Zrównoważony i efektywny rozwój polskich miast coraz poważniejszym wyzwaniem
Rozwój miast stanowi nieodłączny element współczesnego świata. Coraz większa liczba osiedla się właśnie w środowisku miejskim, tworząc dynamiczne centra aktywności społecznej, ekonomicznej i kulturalnej. Dynamiczny wzrost populacji miejskiej również w Polsce i związane z nim wyzwania stawiają jednak przed nami wiele trudności, które muszą zostać skutecznie rozwiązane, aby umożliwić realizowanie założeń zrównoważonego rozwoju – zwraca uwagę dr Sebastian Grabowski, wykładowca w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej i kierownik części specjalizacyjnej programu MBA Smart City w Szkole Biznesu Politechniki Warszawskiej.
Statystyki jasno ukazują skalę wyzwania, jakim jest rozwój miast. Według raportu Organizacji Narodów Zjednoczonych „World Urbanization Prospects” z 2018 roku, już obecnie ponad 55% populacji świata mieszka w miastach, a do 2050 roku odsetek ten ma wzrosnąć do 68% Ponadto według raportu „The World’s Cities in 2018” opracowanego przez Departament Spraw Ekonomicznych i Społecznych ONZ w ciągu najbliższych 30 lat liczba mega-miast, czyli miast o populacji przekraczającej 10 milionów mieszkańców, wzrośnie z 33 do ponad 40.
Wzrost urbanizacji wiąże się zatem z całym szeregiem różnorodnych wyzwań. Miasta muszą sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na mieszkania, transport, edukację, opiekę zdrowotną, a także zaspokoić popyt na inne usługi publiczne. Wspomniany wcześniej raport ONZ „World Urbanization Prospects” zakłada, że do 2030 roku świat będzie potrzebował dodatkowych 2,5 miliarda mieszkań (źródło: "United Nations World Urbanization Prospects 2018"). Wielkie inwestycje w infrastrukturę są niezbędne, aby zaspokoić te potrzeby i zapewnić odpowiednie warunki życia dla rosnącej liczby mieszkańców.
Infrastruktura miejska
Niewątpliwie jednym z kluczowych wyzwań dla polskich miast i samorządów jest rozbudowa i modernizacja szeroko rozumianej infrastruktury. Wielu z nich brakuje odpowiedniej liczby dróg, parków, placów zabaw, ścieżek rowerowych i systemów komunikacji miejskiej. Rozwój infrastruktury jest nie tylko istotny dla mieszkańców, ale także dla atrakcyjności turystycznej i gospodarczej miasta. Rzadko spotykanym krokiem w planowaniu, modernizacji inwestycji infrastrukturalnych jest wykorzystanie nowoczesnych technologii służących do lepszego zarządzania i dbałości o majątek wspólny. Często drogi, ścieżki rowerowe czy też place zabaw wyposażone w dedykowane rozwiązania IoT (Internet Rzeczy) pozwalają na duże efektywniejsze gospodarowanie zasobami, co pozwala na optymalizację kosztów utrzymania, planowania i nadzoru danych elementów infrastruktury (np. dzięki użyciu kamer z AI ustawionych nie na nagrywanie obrazu, ale na wykrywanie zagrożeń pożarem czy dewastacją). Podobnie jest z systemem zarządzania lampami ulicznymi, który dzięki inteligentnemu zarządzaniu może przynieść dodatkowe oszczędności nawet do kilkunastu procent. Z drugiej strony – wykorzystanie takich narzędzi podnosi komfort i jakość życia mieszkańców.
Transport publiczny
Polskie miasta zmagają się z problemem zatłoczonych ulic i niewystarczających połączeń transportu publicznego. Rozwój systemów komunikacji miejskiej, takich jak tramwaje, autobusy czy kolej oraz połączonymi z nimi systemami ITS (często wyposażonymi w algorytmy sztucznej inteligencji) jest kluczowy dla poprawy mobilności mieszkańców i redukcji zatłoczenia ulic. Inwestycje w inteligentny transport publiczny muszą iść w parze z promowaniem korzystania z tych środków transportu i ograniczeniem ruchu samochodowego.
Ekologia i zrównoważony rozwój
W dzisiejszych czasach coraz większą wagę przywiązuje się do ochrony środowiska i zasad zrównoważonego rozwoju. Polskie miasta i samorządy muszą zająć się problemem zanieczyszczenia powietrza, gospodarką odpadami, rekultywacją terenów zdegradowanych, oszczędzaniem wody i rozwojem energetyki odnawialnej. Ważne jest również zachowanie i ochrona zielonych przestrzeni, takich jak parki, tereny rekreacyjne i lasy, które są niezbędne dla dobrej jakości życia mieszkańców.
Mieszkalnictwo
Wzrost liczby ludności, szczególnie w większych miastach, stawia wyzwanie przed samorządami w zakresie zapewnienia odpowiedniej ilości mieszkań. Polska boryka się z niedoborem mieszkań o przystępnych cenach, szczególnie dla osób młodych i rodzin. Rozwój budownictwa mieszkaniowego, dostępność kredytów hipotecznych i programy socjalne mające na celu wspieranie budownictwa mieszkaniowego są kluczowe dla stworzenia odpowiednich warunków mieszkaniowych.
Przeciwdziałanie nierównościom społecznym
Polskie miasta i samorządy muszą zmierzyć się z problemem nierówności społecznych. W niektórych regionach nadal istnieje duża przepaść między bogatymi a biednymi dzielnicami. Wyzwaniem jest zapewnienie równego dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i infrastruktury dla wszystkich mieszkańców. Polityki społeczne i programy wsparcia dla najbardziej potrzebujących są potrzebne, aby zmniejszyć nierówności społeczne i zapewnić uczciwe warunki życia dla wszystkich mieszkańców.
Smart cities potrzebują smart menedżerów
Wymienione wyżej wyzwania stanowią tylko część problemów, z jakimi mierzą się polskie samorządy. Ciągle rosnąca złożoność zarządcza w połączeniu z wyobraźnią technologiczną i kompetencjami cyfrowymi często stanowią barierę nie do przejścia dla wielu miejskich i samorządowych liderów. Dlatego też ciągły rozwój kompetencji połączony z umiejętnościami dzielenia się i współpracy często w zróżnicowanych, międzynarodowych środowiskach ma niesłychanie istotne znaczenie.
Szkoła Biznesu Politechniki Warszawskiej
