Dyskutowano na temat ostatnich i planowanych zmian w Kodeksie Pracy dotyczących rozliczania czasu pracy oraz umów terminowych o pracę. Ważną częścią Forum były dwa panele dyskusyjne z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Państwowej Inspekcji Pracy, ekspertów organizacji związków zawodowych i pracodawców, prawników i ekspertów z dziedziny prawa pracy.

XV Ogólnopolskie Forum Prawa Pracy - od lewej przy stole konferencyjnym zasiadają: Jeremi Mordasewicz – PKPP Lewiatan, Robert Maliszewski – SEKA SA, Małgorzata Staszewska – PIP, Maciej Sekunda – SEKA SA, Anita Gwarek – MPIPS, Paweł Smigielski – OPZZ

W pierwszej części Forum skupiono się na ocenie funkcjonowania zmian w Kodeksie Pracy, dotyczących rozliczania czasu pracy po ostatniej nowelizacji. Od sierpnia 2013 roku obowiązuje znowelizowany przepis umożliwiający pracodawcom między innymi rozliczanie czasu pracy pracowników w okresie nawet 12-miesiecznym. Jednak zgodę na zmianę muszą wyrazić przedstawiciele pracowników, albo związki zawodowe. Z ciekawością wysłuchano prezentacji przedstawicielki Państwowej Inspekcji Pracy, która zaprezentowała wyniki kontroli za okres od 23.08.2013 do 04.11.2014. Kontrole PIP przeprowadzono u 1147 pracodawców^[1] (tj. u ok. 0,66 proc. przedsiębiorców w Polsce), którzy wprowadzili dłuższy niż 1-miesięczny okres rozliczeniowy czasu pracy. Zdecydowana większość skontrolowanych pracodawców wprowadziła wydłużony okres rozliczeń.

Nieprawidłowości wskazane przez kontrole PIP dotyczyły przede wszystkim trybu wprowadzania dłuższych okresów rozliczeniowych, a także wywiązywania się z obowiązku ogłaszania rozkładów czasu pracy (harmonogramy). Stwierdzono również naruszenia dobowego i tygodniowego czasu odpoczynku pracowników.

Dyskusja wskazała na kilka problemów praktycznych z jakimi spotykają się pracodawcy, takimi jak: konieczność pisemnego zgłaszania wniosku o możliwość wcześniejszego wyjścia z pracy wraz z deklaracją odpracowania tej nieobecności. Zgodnie z obowiązującymi przepisami za formę pisemną uznaje się wniosek, na którym pracownik złoży swój podpis lub przesłanie wniosku elektronicznie korzystając z podpisu elektronicznego. Dodatkowo wiele zgłoszonych uwag dotyczyło również obecnego sposobu rekompensowania pracy w dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (zwykle chodzi o soboty), zwłaszcza gdy jest to ostatni dzień miesiąca i cyklu rozliczeniowego, co oznacza brak możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy.

[1] W Polsce jest aktywnych ok. 1.726 tys. przedsiębiorstw – informacja na podstawie Gardawski, J. (2013), Rzemieślnicy i biznesmeni: właściciele małych i średnich przedsiębiorstw, Wydawnictwo Scholar, Warszawa, s. 71

Druga część spotkania dotyczyła proponowanej nowelizacji Kodeksu Pracy w zakresie umów terminowych. Projekt przewiduje, że będą funkcjonowały tylko trzy rodzaje umów o pracę tj. umowy na okres próbny, na czas określony oraz na czas nieokreślony. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony oraz łączny okres zatrudnienia na podstawie takich umów zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie będzie mógł przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie będzie mogła przekraczać trzech. Dzień po upływie 33 miesięcy, bądź od dnia zawarcia czwartej umowy, pracownik byłby traktowany jak zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony.

Proponowane zmiany przewidują 4 wyjątki. Mianowicie zawarcie umowy na zastępstwo, umowę na prace sezonowe / dorywcze, umowę na czas kadencji oraz umowy ze względu na obiektywne inne przyczyny stojące po stronie pracodawcy, w których zatrudnienie na czas określony jest uzasadnione.

Projekt przewiduje: uzależnienie długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy, analogicznie jak w przypadku umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Zatem okresy wypowiedzenia byłyby jednolite i miałyby wynosić: 2 tygodnie - w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy; 1 miesiąc - w przypadku zatrudnienia przez okres co najmniej 6 miesięcy; 3 miesiące - w przypadku zatrudnienia przez okres co najmniej 3 lat.

Projekt nowelizacji Kodeksu Pracy uwzględnia również zmiany dotyczące możliwości zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W praktyce pracodawcy często stosują takie rozwiązanie, zmiany w przepisach miałyby na celu prawne usankcjonowanie tego stanu rzeczy.

Nowością jest wprowadzenie możliwości ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny w przypadku zmiany rodzaju pracy, która ma być pracownikowi powierzona.

SEKA SA.