Priorytet to ścisła współpraca sektora edukacji z biznesem

Rozmowa z Januszem Nowakiem, Wiceprezydentem Elbląga

FOCUS ON Business: Dostępność wykwalifikowanej i utalentowanej kadry pracowniczej jest jednym z czynników przyciągających inwestycje w regionie. Jakie branże sektora nowoczesnych usług biznesowych znajdują w Elblągu doskonale wykształconych specjalistów?

Janusz Nowak, Wiceprezydent Elbląga: Sektor nowoczesnych usług biznesowych rozwija się, zwłaszcza w Polsce, w sposób bardzo dynamiczny. Ostatnio dowiedziałem się, że Polska, jako kraj docelowy, znajduje się na drugim miejscu w świecie pod względem wyboru potencjalnych inwestorów z tej branży. Atutami naszego kraju w pozyskiwaniu tego typu projektów jest wykształcona i wykwalifikowana kadra pracownicza, posługująca się wieloma językami obcymi. Nie bez znaczenia są również: strategiczne położenie Polski w Europie, korzystny klimat inwestycyjny, stabilność gospodarcza, rozwój nowoczesnej infrastruktury okołobiznesowej, poprawa jakości życia w polskich miastach, a także ekosystem wspierający działalność inwestorów z sektora.

Nie ma co ukrywać, że pierwszymi i do tej pory najatrakcyjniejszymi lokalizacjami są duże miasta i ich aglomeracje. Elbląg i miasta o podobnej wielkości nie są wyborem pierwszego kierunku dla inwestorów z tej branży. Składa się na to przede wszystkim brak dostatecznej ilości odpowiedniej powierzchni biurowej. Ostatnio jednak wzrok inwestorów, szczególnie tych, którzy działają już na terenie naszego kraju i chcą się rozwijać, kierowany jest na mniejsze ośrodki. Nie decydują się oni zwiększać swojego potencjału w jednym miejscu, a szukają nowych punktów na mapie naszego kraju.

Elbląg coraz częściej jest brany pod uwagę odnośnie lokalizacji nowych biur lub oddziałów. Tak było m.in. z firmą Transcom, która zdecydowała się – pomimo posiadania oddziałów w bezpośredniej bliskości Elbląga, tj. w Olsztynie i w Gdańsku – na otwarcie nowego oddziału w naszym mieście. Nie można tutaj również pominąć firmy Best, która od lat świetnie radzi sobie w Elblągu.

Dużym magnesem dla firm z szeroko rozumianego sektora BSS w naszym mieście jest kadra pracownicza wywodząca się z naszych uczelni wyższych. Są to świetnie przygotowani młodzi ludzie, dobrze orientujący się w kierunkach rozwoju i nowych narzędziach pracy. Ten potencjał mieliśmy i mamy, ale staramy się cały czas go rozwijać i na bieżąco dostosowywać do potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku pracy.

To, czego brakowało, aby w pełni zaoferować sektorowi BSS nasze miasto, to odpowiednie powierzchnie biurowe. Takie o wysokim standardzie klasy A, usytuowane w atrakcyjnych miejscach, w taki sposób, aby firmy się tam lokujące, mogły swoim pracownikom zaproponować nie tylko interesujące warunki pracy ale również możliwość spędzania czasu wolnego w najbardziej atrakcyjnych częściach miasta. Mamy nadzieję, że problem ten zniknie za sprawą programu Fabryka, do którego Elbląg zakwalifikował się jako jedno z 5 miast spośród ponad 120 kandydujących. Potencjał, jaki Agencja Rozwoju Przemysłu zauważyła w naszym mieście, zaowocował utworzeniem spółki celowej i realizacją projektu budowy biurowca klasy A o powierzchni użytkowej 10 tys. m2 w najatrakcyjniejszej części miasta, tj. na Starówce. Liczymy, że pierwsze prace budowlane rozpoczną się już w II połowie tego roku.

Zacznijmy od szkolnictwa wyższego. Elbląg dysponuje dobrą bazą akademicką. Jaki potencjał tworzą uczelnie i ich absolwenci?

Chcielibyśmy rozwijać potencjał akademicki. Pomogłoby to nam jako miastu zatrzymywać młodych ludzi, którzy teraz zasilają inne miasta, chcąc tam kształcić się i zdobywać doświadczenie. Z pewnością nie ułatwia nam tego położenie naszego miasta, pomiędzy dwoma dużymi ośrodkami akademickimi: ogólnie ujmując „trójmiejskim” oraz olsztyńskim Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim. Jednak nasze dwie uczelnie wyższe, tj. Akademia Nauk Stosowanych (dawna Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa) oraz Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych (dawna Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna) prężnie się rozwijają, dostarczając co roku na nasz rynek wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Szeroki wachlarz proponowanej nauki na wydziałach: ekonomii i informatyki stosowanej, poprzez kierunek pedagogiczno- językowy, administracji i nauk społecznych aż do nauki o zdrowiu, pozwala na kształcenie prawie trzech tysięcy studentów. Część z nich, niestety, po ukończeniu studiów decyduje się na podjęcie wyzwań zawodowych w innych, większych miastach. Brakuje nam oferty dla tych ludzi w postaci dobrych, ciekawych i rozwijających miejsc pracy, nie tylko korporacyjnych ale również tych mniejszych, zajmujących się ciekawymi, poszerzającymi wiedzę projektami.

Mam nadzieję, że poprzez nasze aktywne działania będziemy mieli jako miasto więcej argumentów dla osób szukających ciekawych wyzwań zawodowych. Wierzę, że przyczynią się do tego m.in. wspomniana wcześniej realizacja projektu Fabryka i budowa biurowca klasy A, powiększanie zasobów terenów przeznaczonych dla inwestorów w naszym centrum przemysłowym na Modrzewinie Południu oraz plany zagospodarowania i zaoferowania terenów bezpośrednio przyległych do rzeki Elbląg i Portu Morskiego – w powiązaniu z uzyskaniem poprzez przekop Mierzei Wiślanej nieograniczonego dostępu do Morza Bałtyckiego.

Wiele mówi się o tym, że w Polsce brakuje fachowych rąk do pracy. Elbląg natomiast od wielu lat stawia na szkolnictwo kształcące w konkretnych zawodach, zarówno na szczeblu akademickim, jak i ponadpodstawowym, tworząc tym samym ogromne pole współpracy edukacji i biznesu. Jakie są efekty takiego podejścia?

Od roku 2014 priorytetem miasta jest rozwój szkolnictwa zawodowego w powiązaniu z rynkiem pracy Tworzone są nowe kierunki kształcenia w elbląskich szkołach zawodowych, jak również w Akademii Nauk Stosowanych w Elblągu. Chcemy i wsłuchujemy się w potrzeby naszego, lokalnego biznesu, aby kształcenie młodych ludzi było skorelowane z ich potrzebami. Obecnie prawie 67% uczniów szkół ponadpodstawowych to osoby, które po ich ukończeniu będą miały obok wiedzy ogólnej, praktyczne umiejętności umożliwiające im wejście w rynek pracy Mam tutaj na myśli technika profilowane oraz branżowe szkoły I stopnia. Chcemy, aby jak największa ich liczba zasilała nasz lokalny rynek pracy.

Znając również realia obecnego rynku pracy, duży nacisk kładziemy na naukę języków obcych. Wszyscy uczniowie klas I-VIII elbląskich szkół podstawowych mają obowiązkowe zajęcia z języka angielskiego. W klasach VII i VIII dodatkowo, jako obowiązkowego drugiego języka obcego uczą się: 82% języka niemieckiego, 9% języka hiszpańskiego, 8% języka rosyjskiego oraz 1% języka włoskiego. W liceach ogólnokształcących oraz technikach uczniowie mają obowiązkowe zajęcia z dwóch języków obcych. W liceach ogólnokształcących uczniowie, jako obowiązkowy pierwszy język obcy wybierają język angielski, natomiast, jako drugi obowiązkowy język obcy 46,5% uczniów wybrało język hiszpański, 29% język niemiecki, 12,2% język włoski, 6,15% język francuski, a 6,15% język rosyjski. W technikach uczniowie, jako obowiązkowy pierwszy język również wybierają język angielski, jako drugi w 88% język niemiecki i w 12% język rosyjski. W szkołach branżowych I stopnia uczniowie uczą się obowiązkowo jednego języka obcego i tam 88,27% uczniów wybrało język angielski, a 11,73% język niemiecki.

Które profile kształcenia zawodowego cieszą się największym zainteresowaniem zarówno po stronie kandydatów i uczniów, jak i przedsiębiorców chętnych zatrudniać absolwentów? Czy w Elblągu są szkoły, kierunki, programy, które powstały jako odpowiedź na potrzeby biznesu?

W 2015 roku we współpracy z pracodawcami określiliśmy kierunki kształcenia zawodowego, które będą spójne z lokalnym rynkiem pracy. Był to rok intensywnych spotkań i analiz, określania potrzeb i możliwości. Zdiagnozowano potrzeby pracodawców, szkół i uczniów oraz określono możliwości ich realizacji. Na bazie tych diagnoz powstały projekty modernizacji szkolnictwa zawodowego w Elblągu, obejmujące wszystkie szkoły kształcące w zawodach. Ponadto, na bazie Centrum Kształcenia Praktycznego i Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, powstała jednostka koordynująca – Elbląskie Centrum Edukacji Zawodowej. Dziś priorytetem jest ścisła współpraca Elbląskiego Centrum Edukacji Zawodowej i elbląskich szkół z lokalnymi przedsiębiorcami.

Uczniowie odbywają staże i praktyki w naturalnych warunkach pracy. Pracodawcy korzystają z usług ECEZ w zakresie dokwalifikowania i przekwalifikowania pracowników w ramach kursów zawodowych i kursów umiejętności zawodowych. W ECEZ organizowane są cykliczne szkolenia i warsztaty przez dostawców nowoczesnych maszyn, urządzeń i technologii. ECEZ jest również regionalnym ośrodkiem egzaminowania dla uczniów i słuchaczy. Pełni również rolę doradczą w zakresie planowania nowych kierunków kształcenia zawodowego.

Odnośnie do najbardziej popularnych kierunków kształcenia zawodowego, to na poziomie technikum największym zainteresowaniem uczniów cieszy się informatyka, mechatronika, programowanie, logistyka, eksploatacja portów i terminali. Natomiast na poziomie szkoły branżowej: mechanik i elektromechanik pojazdów samochodowych, fryzjer, kucharz i cukiernik. Wszyscy chętni absolwenci znajdują zatrudnienie na elbląskim i regionalnym rynku pracy.

 Takie zaangażowanie w rozwój szkolnictwa zawodowego wiąże się z ogromnymi nakładami, potrzebnymi na solidną bazę dydaktyczną, czy szkolenie nauczycieli. Jak miasto zdobywa takie fundusze?

W ostatnich latach w elbląskich szkołach kształcących w zawodach realizowano łącznie 7 projektów współfinansowanych ze środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020. Miasto Elbląg na rozbudowę i wzmocnienie szkolnictwa zawodowego pozyskało łącznie ponad 25 milionów złotych. Projekty realizowane były we wszystkich elbląskich szkołach zawodowych. Zostały one dzięki temu wyposażone w nowoczesną bazę dydaktyczną – specjalistyczne urządzenia i narzędzia oraz sprzęt komputerowy. Pozyskane środki zainwestowano także w rozbudowę i modernizację istniejącej infrastruktury szkół i placówek, kształcenie kadry – specjalistów szkolnictwa branżowego oraz w zwiększenie kompetencji i umiejętności zawodowych młodzieży uczącej się w elbląskich szkołach zawodowych.

Również w ramach projektów unijnych, na bazie Centrum Kształcenia Praktycznego oraz Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego powstało wspomniane wcześniej ECEZ – Elbląskie Centrum Edukacji Zawodowej. W ramach projektów realizowanych przez ECEZ powstały nowoczesne pracownie m.in.: energii odnawialnej, stolarsko-ciesielską, budowlaną; postawiono także „Inteligentny Budynek” oraz Poligon energetyczny, które umożliwią uczniom praktyki szkolne na systemach fotowoltaicznych i solarnych.

Centrum w sposób systemowy, skoordynowany i w porozumieniu z partnerami – szkołami, pracodawcami, uczelniami, urzędem pracy oraz organizacjami pozarządowymi – odpowiada na potrzeby bezrobotnych pracowników, pracowników niepełnosprawnych i uczniów, poprzez planowanie kierunków kształcenia zawodowego na elbląskim rynku pracy. Zadaniem Elbląskiego Centrum Edukacji Zawodowej jest również zarządzanie informacją nt. lokalnego rynku pracy oraz wsparcie pracodawców w przygotowaniu wykwalifikowanych kadr pracowniczych. Odpowiedzią na potrzeby lokalnego środowiska biznesowego jest organizacja szkoleń dla uczniów, bezrobotnych, pracowników, zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami.

Elbląg inwestuje także w rozwój kadry pedagogicznej kształcenia zawodowego. Oprócz wielu szkoleń, seminariów i kursów dla nauczycieli przedmiotów zawodowych czy nauczycieli praktycznej nauki zawodu, które podnoszą umiejętności zawodowe powiązane z profilem kształcenia, miasto dofinansowuje studia podyplomowe nadające nowe kwalifikacje w zakresie kształcenia zawodowego.

W jakich obszarach władze miasta wspierają współpracę pomiędzy nauką a biznesem? Jakie wyzwania dostrzega Pan w tym kontekście?

Zdaję sobie sprawę, że uzależnienie rozwoju gospodarczego miasta od poziomu jego innowacyjności i roli jako głównego ośrodka generowania innowacji, stanowią wyzwanie dla władz miejskich w zakresie formułowania odpowiedniej polityki rozwoju. Aby móc to realizować w sposób efektywny, konieczne jest kształtowanie przez władze miejskie proinnowacyjnej współpracy między sektorami nauki, biznesu i administracji publicznej. Rozwój i konkurencyjność miasta wymaga generowania wciąż nowych koncepcji, których zadaniem jest określenie mechanizmów rozwojowych, dostosowanych do stale zmieniającej się rzeczywistości. Współczesne tempo przemian oraz ich złożony charakter powodują, że niezwykle trudno jest jednoznacznie określić przepis na rozwój miasta.

Z pewnością jednak u podstaw współczesnego spojrzenia na kwestie tego rozwoju jest ścisła współpraca oraz transformacja tradycyjnych ról sektora nauki, biznesu i administracji publicznej. Do wspomnianych instytucji zaliczamy: jednostki naukowe, jednostki badawczo-rozwojowe, instytucje otoczenia biznesu, przedsiębiorstwa, podmioty samorządowe. Wspólnie zastanawiamy się, jak w dalszym ciągu rozwijać silne strony naszego miasta, ale również w jaki sposób je wykorzystać, aby wspierały rozwój gospodarczy. Wspólnie tworzymy narzędzia pozwalające na lepsze wykorzystanie potencjału naukowego miasta oraz wsparcie rozwoju przedsiębiorczości i przyciągania inwestorów, zwiększając tym samym udział sektora prywatnego w finansowaniu działalności badawczo-rozwojowej.

Nieocenioną rolę, obok dwóch uczelni wyższych, we wspieraniu rozwoju Elbląga poprzez promocję innowacyjności i nowych technologii odgrywa Elbląski Park Technologiczny, do zadań którego należy m.in. tworzenie pozytywnego klimatu wokół biznesu oraz wspieranie projektów start-upowych i inkubacyjnych. Działalność Parku Technologicznego jest najlepszym dowodem na to, że współpraca administracji publicznej, nauki i biznesu ukierunkowana na wspieranie innowacyjności, stwarza najbardziej korzystne warunki dla rozwoju gospodarczego miasta.

Dziękujemy za rozmowę.

Artykuł pochodzi z magazynu:
FOCUS ON Business #4 May-June (3/2022)