Wrocław spada o 20 pozycji, Warszawa i Kraków umacniają się jako lokalizacje BPO

Mniej więcej raz na kwartał pojawiają się rankingi, analizy lub badania wskazujące na atrakcyjność biznesową lokalizacji. Nie inaczej jest w przypadku sektora BPO/SSC. To tu, zarówno polskie jak i międzynarodowe ośrodki badawcze zbierają dane, zestawiają je ze sobą, porównują i dokładają starań, aby spośród dziesiątek danych, wybrać odpowiedni schemat wskazujący na globalne trendy, dzięki którym sektor nowoczesnych usług dla biznesu będzie mógł się dalej rozwijać.

Co ciekawe, część z analiz stoi wobec siebie w sprzeczności, a część – prezentowanych nawet przez te same ośrodki badawcze – zmienia się z roku na rok. Gdybyśmy mieli pochylić się nad szczegółową analizą każdego z opracowań, zapewne proces ten zająłby nam więcej czasu niż powstawanie kolejnych publikacji. Warto więc zwrócić uwagę na te badania, na które powołuje się świat biznesu i które znajdują swoje miejsce na łamach wielu międzynarodowych mediów.

Zazwyczaj analizę raportu Tholons przeprowadza się pod koniec stycznia. W tym roku jednakże raport najlepszych lokalizacji dla branży BPO/SSC pojawił się z półrocznym opóźnieniem i przyniósł wiele ciekawych informacji. Już sam format zaprezentowania danych jest inny niż w poprzednich pięciu latach. Autorzy dodali kilka dodatkowych informacji, opisów i wyjaśnień, które – należy przyznać – pozwoliły na znacznie lepszą i obszerniejszą analizę danych.

Tholons, to uznany na świecie ośrodek badawczy, który od wielu lat wskazuje lokalizacje – zarówno miasta jak i państwa – które według analityków tej firmy stanowią najlepsze miejsca na budowę i rozwój firm typu BPO/SSC. Od kilku lat niezmiennie na tej liście znajdują się trzy polskie miasta – Kraków, Warszawa i Wrocław – i z tego względu raport ten jest także uwzględniany w różnych polskich analizach rynku nowoczesnych usług dla biznesu. Danymi posługują się zarówno miasta, firmy doradcze i consultingowe, jak również stowarzyszenia i organizacje branży usług dla biznesu. Czytając raport, zarówno tegoroczny, jak i jego poprzednie wydania, trudno jest oprzeć się wrażeniu, iż jest on przygotowywany z perspektywy klienta amerykańskiego. I tak należy na ten raport spojrzeć. Biorąc pod uwagę rozwój branży BPO/SSC w Europie Zachodniej i Północnej – analiza lokalizacji dla sektora nowoczesnych usług dla biznesu może wyglądać nieco inaczej, lecz nie to będzie przedmiotem poniższej publikacji.

Zagłębiając się w lekturę tegorocznego raportu, jak również i pierwszych opinii, które na jego temat pojawiły się na rynku, można odnieść wrażenie, że dane są prezentowane wybiórczo i nie pokazują globalnych trendów, na które zwracają uwagę autorzy opracowania Tholons.

W niniejszej publikacji postaraliśmy się dokonać ogólnej analizy raportu, a następnie przyjrzeć się nieco bliżej trendom, jakie wskazują dane dotyczące Europy i Polski.

Analiza ogólna raportu Tholons

Lista 100 lokalizacji prezentowanych w roku 2017 uwzględnia aż 54 spadki w porównaniu z rokiem 2016, 33 miasta przesunęły się w rankingu do góry, tylko 3 utrzymały swoje pozycje, 9 pojawiło się po raz pierwszy, a jedno po roku przerwy powróciło do zestawienia.

Patrząc na ranking regionów świata, nadal liderem jest region Azji, gdzie ulokowanych jest aż 39 miast, w drugiej kolejności jest region Ameryki Północnej, Centralnej i Południowej (29 miast), następnie jest Europa (21 lokalizacji), Bliski Wschód (10 miast) oraz Australia (1).

Porównując dane z rokiem ubiegłym to miasta z Ameryki Południowej odnotowały najwięcej spadków z rankingu Tholonsa. Było ich aż 5, w tym Kolumbia (2 miasta), Brazylia (1), Chile (1) oraz Paragwaj (1). Spadki te nie są znaczące, gdyż większość z tych lokalizacji znajdowała się w drugiej i trzeciej dziesiątce ogólnego zestawienia.

Tabela 1. Liczba miast z rankingu Tholons 2017 w podziale na regiony świata.

Przyglądając się bliżej krajom, na które postawił w swoim badaniu Tholons, możemy zauważyć ciekawą tendencję. Spośród 100 badanych miast 1/4 należy do 4 krajów, natomiast prawie 1/3 – to formuła 1 miasto 1 kraj. Dane te przedstawiają się w sposób następujący:

Jak widać z powyższego zestawienia, nadal kraje azjatyckie oraz region obu Ameryk cieszą się największym skupiskiem lokalizacji rekomendowanych przez Tholons. Warto jednak zaznaczyć, że to region Europy Wschodniej zyskał w tym roku dwie nowe lokalizacje. Podobnym wzrostem może poszczycić się południowa Azja, a jedynie Ameryka Północna zyskała więcej, gdyż aż 4 nowe lokalizacje, w tym Bahamy.

Skoro raport Tholonsa przedstawia aż 54 spadki w swoim rankingu, to warto jest zwrócić uwagę, czy są to kosmetyczne zmiany, czy może jednak na rynku widoczne jest większe przetasowanie. Biorąc raport w ręce należy raczej przychylić się do tej bardziej widocznej zmiany, gdyż aż 31 lokalizacji zaliczyło dwucyfrowe spadki. Czy oznacza to, że analitycy Tholonsa błędnie przewidywali ubiegłoroczne trendy, czy może z uwagi na brak odpowiednich danych z wielu lokalizacji prawidłowe określenie trendów było niemożliwe. Tego raczej się nie dowiemy, a obecne prognozy będą potwierdzone lub zanegowane dopiero za rok.

Największym spadkiem zaznaczył się chiński Tjanjin, który w roku 2016 był na 46 pozycji, a teraz ulokowany został na miejscu 84 – to spadek aż o 38 pozycji. Powyżej 20 miejsc spadkowych przypadło także Belfastowi, Ljubljanie, Bratysławie, Casablance, Niżnemu Nowogrodowi, St. Petersburgowi oraz Wrocławowi. Pozostałe spadki, choć nadal znaczące, są już poniżej 20 punktów w rankingu.

Tabela 2. Spadki pozycji miast rok do roku w raporcie Tholons.

Nie należy też bagatelizować informacji kryjących się za odnotowanymi przez Tholons wzrostami.

Największe uznanie w oczach analityków Tholonsa w bieżącej edycji raportu zyskał Dubaj – wzrost o aż 77 pozycji. Dubaj obecnie zajmuje pozycję 19. i to już w drugim roku odkąd miasto zaczęło być prezentowane w raporcie lokalizacji BPO/SSC. Duże wzrosty zaliczyły także Birmingham (46), San Antonio (33) oraz Nairobi i Istanbul (29). Pełna lista miast, które poprawiły swoją pozycję wygląda następująco:

Tabela 3. Wzrost pozycji miasta rok do roku w raporcie Tholons.

Europa Wschodnia i Centralna

Tholons nadal w swoich analizach nie wskazuje Ukrainy i Białorusi. Szkoda, gdyż te państwa i ich ośrodki miejskie to prężnie rozwijające się lokalizacje outsourcingowe, od lat udowadniające zarówno szerokie doświadczenie w obsłudze procesów biznesowych, atrakcyjny poziom kosztów jak i dostęp do wykwalifikowanej siły roboczej. Mimo braku tych dwóch państw oraz kontrowersji wokół Rosji, ten trzeci kraj w raporcie zajmuje całkiem dobrą pozycję, choć widać spore rozbieżności miedzy samymi miastami, np. Moskwa w rankingu rośnie o 26 pozycji, St. Petersburg spada o 21, a Nowosybirsk po roku przerwy wraca do zestawienia na pozycję 99.

Zadziwiający jest też brak Litwy i co najmniej stolicy tego Państwa – Wilna, gdyż w coraz większej liczbie raportów i analiz inwestycyjnych miasto to jest prezentowane jako rozwinięta i jak najbardziej gotowa do dalszego rozwoju lokalizacja BPO/SSC.

Region CEE w raporcie Tholonsa reprezentuje 17 miast, pośród których w stosunku do roku poprzedniego odnotowano 5 wzrostów (w tym Kraków o 1, Warszawa o 2, Sofia o 9, Moskwa o 26, i Belgrad o 8 pozycji), 10 spadków oraz dwa powroty do rankingu. Pierwszym powrotem jest wspomniany już Nowosybirsk, a drugim rumuńskie Cluj-Napoca, które ostatni raz w raporcie było w roku 2012 na 96 pozycji, a teraz wspięło się na lokatę 46.

Tabela 4. Miasta regionu CEE w raporcie Tholons.

To pierwszy tak słaby rok dla regionu CEE. We wszystkich poprzednich latach wszystkie europejskie lokalizacje notowały zmiany lecz były to ruchy między -8 a +10 pozycji w corocznych zestawieniach. To pierwszy raz kiedy notowane są spadki rzędu -28, -26, a najwyższy regularny wzrost dotyczy Sofii i wynosi 9. Zaskakujący jest wspomniany wyżej awans Moskwy o 26 pozycji, szczególnie, że w poprzednich latach, począwszy od roku 2012, pozycja stolicy Rosji była wręcz słaba i do tego z trendem spadkowym.

Tabela 5. Pozycja Moskwy w latach 2011-2017 w raporcie Tholons.

Polska

W Polsce posługujemy się od lat zestawieniem koszyków, w które uporządkowano miasta. Tholons też ma w tym swój udział, gdyż miastami uznawanymi za najbardziej atrakcyjne, czyli te klasyfikowane jako Tier 1 są Kraków, Warszawa i Wrocław. To bardzo słuszne i bardzo dobre ulokowanie wszystkich trzech aglomeracji, gdyż zarówno rozwój branży BPO/SSC, dostęp do siły roboczej, rozwój nieruchomości biurowych i wiele innych czynników wpływających na wzrost sektora nowoczesnych usług dla biznesu w tych miastach jest największy i najszybszy.

Kolejne koszyki i grupy miast określane jako lokalizacje Tier 2 i Tier 3 zawierają w sobie szeroką paletę szybko rozwijających się polskich aglomeracji, w tym takich jak Poznań, Łódź, Gdańsk, Gdynia, Katowice, Lublin, ale także i Bydgoszcz, Rzeszów, Szczecin, Opole. Część z tych miast, o czym można oczywiście dyskutować i z czym można polemizować, ma znacznie lepszą infrastrukturę nieruchomości, dostęp do zasobów ludzkich, jak również i strukturę kosztów, niż te, które Tholons umieścił w tegorocznym raporcie. Być może kiedyś przyjdzie nam zrozumieć logikę i metodologię badania Tholonsa, lecz do tego czasu musimy mierzyć się z tym, czego dostarczają nam autorzy tej publikacji, zachowując jednakże odpowiedni dystans.

Przyjrzyjmy się bliżej Polsce i trzem miastom, nad którymi pochylili się eksperci Tholonsa. Kraków, o czym przedstawiciele sektora BPO/SSC dobrze w Polsce wiedzą, jest niekwestionowaną stolicą sektora nowoczesnych usług dla biznesu w Polsce. To tam znajdują się największe firmy BPO i SSC, to tam najszybciej sektor rośnie, lecz to tam też ponosi najwyższe koszty związane ze swoim rozwojem. Kraków ma swojego rodzaju magnes, którym kusi nowe firmy BPO i SSC i wygląda na to, że magnes ten będzie wciąż mocno działał. Utwierdza w tym raport Tholonsa, w którym stolica Małopolski po raz kolejny awansowała – tym razem o jedną pozycję i jest już na 8. miejscu globalnych 100 rekomendowanych przez analityków Tholonsa lokalizacji. Według Tholonsa w roku 2013 Kraków stał się najbardziej atrakcyjną lokalizacją BPO/SSC w całej Europie i pierwszeństwo to odebrał irlandzkiemu Dublinowi. Po trzech latach przerwy Dublin odzyskał koszulkę lidera i ponownie przez Tholonsa jest uznawany za najlepszą europejską lokalizację dla sektora BSS (Business Support Services). Podatki, język angielski, a może efekt Brexitu? Tego nie wiemy, ale faktem jest, że Dublin ponownie przegonił Kraków.

Warszawa, jak większość europejskich stolic od zawsze jest na celowniku inwestorów BPO/SSC. Sytuacja ta się nie zmienia i nasza stolica utrzymuje dobrą pozycję w rankingu. Zmiana o dwie pozycje do góry tylko potwierdza, że Warszawa liczy się na rynku lokalizacji BPO/SSC. Lokata w grupie pierwszych 25 miast może tylko cieszyć. Do tej pory Warszawa tylko rosła i umacniała swoją pozycję. Miejmy nadzieję, że pozycja ta nadal będzie znacząca w kolejnych edycjach raportu Tholonsa.

Zadziwiająco niska jest ocena Wrocławia. Spadek o 20 miejsc jest co najmniej zastanawiający, a wręcz szokujący. Stolica Dolnego Śląska, to polskie centrum usług ITO, to szybko rozwijający się rynek usług finansowych, księgowych i innych form BPO oraz SSC, a mimo to analitycy Tholonsa zaczęli tracić swoje zainteresowanie tą lokalizacją obniżając pozycję Wrocławia do tej z roku 2012. Miejmy nadzieję, że analiza ta jest tylko chwilowa lub wręcz błędna i w kolejnym wydaniu raportu Wrocław odzyska właściwe dla siebie miejsce, w jakby nie było, znaczącym międzynarodowym raporcie.

Tabela 6. Pozycja polskich miast w raportach Tholons w latach 2011-2017.

Podsumowanie

To już kolejny rok, w którym analizy Tholonsa budzą rosnącą liczbę pytań. Wskazówki dotyczące lokalizacji są jak najbardziej cenne i wartościowe lecz niosą za sobą wiele kontrowersji, szczególnie w czasach, kiedy widzimy coraz większą aktywność inwestorów z regionu Europy Zachodniej oraz Skandynawii.

Zastanawiający jest brak w zestawieniu Litwy oraz Ukrainy, jak również obecność tylko dwóch miast czeskich i rumuńskich, nie mówiąc już nic o uwzględnieniu tylko trzech polskich miast. Po raz kolejny analiza Tholonsa daje pewne wskazówki, lecz też pozostawia pole do dogłębnej analizy europejskich lokalizacji BPO/SSC, które niewątpliwie wprowadzą wiele zmian do rankingów zaprezentowanych przez analityków i ekspertów z Tholons.