Projektujemy i wykonujemy przestrzenie, w których dobrze się pracuje i żyje

Dużo mówi się o tym, że pandemia zmienia styl pracy i przestrzenie biurowe. Jak zmieniły się oczekiwania najemców i właścicieli obiektów w stosunku do firm z obszaru fit-out w zakresie projektowania biur?

Artur Winnicki, CEO, Grupa Reesco: Zacznę ze szczyptą sceptycyzmu, ponieważ nie oczekiwałbym rewolucji w sposobie projektowania powierzchni biurowych. Doświadczyłem istoty pandemii i jej następstw, jakie miały miejsce na przestrzeni ostatnich kilkunastu miesięcy. Czy mogą mieć jednak one bezpośredni wpływ na zmianę w zakresie projektowania biur? Według mnie nie, a na pewno nie w istotny sposób.

Zmiany w biurach, których doświadczyliśmy w Polsce na przestrzeni ostatnich sześciu lat, to efekt pracy ekspertów z wczesnych lat dziewięćdziesiątych. W 1989 r. Franklin Becker i Fritz Steele rozpoczęli badania nad nowym sposobem pracy, a ich wyniki zostały opublikowane w roku 1995 w książce Workplace by Design. Warto również wspomnieć inną ważną publikację The new office, napisaną przez Franka Duffy, poprzedzoną wieloma latami badań i analiz. To w latach 90. XX w. powstawały podwaliny zmian projektowych wdrażanych w latach 2010–2020.

W moim przekonaniu, przewrotnie, pandemia może zmienić filozofię projektowania przestrzeni domowych, ale nie biur. Zmieni natomiast proporcje, wskaźniki i przyspieszy pewne procesy. Elastyczne przestrzenie, hot deski, zwiększona liczba sal konferencyjnych i salek do pracy indywidualnej, strefy funkcyjne, chillout zony – to niektóre z elementów stanowiących odpowiedź na zmieniające się długofalowo potrzeby nowej generacji pracowników – dynamicznych, pracujących w tzw. „zwinnych” zespołach. W latach 2010-2020 mówiło się także o procesie zmiany proporcji czasu pracy w domu i w biurze, a także o modelu hybrydowym. Pandemia zdecydowanie przyspieszyła jego wprowadzenie, ale nie jest to nowość.

Korporacyjni giganci prezentowali go w swoich futurystycznych wizjach – przypomnijmy sobie chociażby krótki film z roku 2009 Microsoft's Concept – Future vision 2020. Zwróćmy uwagę, że dla nas – przedstawicieli pokoleń funkcjonujących obecnie na rynku pracy – intensywne korzystanie z nowych technologii i wirtualnych rozwiązań stało się niejako koniecznością ze względów praktycznych. Nie do końca jednak leży to w naszej naturze. Nasze dzieci, z kolei, funkcjonują w przestrzeni wirtualnej już od najmłodszych lat – potęguje się to szczególnie w dobie nauczania zdalnego. Możemy przewidywać, że za 20 lat nie będzie systemu pracy, jaki obecnie znamy, i tym samym, filozofia projektowania istotnie się zmieni. Powierzchnie biurowe będą istniały, ale ludzie nauczą się pracować lepiej w wirtualnym środowisku i będzie to normą.

Faktem jest, że – jeżeli zjawisko, które miało miejsce w latach 2020/2021, będzie się powtarzało – może to spowodować zwrot ku całkowicie wirtualnej pracy – oczywiście w zależności od rodzaju wykonywanych zadań i zakresu obowiązków. Wydaje się jednak, że do zastosowania tego typu rozwiązań na szeroką skalę mogą zmusić nas jedynie zjawiska globalne, stwarzające zagrożenia większe, niż szkody wywołane pracą całkowicie zdalną. Ja jestem dobrej myśli i wierzę, że nowa rzeczywistość, której doświadczę za życia, nie będzie aż tak bardzo odbiegać od tej, która nas otaczała przed 2020 rokiem.

Jak na te potrzeby odpowiada Grupa Reesco? W jaki sposób budujecie swoje przewagi konkurencyjne na rynku Office?

Reesco powstało jako firma budowlana, wykonująca aranżacje wnętrz. Nasz zespół, złożony m.in. z project managerów, inżynierów czy kosztorysantów, koncentrował się na przestrzeni przede wszystkim od strony jej prawidłowego wykonania i minimalizacji ryzyka technicznego. Wyspecjalizowaliśmy się w poszukiwaniu i proponowaniu najbardziej pragmatycznych rozwiązań technicznych w momencie, gdy produkt – w formie koncepcji albo projektu – był nam przedstawiany i mieliśmy go wykonać. Obserwując rynkowe zmiany i trendy, chcąc odpowiadać w szerszym ujęciu na zapotrzebowania inwestorów, poszerzyliśmy obszar naszej działalności. Do Grupy Reesco dołączyła pracownia architektoniczna Iliard z ponad 40 projektantami na pokładzie, dzięki której poszerzyliśmy nasze kompetencje w zakresie projektowania budynków i powierzchni biurowych, hotelowych oraz PRS. Połączenie jakości projektowej Iliard i wykonawczej Reesco tworzy kompleksową usługę Design and Build. Pracownia Iliard jest odpowiedzialna m.in. za projekt architektoniczny krakowskiego biurowca AFI V.Offices, który otrzymał najwyższy w historii wynik certyfikatu BREEAM w Europie kontynentalnej. Zdobyte 98,87% plasują budynek na drugim – najwyższym – miejscu certyfikacji BREEAM na świecie w swojej kategorii, po londyńskim Bloombergu.

To pokazuje, że pozyskaliśmy do naszej Grupy kluczowego gracza usług projektowych z wieloletnim doświadczeniem i najwyższymi standardami projektowania przestrzeni hotelowych i biurowych na świecie. Ten ruch sprawił, że Reesco, z firmy, która w swoich działaniach była ukierunkowana mocno „technicznie i inżyniersko”, stała się podmiotem, który patrzy na przestrzenie bardziej holistycznie – także z perspektywy work-life. Kompleksowo projektujemy i wykonujemy przestrzenie, w których dobrze się pracuje i żyje.

O biurach w kontekście post-COVID powiedziano już wiele. A jakie inne trendy będą kształtowały rynek Office w najbliższych latach?

Tak jak wspomniałem wcześniej, środowisko pracy przyszłości będzie zdeterminowane przez wychowanie naszych dzieci. Wirtualizacja nie jest jednak jedynym trendem, w którym wzrasta najmłodsze pokolenie. Rośnie świadomość dotycząca ekologii i dbania o środowisko naturalne – coraz mocniej zdajemy sobie sprawę, że nasza planeta będzie nas skrupulatnie, rok do roku, z tego rozliczać. W obliczu zmian klimatycznych, położenie nacisku na takie elementy, jak sustainability w budownictwie i fit-oucie nie jest już wyróżnikiem, a elementem obowiązkowym. O konsumpcji energetycznej w budynkach, jako pierwszy, głośno mówił Mirosław Czarnik z GPP. Jego budynek biurowy otrzymał pierwszy w Europie kontynentalnej certyfikat BREEAM Outstanding. Deweloperzy każdego roku budują coraz to lepsze budynki.

Uważam, że idea gospodarki cyrkularnej będzie miała ogromne znaczenie. Ważne będzie umiejętne wykorzystanie istniejących materiałów – już wbudowanych, a nie ciągłe produkowanie nowych. To samo dotyczy mebli biurowych, które bardzo często, zamortyzowane, nie stanowią wartości dla firm, a wiele z nich mogłoby zostać odświeżonych lub przekazanych potrzebującym. W roku 2012 stworzyliśmy fundację I Want To Help, która zajmuje się przekazywaniem materiałów budowlanych i sprzętów biurowych, przeznaczonych pierwotnie do utylizacji, ale wciąż funkcjonalnych i użytecznych, dla osób potrzebujących. Mamy świadomość jak wielu ludziom, rodzinom i placówkom można by jeszcze pomóc, i jak wiele takiej pomocy szuka.

Powyższe zmiany już się dzieją, a pandemia faktycznie może je przyspieszyć. Zwiększa się nacisk na ekonomiczny aspekt tworzenia energooszczędnych obiektów. Istotnym elementem jest edukacja o tym, jak poniesienie dodatkowych, wyższych środków kapitałowych na realizację energooszczędnych rozwiązań, wpływa na optymalizację kosztów konsumpcji energetycznej. Inwestorzy będą poszukiwali partnerów, którzy wiedzą jak prawidłowo zainwestować w ekologię.

Reesco jest współzałożycielem i członkiem Studio Alliance – grupy ekspertów sektora workplace w Europie. W jej skład wchodzi 12 członków z Wielkiej Brytanii, Belgii, Czech, Francji, Turcji, Niderlandów, Węgier, Irlandii, Włoch, Rumunii i Polski. Czy trendy dotyczące planowania i projektowania środowiska pracy w poszczególnych krajach różnią się, a może mamy już do czynienia z jednym, międzynarodowym rynkiem europejskim?

Trendy w obszarze workplace są bardzo podobne w większości krajów europejskich. Poszczególne rynki różnią się podejściem do procesu kształtowania powierzchni biurowych w wymiarze praktycznym. Przede wszystkim widać różnice w profilu bezpośredniego klienta oraz budowaniu relacji z klientem, sposobie prowadzenia dialogu i współpracy. Ta interakcja pomiędzy usługodawcą a najemcą jest w dużej mierze zdeterminowana uwarunkowaniami kulturowymi na danym rynku. Różne są też zwyczaje związane ze zlecaniem usług fit-outowych. W niektórych krajach firmy projektowo - wykonawcze pracują bezpośrednio dla najemcy, w innych właściciel obiektu zleca prace dla najemcy, jako użytkownika końcowego. Obecność w Studio Alliance, daje nam dostęp do nowych pomysłów, idei, trendów, ale także metod pracy na poszczególnych rynkach. Dzielimy się wiedzą i wspólnie tworzymy innowacyjne usługi z zakresu projektowania i fit-outu skrojone na miarę międzynarodowego rynku europejskiego.

Wiosną rynek obiegły informacje o dużych zmianach w Reesco. Grupa mocniej zaznaczyła swoją obecność na rynku nieruchomości handlowych, tworząc Reesco Retail, oraz w sektorze hotelowym – poprzez akwizycję Pracowni Iliard i powołanie do życia Reesco Hospitality. Nastąpiło to w dość burzliwych czasach, kiedy rynek nieruchomości zmaga się ze skutkami pandemii. Czy to dobry moment na zmiany?

Reesco powstało w roku 2010 – dokładnie półtora roku po światowym kryzysie gospodarczym, gdy rynek nieruchomości zmagał się jeszcze z jego skutkami. Czas recesji to z reguły dobry moment na kształtowanie biznesu, pod warunkiem, że jest on budowany w oparciu o długoterminową strategię i konsekwentnie prowadzony. Dzięki temu możemy doganiać lub być o kilka kroków przed konkurencją i pracować na sukces w perspektywie kolejnego wzrostu gospodarczego. W 2018 r. pozyskaliśmy fundusz inwestycyjny. Kolejne kroki to planowane poszerzanie obszaru działalności poprzez otwieranie lub nabywanie spółek w poszczególnych sektorach. W ten sposób konsekwentnie realizujemy naszą strategię coraz większej specjalizacji.

Pandemia COVID-19 tylko przyspieszyła zmiany na rynku nieruchomości komercyjnych. Zaczęły się one znacznie wcześniej – i, jako Reesco, byliśmy na nie gotowi. Właściciele i zarządzający nieruchomościami stoją przed wyzwaniem – co dalej z obecną formułą biurową, handlową i hotelową? Przed nami era transformacji, a my uważamy, że możemy dużo wnieść w zakresie przebudów obiektów i przestrzeni.