Branża IT w Ukrainie, mimo wojny, działa pełną parą

O realiach działania w warunkach wojennych i perspektywach dla branży IT w jednym z najpotężniejszych hubów w Ukrainie rozmawiamy z Olgą Shapoval, Executive Director Charkowskiego Klastra IT.

FOCUS ON Business: Opowiedz nam, co zmieniło się w Charkowskim Klastrze IT od 24 lutego. Jak Tobie i Twojemu zespołowi udaje się pracować w takich warunkach?

Olga Shapoval, Charkowski Klaster IT: Od początku wojny naszym głównym celem było zapewnienie odporności i ciągłości biznesu dla charkowskiej społeczności IT. Pracujemy nieprzerwanie od pierwszego dnia pełnoskalowej wojny, od momentu, gdy usłyszeliśmy pierwsze wybuchy.

Zaczęliśmy od ewakuacji – aby ratować firmy, skoordynowaliśmy ewakuację piętnastu tysięcy specjalistów IT wraz z ich rodzinami i zwierzętami domowymi. Uruchomiliśmy dla nich również kanały wsparcia, a także dodatkowe usługi w regionach, do których się przeprowadzili. Równolegle, zespół Charkowskiego Klastra IT ponownie uruchamiał wszystkie klastrowe projekty, aby stawić czoła globalnej geografii i innym wyzwaniom.

Jednak, prawdę mówiąc, to pierwsze trzy miesiące pełnoskalowej wojny upłynęły nam przede wszystkim pod znakiem nieustannego udzielania pomocy dotkniętym wojną ludzi, a także ukraińskim obrońcom. Dobrym przykładem naszych realizacji jest projekt, w ramach którego nasz zespół zaprosił sto dwadzieścia restauracji, które na bieżąco dostarczały ludziom pożywienie. Zespół Charkowskiego Klastra IT, koordynując swój projekt charytatywny IT4Life, grupował wolontariuszy, rozpatrywał zgłoszenia oraz zapewniał logistykę na terenie wszystkich dzielnic miasta znajdujących się pod ostrzałem nieprzyjaciela.

Podczas pięciu wojennych miesięcy, charkowskie firmy IT i informatycy przekazali ponad 824 mln hrywien (ok. 106 mln zł; przyp. red) na wsparcie obrońców i potrzeby humanitarne mieszkańców regionu charkowskiego. Wpływ pomocy był ogromny, a jednym z dowodów jest fakt, że ciepły posiłek otrzymało ok. 348 tys. osób, w tym żołnierzy, lekarzy, osób starszych i dzieci.

 Zaktualizowaliśmy wszystkie realizowane przez nas projekty edukacyjne, gdy tylko zapewniliśmy firmom bezpieczeństwo i możliwość kontynuowania działania. Dla dzieci zmuszonych do mieszkania w schronisku w metrze, gdzie wspólnie z naszymi firmami IT zorganizowaliśmy lekcje matematyki. Następnie, aby dać nadzieję przyszłym ukraińskim studentom na pomyślną przyszłość w ich własnej ojczyźnie, zorganizowaliśmy „IT Applicant Portal”, a także zjednoczyliśmy wszystkie osoby związane z kierunkami IT – zarówno absolwentów, jak i kandydatów rozpoczynających studia, a także studentów pragnących zmienić kierunek.

W trakcie ostatnich pięciu miesięcy zorganizowaliśmy ponad 440 spotkań społecznościowych poświęconych różnym zagadnieniom (HR, PR, Legal, Edu CommunITies, GR [ang. Government Relations], spotkania B2B z członkami Klastra). Mimo szalejącej wojny, w tych spotkaniach uczestniczyło ok. 8 tys. osób z Charkowskiego Klastra IT.

 Na chwilę obecną nasz klaster, to społeczność składająca się z ponad 200 organizacji, firm-członków z branży IT i partnerów! W czasie wojny dołączyło do nas 46 nowych firm informatycznych, a codziennie napływają do nas nowe wnioski. Obecne już u nas firmy poszukują rozwiązań dla swoich potrzeb biznesowych w nowej, niepewnej rzeczywistości, oparcie znajdując w naszej społeczności.

Przed wojną nasze firmy IT współpracowały z klientami rozsianymi po całym świecie. Teraz to one są rozsiane po całym świecie i dokładnie tak samo współpracują w ramach swoich zespołów, rozlokowanych na terenie Ukrainy, Europy i Ameryki. Wiele firm członkowskich otworzyło swoje biura w Unii Europejskiej – przede wszystkim w Polsce – aczkolwiek najwięcej z nich pracuje w sposób zdecentralizowany. Podobnie rzecz ma się z zespołem Charkowskiego Klastra IT, który – z Charkowem w sercach – w dalszym ciągu dostarcza wartość dla społeczności IT na całym świecie.

Jak w czasie wojny działa charkowski sektor IT? Z jakimi trudnościami boryka się obecnie ukraiński sektor informatyczny? Opowiedz nam o udanych przypadkach walki z kryzysem.

  W przededniu wojny zespół charkowskiego Klastra IT zorganizował spotkanie tematyczne dla naszych członków na temat możliwych zagrożeń dla sektora IT w wyniku inwazji. Każda firma posiadała własny plan utrzymania ciągłości działania, który zaczęła wdrażać od pierwszych chwil pełnoskalowej wojny, a większość z nich przeniosła swoich pracowników w bezpieczne miejsca już na samym jej początku. Można więc powiedzieć, że w pierwszych dniach wiosny ukraiński sektor IT był gotowy do dalszej pracy.

  Prawie wszyscy pracownicy branży IT w Charkowie wspólnie angażują się w różne inicjatywy mające na celu wygranie wojny – robią to tak często, jak to tylko możliwe. Każda ukraińska firma IT łączy wolontariat i działalność charytatywną z działalnością biznesową. Niektóre organizacje ograniczyły zatrudnienie i pozyskiwanie nowych kontraktów, ale przynajmniej udało im się zachować to, co wypracowali dotychczas.

  Trudności dla ukraińskich firm IT biorą się w dużej mierze z tego, że niektórzy zagraniczni klienci uważają je za partnerów działających w „strefie ryzyka”. Z tym, że to nie znajduje odzwierciedlenia w faktach – ukraińscy informatycy są niezwykle zmotywowani, chociażby dlatego, że potrzebują pieniędzy, aby wspierać wojsko i cywilów.

  Największe wyzwania stoją teraz przed tymi firmami IT, które swoje wysiłki koncentrowały na rynku lokalnym. Dla nich powrót do pracy był trochę bardziej skomplikowany – ale udało im się to już zrobić i wznowili działalność zarówno na Ukrainie, jak i na rynkach zagranicznych. Mimo wszystkich tych problemów znaleźli nowy sposób prowadzenia biznesu. I tak, na przykład Promodo, agencja marketingu cyfrowego, porzuciła wypracowaną przed wojną strategię rozwoju i pozostaje ukraińską firmą, z ambitnymi planami osiągniecia statusu lidera rynku marketingu cyfrowego w regionie Charkowa. Zaś doświadczenie firmy CHM Software wskazuje, że choć na skutek wojny utracili oni wielu klientów w Charkowie, to niespodziewanie potrafili odnaleźć nową szansę biznesową. Około 70% restauracji na Ukrainie i w niektórych krajach europejskich korzystało z rosyjskiego oprogramowania. CHM Software zaczęło więc pracować nad ukraińskim oprogramowaniem i robi to na tyle dobrze, że okazało się ono znacznie lepsze niż rosyjskie.

Jaka jest rola sektora IT w szerszym ujęciu ukraińskiej gospodarki czasu wojny?

 Branża IT pozostaje jednym z najbardziej zrównoważonych sektorów czasu wojny. To jedyny sektor, który obecnie stale generuje dochody, z których ponad 90% to dochody z eksportu, co ma kluczowe znaczenie w kontekście słabnącej gospodarki krajowej. Jedność pomogła uratować 95% miejsc pracy (jak wykazało badanie przeprowadzone wspólnie przez organizację IT Ukraine i Charkowski Klaster IT). W pierwszym i drugim kwartale 2022 r. branża IT zapewniła rekordowo wysokie przychody z tytułu eksportu – mówimy o 3,74 mld USD w czasie wojny! W porównaniu z pierwszym i drugim kwartałem 2021 r. wolumen eksportu usług IT wzrósł o 23%. Ukraińska branża IT dowiodła, iż jest niezwykle odporna, i to w czasach niestabilności i zwiększonego ryzyka.

  Ponadto społeczność IT nadal płaci podatki. Ukraińcy nazywają to „biznesową armią” – chodzi o to, że pieniądze z utrzymanych miejsc pracy pomagają trzymać przy życiu gospodarkę, a wszystkie oszczędności przekazywane są siłom zbrojnym i na rzecz pomocy humanitarnej ofiarom wojny. W I i II kwartale 2022 r. branża IT zapłaciła podatki w wysokości 32,6 miliardów hrywien (ok. 4,2 mld zł; przyp. red.). Branża IT tradycyjnie była jednym z głównych filarów ukraińskiego budżetu.

 Przedstawiciele biznesu IT pracują też jako specjaliści w projektach rządowych i często zaangażowani są także w wojnę w cyberprzestrzeni.

W tej chwili trudno jest przewidywać przyszłość, jednak wszyscy już wiemy, jak niesamowicie odporna i elastyczna jest Wasza społeczność. Co możesz nam powiedzieć o aktualnych planach Charkowskiego Klastra IT?

 Fundamentem charkowskiego Klastra IT i tworzącej go społeczności są nasi informatycy, noszący Charków w swoich sercach. Zespoły obecnie pracują rozsiane po całym świecie i tak samo działamy my, w ramach naszego Klastra. Jesteśmy dużym ekosystemem społeczności IT, tworzonym przez tysiące ludzi, realizującym przeróżne projekty i inicjatywy, którymi kieruje i nadzoruje core’owy zespół Klastra. Posiadamy także platformy do współpracy online i offline w najpopularniejszych lokalizacjach. Na przykład, nasze regularne walne zgromadzenie członków z 4 sierpnia br. odbyło się jednocześnie online i offline w ramach trzech platform – w Charkowie, we Lwowie i w Warszawie.

 Jednym z kluczowych zagadnień niezmiennie pozostaje rozwój edukacji informatycznej. Nie zapominajmy, że główną bolączką ukraińskiego IT był niedobór talentów. To powód, dla którego praca nad utrzymaniem napływu nowych pracowników pozostaje niezwykle istotna. Połowa Ukraińców w branżach innych niż IT straciła pracę z powodu wojny, ale sektor IT stwarza możliwość szybkiego rozpoczęcia nowego rozdziału w życiu zawodowym.

Nasze uczelnie kontynuują kształcenie online. Charków to miasto, które dało światu jednorożca GitLab. I jesteśmy przekonani, że będzie ich więcej! Dysponujemy potężnym potencjałem – przeszło 94 edukacyjne programy informatyczne realizowane przez ponad 20 placówek edukacyjnych. Jako Charkowski Klaster IT stale współpracujemy z nimi przy realizacji naszych projektów.

Wiele firm informatycznych rozpoczęło już realizację projektów mających na celu odbudowę miasta i jego infrastruktury. Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby pomóc w odbudowie Charkowa po odniesieniu zwycięstwa. Jak wynika z naszego badania, większość charkowskich firm informatycznych, które opuściły miasto, planuje powrót po zakończeniu wojny. Część środowiska IT pozostaje w Charkowie po dzień dzisiejszy – nie wyjeżdżają i pomagają miastu, jak również tym, którzy go bronią.

Uwaga świata jest skupiona na Ukrainie. 50 tys. charkowskich informatyków i ponad 500 charkowskich firm IT nadal tworzy rozwiązania i produkty IT dla swoich klientów. Najlepszym rodzajem pomocy międzynarodowej są nowe zamówienia, nowe partnerstwa, nowi klienci. Doświadczenie charkowskiej społeczności IT jest ogromne i zróżnicowane – obejmuje EdTech, e-commerce, rozwiązania korporacyjne dla różnych dziedzin biznesu, FinTech, TravelTech i wiele, wiele innych. Obecna sytuacja oznacza, że zespoły IT są szczególnie zmotywowane, a ich talenty i gotowość do pracy na maksymalnych obrotach dają pewność, że będą kontynuować swoją działalność i pomagać Ukrainie wygrać wojnę.

Jeśli więc nadal zadajesz sobie pytanie – „Jak mógłbym pomóc charkowskiemu sektorowi IT?” – zleć naszym zespołom opracowanie business case’u, a my stworzymy najlepsze możliwe rozwiązanie IT!

Bardzo dziękujemy za rozmowę i za poświęcony nam czas.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #6 September-October (5/2022)