Elbląg stawia na edukację zawodową

Rozmowa z Romualdem Mackojciem – dyrektorem Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego – Elbląskiego Centrum Edukacji Zawodowej.

FOCUS ON Business: Edukacja zawodowa po czasie zaniedbań z lat 90. XX w. znów cieszy się rosnącą popularnością. Na ile widoczny jest ten trend w kierowanym przez Pana ośrodku?

Romuald Mackojć, Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego – Elbląskie Centrum Edukacji Zawodowej: Polityka i podejmowane w latach 90. ub. wieku decyzje rzeczywiście doprowadziły m.in. do wygaszania szkół zawodowych uczących fachu np. przyszłych hydraulików, masarzy, kucharzy, ślusarzy, spawaczy, murarzy czy mechaników samochodowych. Dziś już wiemy, że likwidacja szkół zawodowych była błędem.

Na szczęście w końcówce lat 90. zaczęła się reforma, która objęła także szkolnictwo zawodowe. W 2011 r. doszła gruntowna zmiana modelu kształcenia zawodowego na poziomie średnim – począwszy od wdrożenia nowej podstawy programowej kształcenia w zawodach i zmodyfikowania klasyfikacji zawodów szkolnych, na zmianie struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego skończywszy. Zmienił się także cel reformy polskiej edukacji – miał zharmonizować edukację zawodową z rynkiem pracy.

Wszystkie te przeobrażenia miały wpływ na placówkę, którą kieruję od roku 2008 i na fundamencie której powstało w 2014 r. Elbląskie Centrum Edukacji Zawodowej. Poza faktem pozyskania środków z UE i budżetu miasta, jej rozwojowi sprzyjały dwa główne czynniki, czyli rynek pracy borykający się z niedoborem specjalistów różnych profesji oraz rosnąca popularność szkolnictwa zawodowego w Elblągu.

Nasza placówka w efekcie wieloletnich starań dysponuje dwoma obiektami szkoleniowymi oraz trzydziestoma pracowniami specjalistycznymi, w tym słynną pracownią odlewniczą, czy pracownią obrabiarek sterowanych numerycznie, a także Centrum Edukacji Technicznej (HTEC) utworzonym z firmą ABPLANALP z Warszawy. Naszą dumą jest również pracownia stolarsko-ciesielska, która jako jedyna w Polsce została wyposażona w maszyny i urządzenia wykorzystywane przez nowoczesne elbląskie zakłady produkujące meble. Zainteresowanie ze strony młodzieży w zakresie nowych profili kształcenia doprowadziło m.in. do utworzenia pracowni energii odnawialnej i pracowni badania wytrzymałości materiałów.

Proszę przybliżyć nam funkcjonowanie Elbląskiego Centrum Edukacji Zawodowej – do kogo skierowana jest jego oferta, w jakim systemie działa i jakie specjalizacje można w nim zdobyć?

Głównym celem i zadaniem ECEZ jest realizacja praktycznej nauki zawodu dla uczniów i słuchaczy Centrum oraz uczących się w elbląskich szkołach zawodowych i Ochotniczym Hufcu Pracy. Jest to najliczniejsza grupa osób, która uczęszcza na zajęcia w placówce. Oferta edukacyjna jest skierowana do uczniów szkół podstawowych, którzy po ich ukończeniu podejmą dalsze kształcenie bezpośrednio w funkcjonujących szkołach w CKZiU lub w elbląskich szkołach zawodowych.

Kolejne ważne zadanie to prowadzenie kształcenia, dokształcania i doskonalenia umiejętności osób dorosłych w formach szkolnych i pozaszkolnych. W ostatnich latach zauważa się znaczący wzrost zainteresowania osób dorosłych podnoszeniem swoich kwalifikacji. Dlatego też w ECEZ funkcjonują szkoły dla osób dorosłych, takie jak: szkoła podstawowa, liceum ogólnokształcące, branżowa szkoła II stopnia, kwalifikacyjne kursy zawodowe.

Oprócz tego prowadzone są krótkoterminowe kursy umiejętności z zakresu m.in. spawalnictwa z możliwością uzyskania uprawnień i certyfikatów honorowanych na krajowym i europejskim rynku pracy (eurospawacza i TÜF), obsługi i programowania obrabiarek sterowanych numerycznie CNC oraz inne szkolenia, które zamówione są przez pracodawców lub samych zainteresowanych.

Działamy w systemie dziennym, wieczorowym i zaocznym, przez siedem dni w tygodniu. Praktyczna nauka zawodu dla uczniów realizowana jest w systemie dziennym. Podobnie funkcjonują nasze branżowe szkoły pierwszego stopnia oraz szkoła podstawowa dla dorosłych. Szkoła branżowa drugiego stopnia realizuje zajęcia w systemie wieczorowym. Natomiast liceum ogólnokształcące dla dorosłych, szkoły policealne oraz kwalifikacyjne kursy zawodowe dla osób dorosłych realizują kształcenie w formie zaocznej.

Obecnie około stu naszych pracowników czuwa nad procesem kształcenia blisko tysiąca uczniów oraz około dwustu osób dorosłych w dwudziestu dwóch różnych zawodach.

Jakie profesje, w zakresie których kształci Centrum, są tymi najbardziej popularnymi? Na ile jest to związane ze specyfiką lokalnego rynku pracy?

Najbardziej popularne w naszym Centrum profile to te, które mają umocowanie w elbląskim i regionalnym rynku pracy. Najliczniejszą grupę stanowią zatem uczniowie kształcący się w zawodzie mechanika i technika mechanika pojazdów samochodowych. Przemysł motoryzacyjny wciąż jest dominującym na rynku i potrzeby kadrowe w tym zakresie są duże.

Kolejny zawód to operator obrabiarek skrawających. W elbląskim szkolnictwie zawodowym pojawił się, kiedy przemysł metalurgiczny borykał się z problemami kadrowymi. Obecnie – pomimo faktu, że rynek ten znacznie się nasycił – obserwujemy duże zainteresowanie kształceniem w tym zawodzie. Absolwenci, którzy posiadają dużą wiedzę z zakresu rysunku technicznego, maszynowego, metrologii, obsługi obrabiarek konwencjonalnych oraz obsługi i programowania obrabiarek sterowanych numerycznie, nie mają problemów ze znalezieniem zatrudnienia w przemyśle.

Kolejną grupą są elektrycy oraz spawacze i technicy spawalnictwa, wciąż poszukiwani przez pracodawców, a których kształcimy w naszym Centrum.

Należy także przypuszczać, że obecny dynamiczny rozwój energetyki odnawialnej wpłynie pozytywnie na zainteresowanie kształceniem w zawodach związanych z tą branżą

Jak wygląda współpraca Centrum z elbląskimi przedsiębiorcami i firmami, które mają tu swoje oddziały?

W jaki sposób firmy inicjują działania na rzecz zbudowania kompetencji zawodowych swoich potencjalnych pracowników?

Elbląskie Centrum Edukacji Zawodowej w swoich zadaniach statutowych odpowiada za organizację i prowadzenie współpracy z elbląskimi przedsiębiorstwami i firmami. Placówka efektywnie współpracuje z przedsiębiorstwami metalurgicznymi, przemysłem drzewnym, meblowym, klastrem pracodawców Pomorza, klastrem usług oraz szeroko pojętym rzemiosłem. Teoretycznie założenia współpracy obejmują wspólne przygotowywanie programów nauczania, organizację zajęć praktycznych i praktyk zawodowych dla uczniów i słuchaczy, organizację staży dla nauczycieli, wspólne prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych, zwiększenie dostępu uczniów i nauczycieli do nowoczesnych technik i technologii, wspólne działania w obszarze doradztwa zawodowego.

Pracodawcy zaangażowani w proces produkcji nie zawsze jednak mogą poświęcić swoje zasoby czasowe na pełną realizację tych zadań, dlatego ECEZ postanowiło stworzyć warunki zbliżone do rzeczywistego środowiska pracy zawodowej, uzgadniając wyposażenie wielu pracowni z firmami

Placówka bardzo często korzysta także z pomocy pracodawców w zakresie realizacji staży i praktyk dla uczniów, słuchaczy, a ostatnio dla nauczycieli, którzy co trzy lata powinni odbyć czterdziestogodzinne szkolenie w zakładzie pracy. Współpraca działa w obu kierunkach. ECEZ na wniosek przedsiębiorców organizuje krótkoterminowe kursy umiejętności, po ukończeniu szkolenia wydaje zaświadczenia i certyfikaty, które są honorowane na krajowym i europejskim rynku pracy. Pośredniczy w przekazywaniu informacji absolwentom o możliwości podjęcia zatrudnienia w danym zakładzie pracy.

Otwartość wzajemnej współpracy przejawia się także w przekazywaniu przez firmy materiałów szkoleniowych poprodukcyjnych, które w placówce wykorzystywane są do kształcenia uczniów i słuchaczy.

 Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z warszawskimi firmami, które wspólnie z Centrum organizują warsztaty technologiczne dla pracodawców z regionalnych i krajowych firm.

Za nieodzowną we współpracy z pracodawcami uważamy realizację doradztwa zawodowego, którą prowadzimy we wszystkich elbląskich szkołach. Coraz mocniej pomagają w tym pracodawcy, którzy otwierają swoje zakłady dla odwiedzających uczniów szkół podstawowych, nauczycieli, doradców zawodowych oraz rodziców. W ten sposób pomagają także sobie. Jest to bardzo dobra i prosta droga do pozyskiwania w przyszłości specjalistów do swoich zakładów pracy.

Czy prowadzą Państwo obserwacje i analizy mogące wskazać, jacy specjaliści będą potrzebni na rynku pracy w najbliższym czasie? Jakie nowe kursy i szkolenia mogą pojawić się w ofercie Centrum?

ECEZ systematycznie prowadzi obserwacje i analizuje rynek pracy, rozwijający się przemysł oraz osiągnięcia naukowe. Już obecnie można śmiało powiedzieć, że spór o wyższość wykształcenia uniwersyteckiego nad zawodowym jest bezprzedmiotowym w świecie zdominowanym przez robotykę i sztuczną inteligencję.

Przemysł 4.0, który łączy produkcję z technologią informacyjno-komunikacyjną, to przemysł przyszłości. Jest to szereg powiązanych systemów – robotyki, chmury obliczeniowej itd. Regionalny rynek pracy będzie także musiał się dostosować do tych wymagań.

Z pewnym niedowierzaniem obserwuje się zakłady pracy, w których jest jeszcze wielki opór w wykorzystywaniu w procesie produkcji cobotyki, czyli robotów współpracujących i automatyki. Przyglądając się przyszłości i rozwojowi nowoczesnych technologii placówka także musi zmienić podejście do kształcenia w zawodach, które będą zawodami przyszłości. Na pewno będzie to szeroko pojęta robotyka, automatyka przemysłowa, Internet rzeczy, chmura przemysłowa, łączność przemysłowa, drony, druk 3D. Należy skupić się także na kształceniu specjalistów obecnie najbardziej poszukiwanych przez pracodawców, m.in.: operatorów i programistów obrabiarek CNC w obróbce metali, w obróbce płyty meblowej i tworzywach drewnopodobnych, specjalistów z energetyki odnawialnej, spawalnictwa.

Duży wpływ na edukację zawodową ma projekt związany z przekopem Mierzei Wiślanej, za sprawą którego, prócz zawodów związanych z turystyką, pożądane będą umiejętności szkutnicze. Należy przypuszczać, że w związku z tym będą również potrzebni specjaliści z zakresu obróbki drewna, tworzyw, automatyki, sterowania, elektrotechniki, elektroniki oraz motoryzacji.

Biorąc pod uwagę powyższe prognozy, w nadchodzących latach nadal będziemy działać na rzecz rozwoju edukacji zawodowej, podążającego za oczekiwaniami przedsiębiorstw w naszym regionie.

Dziękujemy za rozmowę.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #9 March-April (2/2023)